Pokrzywa - pożyteczny chwast

Surowcem zielarskim są liście i korzenie pokrzywy. Liście, dzięki urozmaiconemu składowi chemicznemu, są jednym z bardziej wszechstronnych leków ziołowych. Zawierają m.in. flawonoidy, garbniki, kwasy organiczne (np. kwas mrówkowy), chlorofil, sole mineralne (m.in. żelaza, wapnia, fosforu i magnezu), histaminę (parząca), serotoninę, acetylocholinę, witaminy C, B2, K oraz prowitaminę A. Korzenie zawierają znacznie mniej garbników niż liście.

Pokrzywa jest łagodnym lekiem moczopędnym, ale wskutek hamowania resorpcji w kanalikach nerkowych zwiększa znacznie usuwanie z organizmu chlorków i mocznika oraz szkodliwych produktów przemiany materii - dlatego uważana jest za dobry środek czyszczący krew.

Bardzo cenne jest krwiotwórcze działanie pokrzywy. W licznych badaniach stwierdzono, że zwiększa znacznie ilość czerwonych ciałek krwi i hemoglobiny, nie ustępując preparatom żelaza podawanym w anemii. Zalecana jest więc w celu poprawienia obrazu krwi, a także regulacji jej ciśnienia i pracy serca. Pokrzywa działa również przeciwkrwotocznie (witamina K) i leczy uszkodzenia drobnych naczyń włosowatych. Bardzo cenne jest również jej działanie hipoglikemiczne - gdy poziom cukru we krwi jest nieznacznie podwyższony, działa podobnie jak insulina, chociaż znacznie słabiej.

Oddziałuje korzystnie na układ trawienny - zawarta w pokrzywie sekretyna pobudza czynności wydzielnicze żołądka, trzustki, wątroby i jelit oraz czynności ruchowe przewodu pokarmowego. Dzięki obecności garbników (korzenie zawierają ich więcej niż liście) pokrzywa działa ściągająco, przeciwzapalnie i przeciwbak-teryjnie. Wyciągi wodno-alkoholowe z korzenia, zawierające sitosterole wykorzystywane są w leczeniu łagodnego przerostu prostaty w początkowym stadium choroby. Chlorofil otrzymywany z pokrzywy wykorzystuje się w leczeniu choroby popromiennej.