Pytania do eksperta w zakresie endokrynologii

Mam niedoczynność tarczycy (biorę  Euthyrox 50 i 75, TSH ok.2) i chorobę Hashimoto. Czy przy tych schorzeniach można zażywać witaminy z jodem? Czy ciężarna z chorobą Hashimoto może przyjmować jod?
Z góry dziękuję za odpowiedź
Małgorzata P.
Endokrynog dr n. med. Marcin Motyka: Kobieta ciężarnaz chorobą Hashimoto także powinna przyjmować profilaktyczną dawkę jodu. Tak samo w okresie karmienia piersią. Chodzi o zapewnienie odpowiedniej dawki jodu dla płodu i noworodka. W innych okresach życia u osób z chorobą Hashimoto nie zaleca się dodatkowego przyjmowania preparatów z jodem z uwagi na potencjalne ryzyko nasilenia procesu autoimmunologicznego. Jednakże, w przypadku gdy niedoczynność tarczycy już się rozwinęła i jest leczona, nasilenie procesu autoimmunologicznego w obrębie tarczycy nie ma znaczenia klinicznego - teoretycznie może mieć u osób z przeciwciałami przeciwtarczycowymi ale jeszcze bez niedoczynności tarczycy.

*

Jak wygląda leczenie akromegalii i jaka jest jego skuteczność?

Endokrynog dr n. med. Marcin Motyka: Najczęstszą przyczyną akromegalii jest gruczolak przysadki mózgowej wydzielający w nadmiarze hormon wzrostu. Podstawowym leczeniem jest zabieg operacyjny polegający na usunięciu guza przysadki. Najczęściej wykorzystuje się tzw. dostęp przeznosowy. Przed zabiegiem operacyjnym pacjent zwykle otrzymuje lek z grupy analogów somatostatyny, który u części chorych prowadzi do zmniejszenia rozmiarów guza. Te same leki stosuje się również gdy pacjent nie wyraża zgody na operację, zabieg jest przeciwwskazany lub leczenie operacyjne było nieskuteczne. Jeżeli leczenie chirurgiczne i farmakologiczne okazuje się nieskuteczne, jako leczenie uzupełniające stosuje się radioterapię.
Skuteczność leczenia zależy od wielkości gruczolaka oraz od doświadczenia neurochirurga. Także podanie przed operacją analogów somatostatyny zwiększa skuteczność zabiegu.

*

Stwierdzono u mnie hiperprolaktynemię - jakie mogą być przyczyny nadmiernego wydzielania prolaktyny i czy leczenie farmakologiczne jest wystarczające?
Elżbieta z Krakowa

Endokrynog dr n. med. Marcin Motyka: Istnieje wiele przyczyn podwyższonego poziomu prolaktyny. Najczęstszą jest okres ciąży i karmienia piersią. Poziom prolaktyny rośnie także w sytuacjach stresowych, po stosunku płciowym, w czasie drażnienia brodawek sutkowych - na te czynniki należy zwracać uwagę przed dokonaniem pomiaru stężenia prolaktyny. Poziom prolaktyny wzrasta również przy stosowaniu niektórych leków oraz w różnych chorobach (np. gruczolak przysadki mózgowej wydzielający prolaktynę, inne guzy przysadki i podwzgórza, niedoczynność tarczycy). Częstą przyczyną hiperprolaktynemii jest przewlekły stres.
Leczenie, o ile jest potrzebne, zależy od wywołującej przyczyny.

Najczęściej stosuje się farmakoterapię. Nawet w leczeniu gruczolaków wydzielających prolaktynę leczeniem z wyboru są leki, jedynie w razie ich nieskuteczności pozostaje leczenie operacyjne.

*

Wyniki badań - stężenie hormonów oraz USG sugerują rozpoznanie wola guzkowego, lekarz zaleca wykonanie biopsji - czy to badanie jest rzeczywiście konieczne przed rozpoczęciem leczenia?
Grzegorz_45

Endokrynog dr n. med. Marcin Motyka: Biopsja cienkoigłowa tarczycy, wykonywana obecnie zawsze pod kontrolą USG, jest badaniem bezpiecznym i mało bolesnym. Wykonuje się ją rutynowo w diagnostyce guzków tarczycy. Każdy guzek tarczycy o wymiarach co najmniej 1cm, lub czasami nawet mniejszy o ile sugeruje to obraz USG, powinien zostać nakłuty. Jeżeli guzków w tarczycy jest dużo, wybiera się do biopsji te najbardziej podejrzane.

*

Jaka jest wyleczalność raka tarczycy, w jakim stadium choroby da się jeszcze wyleczyć raka tarczycy?
Robert z Tarnowa

Endokrynog dr n. med. Marcin Motyka: Występuje kilka typów raka tarczycy(rak brodawkowaty, pęcherzykowy, rdzeniasty, anaplastyczny) różniących się znacznie co do rokowania. Na szczęście znakomita większość, bo ponad 90%, to raki zróżnicowane: brodawkowaty (ponad 80% wszystkich raków tarczycy) i pęcherzykowy (10% raków tarczycy), które rokują bardzo dobrze.
Dziesięcioletnie przeżycie w raku brodawkowatym wynosi ponad 90-95%, w raku pęcherzykowym około 85%. Dziesięcioletnie przeżycie w raku rdzeniastym wynosi około 75%, natomiast rak anaplastyczny rokuje źle, ale jest to bardzo żadko spotykany nowotwór - tylko około 1% wszystkich raków tarczycy.

Raki zróżnicowane często udaje się wyleczyć nawet w zaawansowanym stadium z obecnością przerzutów. Możliwość wyleczenia raka rdzeniastego spada wyraźnie wraz ze wzrostem stopniem zaawansowania: dziesięcioletnie przeżycie w I stopniu zaawansowania choroby wynosi aż 100%, natomiast w najbardziej zaawansowanym IV stopniu - 21%. Rak anaplastyczny jest bardzo agresywny i zwykle rozpoznawany w stadium nie dającym szans na wyleczenie.
Warto podkreślić, że bardzo dobre wyniki leczenia raka tarczycy w Polsce stawiają nas w ścisłej europejskiej czołówce, mamy wyniki leczenia porównywalne do osiąganych w USA.

*

Czy problemy z tarczyca mogą być dziedziczone? U mojej mamy stwierdzono nadczynność tarczycy, czy i ja powinnam robić badania częściej?
mika_87

Endokrynog dr n. med. Marcin Motyka: Skłonność do schorzeń tarczycy może być dziedziczona. Często dziedzicznie występują tzw. autoimmunologiczne choroby tarczycy przebiegające z obecnością przeciwciał skierowanych przeciwko własnej tarczycy. Choroby te mogą przebiegać z nadczynnością lub niedoczynnością tarczycy. Jednak nie każdy typ nadczynności wynika z zaburzeń autoimmunologicznych. Jeżeli u Mamy stwierdzono nadczynność tarczycy w przebiegu autoimmunologicznej choroby Gravesa-Basedowa to ryzyko, że u Pani też rozwinie się choroba tarczycy jest nieco większe niż w pozostałej populacji.
Nie ma jednak zaleceń wykonywania okresowych badań czynności tarczycy w takich przypadkach. Proponowałbym jedynie kontrolne badania przed planowaną ciążą i w trakcie jej trwania.

*

Jak często należy wykonywać badania kontrolne dotyczące tarczycy?

Endokrynog dr n. med. Marcin Motyka: Pytanie sformułowano bardzo ogólnie. Różnego rodzaju badania, w różnych schorzeniach tarczycy wykonuje się w różnych odstępach czasu. Jeżeli chodziło o badania przesiewowe u zdrowych osób to nie ma zaleceń do ich wykonywania, choć niektórzy endokrynolodzy proponują kontrolę poziomu TSH i przeciwciał anty-TPOu kobiet ciężarnych lub planujących ciążę.

*

Słyszam, że tabletki antykoncepcyjnie pomagają w pozbyciu się nadmiernego owłosienia, czy to prawda?
Saba

Endokrynog dr n. med. Marcin Motyka: Niektóre tabletki antykocepcyjne wykazują działanie antyandrogenne, które rzeczywiście może być pomocne w redukcji nadmiernego owłosienia u kobiet. Ważne jest jednak, żeby przed zastosowaniem leków antykoncepcyjnych z takiego właśnie wskazania, zasięgnąć opini ginekologa lub endokrynologa, ponieważ nadmierne owłosienie może być także objawem poważniejszej choroby (zwłaszcza gdy towarzyszą mu zaburzenia miesiączkowania), która może wymagać odmiennego leczenia.

*

Czy palenie papierosów ma wpływ na prawidłowe funkcjonowanie tarczycy?
Aleksandra O.
 
Endokrynog dr n. med. Marcin Motyka: Tak. Palenie papierosów wywołuje nie tylko choroby płuc, układu krążenia czy nowotwory - może ono także nasilać zaburzenia funkcji tarczycy. Unikanie dymu tytoniowego (także w formie tzw. biernego palenia - czyli przebywania w zadymionych pomieszczeniach)  stanowi niezmiernie ważny element leczenia nadczynności tarczycy (choroby Gravesa-Basedowa). Dym tytoniowy może nasilać również objawy orbitopatii tarczycowej (choroby towarzyszącej czasami nadczynności tarczycy, objawiającej się wytrzeszczem i zaburzeniami widzenia), może prowadzić do nawrotów choroby i nieskuteczności leczenia farmakologicznego.
 

Pozdrawiam serdecznie

Endokrynog dr n. med. Marcin Motyka