Rodem z Pławowic

Rok Ludwika Hieronima Morstina

W**tym roku mieszkańcy Nowego Brzeska wspólnie z**instytucjami kulturalnymi Krakowa, Zakopanego i**Proszowic uczczą przypadające w**2006 roku rocznice: 120. urodzin i**40. śmierci -**Ludwika Hieronima Morstina**-**wielkiego Polaka, poety, humanisty. **

Podczas okupacji hitlerowskiej Morstin brał czynny udział w konspiracji. Po reformie rolnej w 1945 opuścił pałac w Pławowicach i osiadł na stałe w Zakopanem, zamieszkał w willi "Kozica" przy ul. Strążyskiej. Prowadził działalność kulturalną w Zakopanem, był jednym z założycieli i prezesem Towarzystwa Miłośników Teatru im. Heleny Modrzejewskiej, patronował działalności jego amatorskiej sceny teatralnej i nawet napisał dla niego sztukę "Buntownica". Był kierownikiem literackim teatrów katowickiego i krakowskiego. Od 1960 aż do śmierci mieszkał w Warszawie.
Odznaczony był m.in.: Krzyżem Oficerskim Orderu Polonia Restituta (1923), francuską Legią Honorową V kl., Złotym Wawrzynem Polskiej Akademii Literatury (1936), Krzyżem Komandorski OOP (1953), Sztandarem Pracy I kl. (1963). Z okazji 50. rocznicy twórczości literackiej otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Zakopanego (1958). Zmarł 12 maja 1966 roku w Warszawie. Został pochowany na Powązkach.
Ludwik Hieronim Morstin miał dwóch braci: Alfreda Józefa (1883 - 1971), Zygmunta (1888 - 1954) oraz siostrę Marię Helenę (1893 - 1972). -Jego pradziadek -Felicjan Ludwik Morstin herbu Leliwa (1782 -1865) zbudował około 1804 roku istniejący do dzisiaj pałac oraz założył park angielski ion to uzyskał odcara Aleksandra Itytuł hrabiowski (uznawany był tylko na__obszarze imperium rosyjskiego). O__ile jego przodkowie: pradziadek Felicjan Ludwik; dziadek -Władysław (1820 -1880) iojciec -Ludwik, charakteryzowali się zdolnościami praktycznymi, administracyjnymi i__gospodarczymi, to Ludwik Hieronim miał duszę, nazwijmy wybitnie artystyczną i__altruistyczną (majątku pilnowała żona). Czyżby odezwały się geny siedemnastowiecznych antenatów? Nie znaczy to, że nie był wielkim patriotą, wręcz przeciwnie. W__trakcie trwania I__wojny światowej, cesarz austriacki Franciszek Józef II__nadał mu tytuł hrabiego. W__roku 1920 ożenił się zpiękną kobietą olegendarnej urodzie -Janiną zŻółtowskich herbu Prus. Jej podobizna widnieje nawet na_przedwojennych srebrnych monetach -pisze dalej Włodzimierz Chorązki.
Ludwik Hieronim od najmłodszych lat interesował się literaturą i teatrem. Lubił przebywać wśród pisarzy, poetów, aktorów i artystów (malarzy i rzeźbiarzy). Zresztą, nie tylko on miał duszę artysty, miało ją także jego rodzeństwo. - _Odnajmłodszych lat sam pisał: wiersze, nowele, aprzede wszystkim sztuki teatralne, które są grane dodzisiaj. Znanych pozycji naliście utworów napisanych przez Ludwika Hieronima Morstinajest ponadsiedemdziesiąt, aoilu nie wiemy? Wszak w1945 roku pomieszczenia pałacowe ibogata biblioteka zostały splądrowane, asami Morstinowie pieszo opuścili w1945 roku pałac, tylko zpodręcznym bagażem. Wlatach 1930-31 był redaktorem prestiżowego w_środowisku polskiej inteligencji "Pamiętnika Warszawskiego" -czytamy.
On sam i jego pałac, a także miejscowość Pławowice zasłynęły ze spotkań (zjazdów) kwiatu polskiej literatury, a miały one miejsce w kolejnych latach: 1928 i 1929. Recytowano wiersze, organizowano przedstawienia teatralne (także z udziałem miejscowej młodzieży i dzieci), prowadzono długie dysputy na tematy literacko-artystyczne. Nie sposób wymienić wszystkich, dla których gościna i pałac w Pławowicach był inspiracją w twórczości. Lista ta obejmowałaby ponad setkę znanych w okresie międzywojennym postaci. -Dolat osiemdziesiątych XXwieku Ludwik Hieronim Morstin żył we wspomnieniach mieszkańców swojej ukochanej ziemi proszowskiej, niejako wpodziemiu, bo jak inaczej nazwać onim wiejskie pogaduszki? Woficjalnym życiu kulturalnym ziemi proszowickiej i__nowobrzeskiej nie istniał. Był dla ówczesnych władz przedstawicielem wrogiej chłopskiemu ludowi klasy obszarników! A__była to przecież postać wybitnaiwspaniała, zktórej ziemia proszowicka inowobrzeska powinna_być dumna! -podsumowuje Włodzimierz Chorązki.
Uroczyste obchody 120. rocznicy urodzin i 40. śmierci Ludwika Hieronima Morstina odbędą się z inicjatywy mecenasa Józefa Olszewskiego, który od lat mieszka w Zakopanem, gdzie zajmuje się badaniem historii życia i twórczości naszego rodaka. -To właśnie pan Józef zdopingował nas dotego, abyśmy obok tych dat nie przeszli obojętnie -opowiada wójt Jan Chojka.
Dla uczczenia rocznic urodzin i śmierci poety, utworzono komitet organizacyjny obchodów, a rok 2006 postanowiono nazwać w gminie Nowe Brzesko: "Rokiem twórczości Ludwika Hieronima Morstina". - Dni Morstinowskie planujemy rozpocząć 23 czerwca zjazdem poetów polskich wPławowicach w78. rocznicę pierwszego zjazdu, jaki miał tam miejsce. Wtym dniu wPławowicach zostanie też podczas mszy świętej poświęcony sztandar dla Szkoły Podstawowej wMniszowie. Planujemy też wykonanie wspólnego zdjęcia młodzieży szkolnej zpoetami, podobnie, jak miało to miejsce podczas pierwszego zjazdu wPławowicach w1928 roku. Wieczorem wszkole wMniszowie odbędą się uroczystości związane zprzekazaniem sztandaru. Dzień później wygłoszone zostaną referaty naukowe ożyciu idziałalności Ludwika Hieronima Morstina_-dodaje wójt Chojka.
Wcześniej, bo już w maju, w Bibliotece Wojewódzkiej w Krakowie otwarta zostanie wystawa prezentująca dorobek Morstina. Obok wystawy, prelekcji, zjazdu poetów, nowobrzeszczanie wraz z CKiW w Proszowicach, Szkołą Podstawową w Mniszowie oraz Bibliotekami Wojewódzką i Powiatową, planują zorganizować 23 czerwca "Noc Świętojańską", czyli tzw. saloniki poezji, w których recytowana ma być poezja nie tylko skamandrytów, ale i związanych z ziemią nowobrzeską profesorów - Witolda Cęckiewicza i Leszka Czuchajowskiego.
W chwili obecnej komitet organizacyjny kontynuuje zbieranie wszelkich materiałów o życiu i twórczości Ludwika Hieronima Morstina, które mają znaleźć się na wystawie przygotowywanej przez Bibliotekę Wojewódzką oraz w książce o poecie z Pławowic, mającej ukazać się w maju w nakładzie tysiąca egzemplarzy. - Gorąco prosimy oto, aby wszyscy, którzy posiadają jakieś materiały oMorstinie iPławowicach, nadal kontaktowali się znami izechcieli nam je wypożyczyć. Wszystkie fotografie, książki iróżnego rodzaju opracowania zostaną zwrócone zaraz powystawie. Wostatnich dniach wiele ważnych materiałów oMorstinie przekazały nam panie Małgorzata Herman iBożena__Kłos z__Proszowic. Trudnej doprzecenienia pomocy udzieliła nam też pani Danuta Bucka ipani KatarzynaGrzesiak zKrakowa. Wszystkim gorąco dziękujemy za__pomoc i__wszystkich zapraszamy do_współpracy -mówi wójt Jan Chojka.
Do obchodów Dni Morstinowskich włączyły się też miasto i gmina Zakopane. - 12 maja odprawionazostanie tam msza wintencji zmarłego poety, a8 czerwca zorganizowany ma zostać "Czwartek Literacki" wMiejskiej Bibliotece Publicznej im. StefanaŻeromskiego wZakopanem, który poświęcony zostanie zakopiańskiemu okresowi życia Morstina_-___mówi Józef Olszewski.
Dodajmy też, że na stronie www.nowe-brzesko.iap.pl powstał specjalny dział pod nazwą "Rok Morstina" poświęcony obchodom, gdzie na bieżąco można się zapoznać ze stanem przygotowań do planowanych uroczystości.
ARKADIUSZ FULARSKI