Padną czy nie padną?

   Witold Zaraska, były szef "Exbudu", uważa, że konkurencję mają szansę wytrzymać tylko nieliczne, średnie lub małe firmy, które znajdą pomysł na przetrwanie, czyli niszę, w której mogą udanie rywalizować z zachodnimi zakładami. Duże polskie firmy, zatrudniające więcej niż 1000 pracowników, nie sprostają konkurencji, gdyż są nierentowne, dysponują słabszą technologią, mniejszymi środkami na rozwój itp. Krótko mówiąc: firmy z UE zaleją nasz rynek swoimi produktami, a setkom tysięcy czy nawet milionom pracowników z polskich zakładów nie pozostanie nic innego, jak tylko bezrobocie.
   Dr Andrzej Sadowski z Centrum im. Adama Smitha jest innego zdania. - Wejście do Unii Europejskiej jest sprawą marginalną dla kondycji naszych firm i ich przetrwania - mówi wiceprezes centrum. - Najważniejsze są warunki, jakie stwarza się dla nich w Polsce. Niestety, polskie przedsiębiorstwa są od lat prześladowane przez kolejne rządy, które nie rozumieją, na czym polega rynek. Nasz rozmówca twierdzi, że na przystąpieniu Polski do UE nasi przedsiębiorcy mogą skorzystać o tyle, że prawo wspólnotowe, które będzie obowiązywało również u nas, jest nieco przejrzystsze niż krajowe. Ale dr Sadowski nie radzi nadmiernie cieszyć się z tego powodu, bo jak zauważa: - Nie wszystko w Unii jest racjonalne i stoi na nogach.
   Niewątpliwie najwięcej obaw związanych z przystąpieniem do Unii mogą mieć rodzime molochy, monopoliści, którzy na razie są chronieni; okres ochrony może się dla nich skończyć, gdy zostaniemy członkiem UE. - Obawiam się, że dobry czas dla firm marnotrawców nie skończy się z chwilą przystąpienia do Unii - przekonuje dr Sadowski i przypomina, że rząd Leszka Millera przygotował, za zgodą Brukseli, ustawę o pomocy publicznej, która umożliwia dotowanie nierentownych przedsiębiorstw właściwie bez ograniczeń finansowych i czasowych. Zwolennicy gospodarki rynkowej przestrzegają, że w ten sposób przez wiele najbliższych lat będzie odbywał się transfer środków z sektora prywatnego do nierentownego sektora państwowego - oczywiście poprzez podatki - dzięki czemu firmy państwowe będą miały szansę przetrwać w warunkach unijnej konkurencji.
   Dr Maciej Grabowski, wiceprezes Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową, nie widzi powodu, by obawiać się przyszłości naszych drobnych i średnich przedsiębiorstw. - One i dzisiaj rywalizują z unijną konkurencją i na zachodnich rynkach nieźle sobie radzą, o czym może świadczyć najlepiej to, że od wielu miesięcy nieustannie rośnie nasz eksport do krajów "piętnastki" - mówi wiceprezes Grabowski.
   Dr Andrzej Sadowski przekonuje, że wyraźna luka technologiczna, jaka generalnie istnieje między Polską a UE, nie musi przekreślać naszych szans. Pokazuje przykład Chin, które do liderów pod względem technologicznym nie należą, a jednak spora część świata korzysta z ich siły wytwórczej i fabryk. - Podobną rolę może pełnić spora część naszych firm. Możemy iść drogą obraną przez wiele zakładów węgierskich, które świetnie wychodzą na kooperacji z unijnymi koncernami - mówi dr Sadowski.
   Andrzej Wilk, ekspert Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych, uważa, że szansą na przetrwanie wielu rodzimych firm jest właśnie wejście na nasz rynek najnowocześniejszej technologii, jaką dysponuje UE. - I tak nie mamy wyjścia - skoro nie stać nas na jej zakup, to niech obcy kapitał nam ją tu sprowadzi - mówi Andrzej Wilk.
   Zachód boi się naszej przedsiębiorczości - uważają nasi rozmówcy. Gdyby było inaczej, przekonują, to Niemcy nie wytargowaliby z kasy unijnej setek milionów euro na wsparcie niemieckich przedsiębiorstw, które działają przy ich wschodniej granicy. - Niemcy jasno powiedzieli, gdy wnioskowali o te pieniądze, że ich firmy bez tej pomocy nie będą w stanie poradzić sobie z zaradniejszymi Polakami - mówi Andrzej Sadowski.
   Nasi przedsiębiorcy nie mogą jednak liczyć na to, że - jak rolnicy - po wejściu do UE dostaną jakieś wsparcie finansowe. Niemożliwe jest bowiem, by około 3 mln firm, bo tyle ich jest w kraju, uzyskało pomoc pieniężną.
   Andrzej Wilk radzi, by nie łudzić się, że po wejściu do UE będzie lepiej niż teraz. - Jedne firmy będą padały - mówi - inne powstawały. Z pewnością konkurencja będzie nieco większa, ale też wymusi ona postęp, oszczędność i rozwój w zakładach. Nie jest powiedziane, że musimy przegrać, ale też nie wolno uwierzyć, że będzie lepiej, gdy będziemy jednym z członków. Rynek był i jest, jego prawa obowiązywać będą po wejściu Polski do Unii.
WŁODZIMIERZ KNAP