Ośrodki opieki psychologicznej dla dzieci w tarapatach. Muszą zwrócić NFZ ogromne sumy

FLESZ - Takiej podwyżki w tym wieku jeszcze nie było

Narodowy Fundusz Zdrowia wzywa ośrodki opieki psychologicznej i psychoterapeutycznej dla dzieci i młodzieży z całej Polski do zwrotu pieniędzy za niewykonanie świadczeń w latach 2020-2021.

- Poziom wykonania świadczeń w niektórych placówkach wynosił jedynie 27-28 proc. W wielu ten poziom był poniżej 50 proc. Placówki muszą zwrócić za rok 2020 - 4 mln 900 tys. zł, a za rok 2021 - 2 mln 400 tys. zł- informuje Aleksandra Kwiecień, rzeczniczka małopolskiego oddziału NFZ.

W sumie jest to więc ponad 7 mln złotych.

- Jesteśmy zaskoczeni tymi pismami. Nikt wcześniej nie poinformował nas o tym, że takiego zwrotu będzie żądał. Dlaczego NFZ widząc, co się dzieje, nie zdecydował się np. w połowie 2021 roku rozesłać takich pism? Wówczas kwoty byłyby dużo niższe, a ponadto mielibyśmy czas, by zastanowić się wspólnie z przedstawicielami NFZ jak rozwiązać ten problem – mówi Ewelina Żak, dyrektorka specjalistycznego centrum psychoterapii i rozwoju osobistego w Olkuszu.

Przedstawiciele placówek środowiskowych oferującym dzieciom i młodzieży bezpłatną pomoc psychologów i psychiatrów dodają, że niewykonanie świadczeń nie wynika bezpośrednio z ich winy, uniemożliwiła im to bowiem pandemia i związany z nią lockdown.

- Rzeczywiście zgodnie z umowami, 50 proc. świadczeń w ramach zawartych umów powinniśmy wykonać w placówkach edukacyjnych. Jak jednak mieliśmy to zrobić, gdy w czasie lockdownu przez 13 miesięcy szkoły był zamknięte? Ponadto NFZ kilkukrotnie przypominał, by z uwagi na trudną sytuację epidemiologiczną ograniczyć swoją działalność. Czy do szkół w międzyczasie kiedy były otwarte, mieliśmy chodzić w kombinezonach ochronnych strasząc dzieci, czy też żeby nie mieć niewykonań terapię prowadzić w formie teleporad? To absurd. Terapii nie da się bowiem przeprowadzić przez telefon czy zdalnie – zauważa Ewelina Żak.

Jeśli chodzi o Małopolskę, w sumie w całym województwie działa 30 ośrodków oferujących bezpłatną pomoc psychologiczną dla dzieci i młodzieży. Najmniej świadczeń, jak przekazuje NFZ, wykonano w Centrum Psychoterapii w Myślenicach, w Centrum Zdrowia Tuchów w podtarnowskim Tuchowie, a także w ośrodku "My Zrobimy" w Dąbrowie Tarnowskiej. Kolejno te ośrodki mają do oddania 707 tys. 971 zł, 703 tys. 344 zł i 853 tys. 831 zł.

- Dla wielu takich ośrodków jak nasz, zwrot kwot, których domaga się NFZ, będzie się wiązał z koniecznością wypowiedzenia umowy funduszowi i przekształceniu się na działalność komercyjną lub z podjęciem decyzji o jej całkowitym zawieszeniu. Nikt z nas nie chce jednak tego robić, bo najważniejsze jest dobro pacjenta. Proszę pamiętać o tym, że nie wszystkich rodziców stać na to, by tygodniowo wydać 100-150 zł na wizytę u psychoterapeuty. Czy ktoś pomyślał o tym, co stanie się z tymi wszystkimi dziećmi, które w zasadzie z dnia na dzień zostaną pozbawione terapii?- pyta Ewelina Żak.

Pierwszą placówką Małopolsce, świadczącą usługi w ramach NFZ, która zniknie z mapy, będzie ta w Myślenicach. NFZ zdecydował bowiem o nieprzedłużeniu z nią umowy ze względu na niski poziom wykonania świadczeń. Umowa wygasa z końcem maja. Dzieci i młodzież, która do tej pory korzystała z pomocy ośrodka, będzie musiała szukać jej w pobliskich miejscowościach, czyli w oddalonej o ok. 25 km Skawinie, Mszanie Dolnej lub Wieliczce.

- Najbardziej ucierpią dzieci z małych miejscowości takich jak nasza, gdzie zazwyczaj funkcjonuje tylko jeden ośrodek środowiskowy. Po jego zamknięciu, by kontynuować terapię z refundacją, rodzice będą musieli dojeżdżać do większych lub sąsiednich miast. Tam z kolei z pewnością kolejki znacznie się wydłużą. W psychoterapii zaś liczy się czas, by była skuteczna, trzeba ją rozpocząć jak najszybciej – podsumowuje Żak.

Zapytany przez nas NFZ odpowiada, że nie może odstąpić od dochodzenia zwrotu środków, które placówkom medycznym zostały wypłacone nienależnie, ponieważ musi przestrzegać zasad prawnych w zakresie gospodarki finansowej.

- Skierowaliśmy wystąpienie do ministra zdrowia, w którym m.in. zwracamy uwagę, że problem ten dotyczy obecnie niemal wszystkich poradni psychologicznych w Polsce. Bardzo liczymy, że uda się wypracować systemowe rozwiązanie tego problemu, przed którym stanął także nasz szpital. Nie wiadomo czy Ministerstwo zgodzi się np. na realizację przez poradnie niewykonanych z uwagi na pandemię  świadczeń w jakimś konkretnym czasie. Biorąc pod uwagę skalę problemów z jakimi borykają się młodzi ludzie, a także potrzeb dotkniętych traumą młodych uchodźców z Ukrainy, takie rozwiązanie byłoby bardzo potrzebne, choć przy tej liczbie terapeutów i ich obecnym obłożeniu pracą - trudne – dodaje Maciej Bóbr, rzecznik szpitala im. J. Babińskiego w Krakowie, w ramach którego funkcjonują trzy ośrodki opieki psychologicznej i psychoterapeutycznej dla dzieci i młodzieży.

Przyznanie placówkom dodatkowego czasu, jak tłumaczy Aleksandra Kwiecień, również nie jest możliwe, ponieważ ze względu na zakończenie dotychczasowego – ryczałtowego modelu finasowania świadczeń w ośrodkach, nie ma możliwości „nadrobienia” niewykonanych świadczeń z lat 2020, 2021.

- W związku z wprowadzaniem rozporządzeniem ministra zdrowia z 15 grudnia 2021 r., zmieniającego rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień nowego sposobu rozliczania świadczeń, ośrodki muszą rozliczyć swoje umowy i zwrócić nienależnie pobrane środki – wyjaśnia Kwiecień.

Dodaje jednak, że prezes NFZ zgodził się na rozłożenie płatności na maksymalną liczbę rat, czyli nawet do końca obowiązujących umów.

Zapytaliśmy również, jakie działania fundusz zamierza podjąć w przypadku, gdy ośrodki opieki psychologicznej i psychoterapeutycznej dla dzieci i młodzieży z Małopolski zaczną wypowiadać umowy. W odpowiedzi usłyszeliśmy, że na razie żadna z placówek nie podjęła takich kroków, a ponadto ośrodki środowiskowej opieki psychologicznej i psychoterapeutycznej są dodatkową formą opieki zdrowotnej dla dzieci i młodzieży. Bez zmian funkcjonują poradnie zdrowia psychicznego dla dzieci, oddziały dzienne rehabilitacyjne oraz oddziały szpitalne psychiatryczne.

Z kolei środki finansowe, które wrócą do NFZ w związku z niezrealizowanymi świadczeniami, zostaną wykorzystane przez placówki wyłonione w ponownych postępowaniach konkursowych w tym zakresie. Czy będą jednak chętni? To się okaże, po ogłoszeniu konkursu.