MKTG SR - pasek na kartach artykułów

Sołtys z Bibic na Wawelu

Redakcja
W celu zarządzania wsią i prowadzenia jej życia, zwłaszcza gospodarczego, potrzebny był zawsze sołtys. W Bibicach już od XII stulecia wybierano taką osobę. Był to przeważnie najbogatszy kmieć.

Bywało jednak i tak, że sołtysa mianowały norbertanki z klasztoru na Zwierzyńcu, do których Bibice należały od 1146 r. One też założyły we wsi dwór, położony nad strumykiem Żabnik. Kmiece zabudowania ciągnęły się wzdłuż rzeki Bibiczanki.
Sołtysami byli m.in. Mikołaj z Bibic, Bobrek herbu Nowina, Mikołaj Czeliński. Od 1288 r., czyli od wydania przez Leszka Czarnego przywileju lokacyjnego Bibic, zarządcą wsi był mieszczanin krakowski, Walter.
W XIV wieku bibiccy sołtysi cieszyli się wielką estymą. Dowodem tego jest ich "świadkowanie" na dokumentach królewskich. I tak, w 1348 r. Mikołaj z Bibic występuje jako świadek przywileju lokacyjnego, wydanego przez Kazimierza Wielkiego dla wsi Binarowa. Inny sołtys Bibic, Piotr, wymieniony został w dokumencie króla Ludwika Węgierskiego z 1380 r.
W owych czasach wieś musiała się naprawdę wyróżniać, skoro zwrócił na nią uwagę jeden z najznakomitszych monarchów polskich - Kazimierz Wielki. On to, organizując w 1356 r. sąd najwyższy prawa magdeburskiego, postanowił aby "wśród mężów poważnych i uczciwych, w rzeczonym prawie biegłych i ławy sędziowskiej godnych", zasiadał dożywotnio jako ławnik każdorazowy sołtys Bibic! Było to więc bardzo duże wyróżnienie dla wsi.
Innym - oprócz Waltera - wybitnym sołtysem był Piotr. W 1425 r. wymienia się imiona i nazwiska 16 kmieci z Bibic, którzy stawili się w sądzie: Jan Górny, Mikołaj Balbin, Andrzej Gnutowicz, Piotr Konczek, Andrzej Posobyna, Bernard, Mikołaj Słota, Jakub Soczewka, Jaśkowicz, Janda, Mastko Cuntha, Małgorzata córka Jaśka Kozłka, Mikołaj Szelwa, Rola, Piotr Gostur i Maciej Kowal.
W 1394 r. funkcję sołtysa pełnił Mikołaj z Bibic, w 1497 zaś - Wojciech Wronka. W 1546 r. odbyło się w Bibicach zebranie kmieci, na którym byli obecni: Mateusz i Jakub Kaleta, Bykowski, Dulowski, Durga, Głowa, Grzenek, Hedlba, Kacper, Kruczek, Knijewski, Lisek, Mista, Owczarski, Rancza, Rospondek, Sołtys, Ślachta, Symiec, Tatara, Wilk, Wronka i Zyla. W 1581 sąd komisarski skazał na śmierć przywódców buntu chłopów: Stanisława Rospondka i Wojciecha Kruczka z Bibic. Bunt dotyczy zatargu z klasztorem o tzw. miary pełne, a nie czubate, oddawanej pańszczyzny. Wyrok zmieniła interwencja króla Stefana Batorego, który złagodził karę śmierci do 6 tygodni więzienia; ksieni norbertanek Dorota Kącka natomiast w 1591 r. zmniejszyła obciążenie kmieci (ona też na początku XVII w. ulokowała w pomieszczeniach dworskich filię szkoły średniej oraz żaków (puerów), uczących się tam i w Krakowie). Przywódców buntu chłopskiego bronili sołtysi.
To tylko niektóre wydarzenia z dziejów podkrakowskiej wsi. Wszyscy dawniejsi sołtysi powoływali się na nadane im w 1356 r. przywileje. Obecna sołtyska byłaby chyba zadowolna, gdyby i ona mogła zasiadać na Wawelu...
Na podstawie materiałów z Izby Regionalnej w Bibicach opracował -
HENRYK BANAŚ

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na dziennikpolski24.pl Dziennik Polski