Słowacja. Trzeba wiedzieć, warto wiedzieć

Kraj w pigułce

\Powierzchnia całkowita: 48 845 km
\Liczba ludności: 5,4 mln
\Język urzędowy: słowacki
\Stolica: Bratysława
\Ustrój polityczny: republika
\Głowa państwa: prezydent Ivan Gašparovič
\Szef rządu: premier Robert Fico
\Jednostka monetarna: korona słowacka (SKK)
\Domena**internetowa**:. sk
\Kod samochodowy: SK
\Kod telefoniczny: +421
\Podział administracyjny: 8 regionów (kraje)
\Główne miasta: Bratysława, Preszów, Koszyce, Bardejów, Bańska Bystrzyca, Martin, Trenczyn, Żylina
\Religia: katolicy 60,4 proc., protestanci 8 proc., ateiści 9,8 proc.

Jak dojechać?

\Samochodem. To najszybszy i najtańszy środek transportu. Odprawa graniczna odbywa się zazwyczaj bardzo sprawnie. Wyjątek mogą stanowić zimowe weekendy, kiedy wzmożony jest ruch turystyczny.
Na Słowację można wjechać jednym z licznych przejść drogowych:
Zwardoń - Skalité, Korbielów - Oravská Polhora, Chyżne -Trstená, Chochołów - Suchá Hora, Łysa Polana - Tatrzańska Javorina, Jurgów - Podspady, Piwniczna - Mníšek nad Popradem,
Konieczna - Becherov, Barwinek - Vyšný Komárnik.
\Autobusem. Autobusy liniowe jeżdżą z kilku polskich miast i zazwyczaj obsługiwane są przez słowackich przewoźników. Kursują jednak tylko w wybrane dni tygodnia. Rozkład jazdy zmienia się w sezonie zimowym, kiedy pojawia się znacznie więcej połączeń specjalnie dla narciarzy.
Z Zakopanego kursują specjalne minibusy.
*\Pociągiem. Pomiędzy Polską a Słowacją znajdują się trzy przejścia kolejowe:: Zwardoń - Skalité, Muszyna - Plaveč oraz Łupków - Medzilaborce. Bezpośrednie pociągi na Słowację jeżdżą także przez Czechy przejściami Międzylesie - Lichkov i Cieszyn - Český Těšín.
Najlepiej dojechać na Słowację przez przejście kolejowe Zwardoń - Skalité, gdzie kursuje najwięcej pociągów (ok. 10).
\* Samolotem. **Na Słowację da się dolecieć właściwie tylko lotem z przesiadką. Loty takie są bardzo drogie (od 1000 zł), na dodatek zabierają znacznie więcej czasu niż podróż samochodem czy autobusem.

Wjazd i prawo pobytu

Obywatele polscy przyjeżdżający do pracy na Słowację korzystają z prawa do swobodnego przepływu osób w ramach Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Dokumentem podróży uprawniającym do bezwizowego wjazdu i pobytu (niezależnie od jego celu) na terytorium Republiki Słowackiej do 90 dni jest paszport lub dowód osobisty (starego i nowego wzoru). Obowiązuje przepis, że cudzoziemiec wjeżdżający na terytorium Słowacji powinien mieć 3250 koron słowackich lub ich równowartość w dowolnej walucie wymienialnej na każdy dzień pobytu. Jednak od obywateli UE wymóg ten jest egzekwowany tylko w wyjątkowych przypadkach.
Jeśli planuje się pobyt na Słowacji przekraczający 30 dni, w ciągu trzech dni od wjazdu należy zgłosić się w odpowiedniej dla miejsca pobytu komendzie policji ds. cudzoziemców (Cudzinecká policía). Przeprowadza ona procedurę uzyskiwania prawa pobytu. Należy się tam zarejestrować, przedstawić 3 fotografie, ważny dokument tożsamości (paszport/dowód osobisty) oraz potwierdzenie o zapewnionym miejscu zamieszkania/zakwaterowania.

Prawo podjęcia pracy

Polacy mogą podjąć pracę na Słowacji bez konieczności uzyskiwania żadnych zezwoleń, na zasadach takich samych jak obywatele tego kraju.
Umowa międzyrządowa między Polską a Słowacją nie określa limitów w dostępie do poszczególnych branż czy gałęzi gospodarki. W ramach praktyk produkcyjnych mogą być zatrudniani uczniowie i studenci, na okres jednego miesiąca (osoby w wieku 18-25 lat).
Monitoring pracowników zagranicznych wykonywany jest za pośrednictwem kart informacyjnych. Wypełnia je pracodawca i przekazuje do miejscowego Urzędu Pracy, Spraw Socjalnych i Rodziny (Úrad prace sociálnych veci a rodiny) w terminie do 7 dni od dnia rozpoczęcia pracy. Również w terminie do 7 dni od dnia zakończenia pracy przez pracownika zagranicznego, pracodawca ma obowiązek złożyć kartę informacyjną w tym urzędzie.

Warunki pracy

Tygodniowy czas pracy na Słowacji wynosi maksymalnie 40 godzin, a z nadgodzinami - 48 godzin. Młodzi pracownicy, poniżej 16. roku życia, nie mogą pracować więcej niż 30 godzin na tydzień, natomiast młodzi powyżej 16 lat nie powinni pracować więcej niż 37,5 godzin na tydzień.
Praktykowana jest godzinna przerwa obiadowa podczas pracy.
Obowiązuje jednolita stawka podatkowa, czyli podatek liniowy w wysokości 19 proc. od wysokości rocznego dochodu.
Pracownicy mają prawo do urlopu wypoczynkowego, którego długość uzależniona jest od stażu pracy.
Dni ustawowo wolne od pracy to: 1 stycznia - Dzień Powstania Republiki Słowackiej, 6 stycznia - Święto Trzech Króli (Boże Narodzenie chrześcijan prawosławnych), 13 kwiecień - Wielki Piątek Wielkanocny, 16 kwiecień - Poniedziałek Wielkanocny, 1 maja - Święto Pracy, 8 maja - Dzień Zwycięstwa nad Faszyzmem, 5 lipca - Dzień Apostołów Słowiańskich (Cyryla i Metodego), 29 sierpnia - Rocznica Wybuchu Słowackiego Powstania Narodowego, 1 września - Dzień Konstytucji Republiki Słowackiej, 15 września - Święto Matki Boskiej Bolesnej, Patronki Słowacji, 1 listopada - Dzień Wszystkich Świętych, 24-26 grudnia - Wigilia i Boże Narodzenie.

Poszukiwanie pracy

Pracy szukać można zarówno już na terenie Słowacji, np. składając osobiście oferty pracodawcom, jak i jeszcze w Polsce, przez Internet. Sporo ogłoszeń można znaleźć na stronach EURES-u oraz na lokalnych portalach.
Od niedawna ułatwieniem dla kandydatów jest wspólna oferta portali rekrutacyjnych z Polski (Pracuj.pl), Słowacji (Profesia.sk), Czech (Jobs.cz) i Węgier (Profession.hu). Serwisy te stworzyły sojusz ONREA (On-Line Recruitment Alliance). Dzięki niemu w Pracuj.pl istnieje dostęp do ofert pracy z trzech pozostałych krajów.
Pracy można szukać również poprzez agencje doradztwa personalnego.

Opieka zdrowotna

Na Słowacji bezpłatnej pomocy medycznej udziela się tylko w nagłych wypadkach (utrata przytomności, krwotok). W innej sytuacji za usługi medyczne trzeba płacić.
Osoba ubezpieczona może korzystać ze świadczeń placówek, które podpisały umowę z jednym z pięciu towarzystw ubezpieczeń zdrowotnych (ten, kto korzysta z pomocy lekarza, który nie ma umowy z towarzystwem ubezpieczeniowym, ponosi pełne koszty leczenia, które nie podlegają zwrotowi).
Na leczenie specjalistyczne i szpitalne wymagane jest skierowanie. W nagłych przypadkach można jednak zgłosić się do szpitala bezpośrednio. Telefon zintegrowanego systemu ratunkowego to 112, a pogotowia ratunkowego - 155. Z wyjątkiem transportu w sytuacji zagrożenia życia, trzeba opłacić część kosztów przewozu (2 korony za kilometr). Opłatę przekazuje się bezpośrednio przewoźnikowi.
Za wizytę u lekarza lub stomatologa wnosi się zryczałtowaną opłatę (20 koron), natomiast w przypadku leczenia szpitalnego trzeba opłacić stawkę dzienną - 50 koron (maksymalnie za 21 dni hospitalizacji).
Tylko podstawowe świadczenia stomatologiczne są bezpłatne, w przypadku pozostałych pacjent ponosi część kosztów.
Za leki na receptę wnosi się zryczałtowaną opłatę - 20 koron za receptę. W niektórych przypadkach trzeba też zapłacić część ceny leku. Inne leki sprzedawane są za pełną odpłatnością.

Użyteczne adresy

Ambasada RP w**Bratysławie
ul. Hummelova 4
814 91 Bratysława
tel. (00 421 - 2) 5441 3175 (całodobowe)
5441 3174, 5441 2142, 5441 3196
5441 2422, 5441 3221
e-mail: [email protected]
www.polskevelvyslanectvo.sk Wydział Konsularny
adres: j.w. Wydział Ekonomiczny
ul. Krážovske údolie 8
814 26 Bratysława
tel. (00 421 - 2), 5443 2744
e-mail: [email protected]
www.polamb.sk Konsulat RP (Liptovsky Mikulas)
Konsul honorowy Tadeusz Frąckowiak (polski, słowacki, niemiecki)
Nám. osloboditežov 1
tel. 421-44-5528810
e-mail: [email protected], [email protected] Instytut Polski w**Bratysławie
Námestie SNP 27
814 99 Bratysława
P.O.BOX 153
tel. (0-04212) 544-320-13 c., 544-320-30
www.polinst.sk
e-mail: [email protected] Instytut Słowacki w**Warszawie
ul. Krzywe Koło 12/14a
00-270 Warszawa
tel. 022-6357774, 022-6358427
e-mail: [email protected]
www.instytutslowacki.pl
(pon.-pt. 9 - 17) Ambasada Republiki Słowackiej w**Polsce
ul. Litewska 6, 00-581 Warszawa
tel. 022-525 81 10
e-mail: [email protected]
www.ambasada-slowacji.pl Wydział Konsularny
tel. 022-525 81 16 Wydział Handlowy
tel. 022-525 81 10
e-mail: [email protected] Konsulat Generalny Republiki Słowackiej w**Krakowie
ul. św. Tomasza 34
31-023 Kraków
tel. 012-425 49 70
e-mail: [email protected]
pon.-pt. 9.30-16.00 Konsulat Republiki Słowackiej w**Rzeszowie**
ul. Armii Krajowej 80
35-307 Rzeszów
tel. 017-853 45 86
e-mail: [email protected]
godziny urzędowania: pon.-pt. 8.00-16.00

W Internecie

www.eures.sk - adres słowackiej strony EURES
Oferty pracy:
www.onrea.net
www.upsvar.sk
www.profesia.sk
www.sukl.sk
www.zamestnanie.sk
Jobspilot.sk
Job.sk
Ponuky.sk
Employment.gov.sk - informacja o warunkach zatrudnienia na Słowacji
Praca.sk - słowacki portal poświęcony pracy
Agencje pośrednictwa pracy (niepubliczne):
www.arthur-hunt.sk
www.emka.sk
www.jenewein.sk
www.counselling.sk
www.client-partner.sk
www.aspan.sk
Prasa z ogłoszeniami o pracy:
www.sme.sk - gazeta SME
www.pravda.sk - gazeta PRAVDA
www.avizo.sk - gazeta AVIZO
(N, FROG)
Cennik słowacki w koronach
\ *Chleb**19 \Masło**14 \Margaryna**(400 g)**30 \Mleko (1 l)**21 \Olej (2 l)**76 \Makaron penne (500 g)**30 \Ser żółty (100 g)**17,90 \Owoce (1 kg)**20-30 \Parówki (1 kg)**50 \Jogurt owocowy (145 g)**10 \Woda mineralna**(1,5 l)**10 \Banany (1 kg)**30 \Marchewka (1 kg)**10 \Piwo słowackie (0,5 l)**20-50 \Ballantines Scotch Whisky (0,7 l) **560 \Gin Nicolaus 40 proc. (0,7 l)**180 \Demänovka (0,75 l)**250 \**Taksówki (Bratysława, ok. 10 km)
**300 \Fryzjer**50-250 \Obiad w**restauracji (Bratysława)**200-500 poza**stolicą**150-300 \Kawa**30-60 \Ciastko**20-150 \Kino**80-150 \Benzyna**superplus 98 (1 l)**40 \Benzyna**95 (1 l)**37 \Olej napędowy (1 l)**39 Winieta autostradowa tygodniowa (pojazd do**3,5 t)**150 Ceny w__koronach słowackich (SKK)**
1 SKK = ok. 0,11 zł**
(FROG, JBA)
Słowniczek podręczny
Podstawowe zwroty grzecznościowe
\ Dzień dobry! Dobrý deň!
\ Proszę. Prosím.
\ Dziękuję. Ďakujem.
\ Przepraszam. Prepáčte. Ospravedlňujem sa.
\ Do widzenia. Dovidenia.
\ Miłego dnia. Pekný deň prajem.
\ Jak się masz? Ako sa máš?
\ Co słychać? Čo**je nové?**
\ U mnie wszystko w porządku. U**mňa**všetko v poriadku.
\* Ładna pogoda. Pekné počasie.**

Zwroty przydatne przy poszukiwaniu pracy

\ Dzień dobry. Jestem Polakiem. Szukam jakiejkolwiek pracy. Dobrý deň. Som Poliak. Hžadám akúkožvek prácu.
\ Ile godzin dziennie będę pracować? Kožko hodín za**deň budem pracova?
\* Ile wynosi stawka za godzinę? Kožko budem zarába za**hodinu?
\* Czy mogę wziąć nadgodziny? Môžem pracova pres čas?
\* Ile zarobię za pracę w sobotę/w niedzielę? Kožko si zarobím za**prácu v sobotu/v nedežu?
\* Czy mam prawo do przerwy w pracy? Mám nárok na**pracovnú prestávku?
\* Czy otrzymam wynagrodzenie co tydzień, czy co miesiąc? Dostanem výplatu každý týždeň alebo každý mesiac?
\* Czy mam prawo do urlopu? Mám nárok na**dovolenku?**

Skróty i terminy używane w ofertach pracy

\ praca od godziny... do godziny... práca od... do... hodín
\ zezwolenie na prowadzenie własnej działalności gospodarczej - povolenie na**vykonávanie vlastnej podnikatežskej činnosti
\* prawo jazdy kat. B - vodičský preukaz skupiny B
\* od zaraz - ihneď, okamžite
\* pilnie - súrne
\* telefon - telefón
\* mężczyzna/kobieta - muž/žena
\* poszukujemy - hžadáme
\* samochód osobowy, ciężarowy - osobné, nákladné vozidlo
\* doświadczenie - skúseností
\* opieka - starostlivos
\* pracownik sezonowy - sezónny pracovník
\* pracownik do pomocy - pracovník na**výpomoc
\* cały dzień, na część dnia, na pół dnia - celý deň, na**čas dňa, na**pol dňaTłumaczenie Zespół Tłumaczy Przysięgłych SIGILLUM Kraków,**ul.**Wielopole 18 B, tel. 012 422 44 78, 012 422 99 72 e-mail:**[email protected]**