Oglądanie per procura

W domu jest potwornie ciasno, panuje ciągły jazgot, a teść nieprzerwanie oglądający telewizję, głośno ją komentuje, co i rusz wzywając domowników przed ekran do wspólnego podziwiania. Nic więc dziwnego, że Włodek (w tej roli Zygmunt Malanowicz) stara się z tego piekła jak najczęściej uciekać.

Film powstał w roku 1969. Minęło kilkadziesiąt lat i to, co Włodka doprowadzało do obłędu, stało się podstawą nowego, notabene opartego na brytyjskim formacie programu, zatytułowanego „Gogglebox”, nadawanego przez stację TTV. „Gogglebox” to program utrzymany w coraz modniejszej konwencji docu-soap, czyli paradokumentu – na ekranie oglądamy ludzi oglądających telewizję i słuchamy wygłaszanych przez nich komentarzy.

Wydaje mi się, że w ten sposób telewizja, zajmująca coraz więcej miejsca w życiu coraz większej liczby ludzi, osiągnęła szczyt (dno?). Już nie chodzi o to, by oglądać program telewizyjny, w którym przecież od czasu do czasu może trafić się coś ciekawego. Zdaniem autorów „Goggleboxa” teraz powinno nam wystarczyć oglądanie oglądających. Używając pojęć wywodzących się z klasycznej filozofii – to już nie telewizja, a meta-telewizja (na zasadzie arystotelesowskiej meta-fizyki).

Nie wiem, jaka idea przyświecała twórcom tego programu. Może za interesujące uznali pokazywanie na ekranie coraz mniej interesujących ludzi, zajmujących się coraz mniej interesującymi czynnościami? Możliwe też, iż uznali jakąś część telewidzów za zupełnie pozbawionych mózgu, niepotrafiących zrozumieć treści pokazywanych na ekranie, postanowili więc podpowiedzieć im (nam?) odpowiednie zachowania, przekazać wzorcowe wzorce reagowania na program?

Kiedyś telewizja była nazywana „oknem na świat”. Od lat coraz częściej ten świat (i realne życie) zastępuje. Program „Gogglebox” otwiera drzwi do jeszcze bardziej groteskowej rzeczywistości, w której telewizji nawet telewidzowie przestają być potrzebni.