- Napastnicy z "drugiego szeregu" zaatakowali nas jeszcze bardzo wysoko na zejściu ze wzgórza wawelskiego. Może (…) widząc, jak hamuję tempo marszu naszej czołówki, obawiali się dotarcia do czołówki pochodu ludzi młodych i sprawnych z KPN-u i z grona studentów-sympatyków KPN-u (...) - tak wydarzenia te wspominał po latach działacz Konfederacji Polski Niepodległej Ryszard Bocian.
Rozpoznaj się na zdjęciach z PRL-u >>
Dzisiaj w naszym cyklu "Rozpoznaj się na zdjęciach z PRL-u" prezentujemy Państwu kadry z filmu nakręconego 3 maja 1987 r., kiedy to po mszy św. na Wawelu doszło do rozbicia manifestacji przez cywilnych bojówkarzy SB. Istnienie specjalnej grupy w strukturach bezpieki ujawnił w filmach "Drugi szereg" i "Fachowcy" krakowski publicysta i działacz KPN Maciej Gawlikowski. Dzięki temu IPN mógł oskarżyć i doprowadzić do skazania esbeków uczestniczących w ataku na pokojową demonstrację na Wawelu.
W 1987 r. obchody święta 3 Maja, czyli rocznicy uchwalenia pierwszej polskiej konstytucji, nie miały się różnić niczym od obchodów tego święta organizowanych od 1982 r. Przygotowywali je działacze KPN i zdarzało się, że dochodziło po nich do starć z ZOMO. Tak było np. właśnie w 1982 r., gdy po mszy kilka tysięcy osób ruszyło z Wawelu w kierunku Rynku Głównego, ale pochód został zaatakowany przez oddziały ZOMO. Regularna bitwa na ulicach Starego Miasta trwała do późnego wieczora.
Także 3 maja 1987 r. po mszy św. w katedrze wawelskiej, którą odprawił biskup ks. Stanisław Smoleński, uformował się pochód. Proboszcz katedry wawelskiej ks. Janusz Bielański apelował o zachowanie ładu i porządku, uczestnicy marszu podporządkowali się jego sugestiom.
Atak esbeków w cywilu (szli w drugim szeregu pochodu), który nastąpił po kilku minutach, był wyjątkowo brutalny. Bili na oślep, kopali, uderzali metalowymi rurkami demonstrantów, nie patrząc, czy to kobiety, czy dzieci, czy ludzie starsi. W meldunkach SB tłumaczyło rozbicie demonstracji jej "agresywnym" charakterem, co ewidentnie nie było prawdą.
Przy tej okazji nie sposób nie wspomnieć o tragicznych obchodach święta 3 Maja w Krakowie w 1946 r. Rozpoczął je marsz studentów spod gmachu ówczesnej Akademii Górniczej na mszę św. w kościele Mariackim. Ubrani po cywilnemu, ale uzbrojeni funkcjonariusze UB próbowali zatrzymać go jeszcze przed dojściem do Rynku Głównego. Kilku studentów pod pretekstem wyjaśnienia sprawy z rektorem przewieziono do siedziby UB.
Po mszy studenci oraz liczna grupa krakowian poszła zademonstrować swe niezadowolenie pod budynek Polskiej Partii Robotniczej na ul. Szewskiej. Krzyczano: "Precz z Bierutem" i "Precz z okupacją sowiecką". Przeciwko uczestnikom wiecu wysłano na Planty samochód pancerny i oddział Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Padły strzały...
NAPISZCIE DO NAS
Zapraszamy Czytelników w podróż do czasów PRL-u. Z miliona fotografii znajdujących się w archiwach Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie, a stworzonych w ramach działań operacyjnych przez Służbę Bezpieczeństwa, wybraliśmy te, które dotyczą najważniejszych wydarzeń lat 80. XX wieku. Były już m.in. fotografie z I pielgrzymki Jana Pawła II do Polski i zadym na ulicach Krakowa. Przed nami te, które dokumentują niepokoje w Nowej Hucie u schyłku PRL-u, działalność m.in. Konfederacji Polski Niepodległej i Federacji Młodzieży Walczącej, wojnę z pomnikiem Lenina itd. Kto znajduje się na tych zdjęciach? Liczymy na pomoc Czytelników: jeśli rozpoznajecie siebie, bliskich, znajomych, sąsiadów itp., napiszcie na adres: [email protected] Co poniedziałek na łamach "Dziennika Polskiego" i na stronie internetowej www.dziennikpolski24.pl publikujemy kolejne fotografie z zasobów archiwalnych IPN.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
