Centralnym miejscem Nowego Sącza jest rynek
Centralne miejsce miasta - zgodnie z aktem kolacyjnym z 8 listopada 1292 r. - stanowił i stanowi rynek, centralny plac miasta (o powierzchni 19 200 m kw.) otoczony zwartą zabudową. Był głównym miejskim targowiskiem, ośrodkiem handlu i rzemiosła. W XVII w. w rynku znajdowało się 40 domów (obecnie 30). Pierwotnie były to domy drewniane, później podcieniowe kamienice. Pożary i wkraczająca w ślad za nimi nowa zabudowa zmieniały wygląd rynku. Podróżujący tędy około 1830 r. Żegota Pauli zanotował: "Nowy Sącz można liczyć jeżeli nie do największych, to do najporządniejszych miast Galicji". Zmieniała się też funkcja rynku. Na początku lat 50. XX w. usunięto stąd kramy i zlikwidowano jarmark. Rynek stał się miejscem reprezentacyjnym, placem przewidzianym dla pochodów, manifestacji i zgromadzeń.
Głównym akcentem architektonicznym rynku jest bryła ratusza. Współczesny gmach to kolejna mutacja tej najważniejszej, obok fary, instytucji dawnych polskich miast. Siedziba władz miejskich, której najważniejszym pomieszczeniem była reprezentacyjna sala obrad, miała czasami charakter obronny lub strażniczy. Do Polski moda na budowanie ratuszy trafiła z Zachodu, wraz z innymi urządzeniami prawa niemieckiego. Budowle miejskie tego typu (zwane wietnicami) podlegały modzie, a budowano je z reguły okazałe, ozdobną formą zbliżając raczej do pałaców niż mieszczańskich kamienic.
Najstarszy ratusz sądecki, parterowy, murowany, wznosił się nieopodal kościoła św. Małgorzaty przy ul. Świętego Ducha. W połowie XV w., po założeniu kolegiaty, został wykupiony przez jej fundatora kardynała Zbigniewa Oleśnickiego i przeznaczony na wikarówkę.
Nowożytny ratusz sądecki był budowlą jednopiętrową, częściowo podpiwniczoną, z niską wieżą otoczoną galeryjką dla trębacza. Mieścił sień dolną (izby sądową, ławniczą i wójtowską, salę narad i lżejsze więzienie) oraz górną (salę reprezentacyjną, skarbiec i archiwum). W piwnicach znajdowało się więzienie śledcze i izba tortur. Główne wejście, ozdobione kamiennym portalem, znajdowało się od strony wschodniej. Stary ratusz sądecki był podobny do ratusza tarnowskiego, aż do 1834 r., gdy nadbudowano m.in. drugie piętro, klasycystyczny portyk i ganek przed fasadą. Całość zwieńczono pseudobarokowym łamanym dachem z wieżyczką. 17 kwietnia 1894 r. nowosądecki ratusz całkowicie spłonął wraz z północno-zachodnią częścią miasta.
Nowy - do dziś funkcjonujący - gmach władz miejskich zbudowano w latach 1895-1897 w modnym wówczas stylu eklektycznym, z wystrojem w stylu neorenesansowym i neobarokowym. Inicjatorem budowy był energiczny burmistrz Lucjan Lipiński.
Warto też zobaczyć
Obok cennych budowli sakralnych, reliktów zamku i murów obronnych, zachowało się wiele interesujących obiektów architektury świeckiej z drugiej połowy XIX i pierwszej ćwierci XX w., mianowicie:
- eklektyczne, secesyjne i modernistyczne kamienice w pierzejach rynku i ul. Jagiellońskiej
- budynek Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" z lat 1892-1893 i 1908-1910
- neorenesansowa siedziba Komunalnej Kasy Oszczędności wzniesiona w latach 1891-1892 według projektu Karola Knausa
- okazały neorenesansowy hotel "Imperial" zbudowany w 1895 według projektu Stanisława Eliasza Radzikowskiego
- modernistyczny budynek filii Banku Austro-Węgierskiego wzniesiony w 1912 według projektu Teodora Hoffmana.
Po raz drugi samorząd województwa małopolskiego, przy współpracy z samorządami powiatowymi organizuje, cieszące się bardzo dużym zainteresowaniem, Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego. Wyjątkowe bogactwo spuścizny kulturowej pozwala na odnowę poczucia wspólnoty i świadomości regionalnej mieszkańców.
Patronat nad imprezą objął Marek NAWARA, Marszałek Województwa Małopolskiego wraz z Bogusławem SONIKIEM, przewodniczącym Sejmiku Województwa Małopolskiego i równocześnie pomysłodawcą Dni Dziedzictwa.
W dniach 23 i 24 września w godzinach od 10 do 18 wszystkie obiekty przedstawione w ramach Małopolskich Dni Dziedzictwa Kulturowego będą udostępniane zwiedzającym bezpłatnie.
Strefa Biznesu: Uwaga na chińskie platformy zakupowe
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
