Uczmy się od innych

Rozmowa z Alicją Sarzyńską, prezesem Polskiego Zrzeszenia Lokatorów

- Transformacja ustrojowa, do jakiej doszło w 1989 roku, spowodowała konieczność powstania organizacji lokatorskiej, mogącej choćby w minimalnym stopniu pomóc ludziom nieprzyzwyczajonym do dbania o swoje prawa, a często nawet nieumiejącym korzystać z obowiązujących przepisów. Dużym wsparciem była dla nas Międzynarodowa Organizacja Lokatorska IUT, z siedzibą w Sztokholmie, która pomogła zorganizować liczną grupę wolontariuszy, krakowian reprezentujących różne zawody, ofiarnie angażujących się w działania na rzecz ludzi mających problemy mieszkaniowe. Zasadniczą pomocą dla lokatorów są porady prawne udzielane w PZL najemcom wszystkich zasobów mieszkaniowych.
Czy podczas dwóch dekad funkcjonowania udało się przedstawicielom zrzeszenia wywalczyć dla lokatorów korzystne zmiany w przepisach prawa, mające wpływ na tak ważne sprawy jak na przykład eksmisje czy wysokość czynszu?
- Funkcjonująca, po ciągłych nowelizacjach, ustawa z 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkanio- wym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego, zwana w skrócie ustawą mieszkaniową, stworzyła dla społeczności lokatorskiej w Polsce, zamieszkałej zwłaszcza w prywatnych czynszowych zasobach mieszkaniowych, zagrożenie naruszające w najwyższym stopniu podstawowe prawa człowieka i rodziny. O prawa te zrzeszenie walczyło przez wiele lat w Sejmie, ale lobby właścicielskie okazało się tak silne, że nasze działania nie doprowadziły do rozwiązań prawnych, które dawałyby bezpieczeństwo najmu lokatorom, równoważąc interesy obu stron - wynajmującego i najemcy.
Dwa czynniki prawa mieszkaniowego - trzechletnie wypowiedzenia najmu oraz podwyżki czynszu z wliczonym (kuriozalnym) "godziwym zyskiem" okazały się czynnikami irracjonalnymi, nieopartymi o przesłanki zasadności i prawidłowego rachunku ekonomicznego. Czynniki te stały się zaczątkiem niepohamowanej spekulacji właścicieli prowadzącej do licznych dramatów lokatorów wraz z ich rodzinami. I dlatego PZL po raz kolejny apeluje do władz państwowych o wznowienie w Polsce budownictwa komunalnego i przyznanie gminom na ten cel większego wsparcia finansowego. Powinniśmy wzorować się na rozwiązaniach prawnych sprawdzonych w innych krajach europejskich. Na przykład w Genewie mieszkania komunalne stanowią 85 proc. wszystkich zasobów mieszkaniowych, w Berlinie 88, w Amsterdamie 80, a w Wiedniu i Paryżu po 75 proc. Taka sytuacja daje poczucie spokoju i rodzi zaufanie lokatorów do władz państwa.
Jak będzie przebiegał w Krakowie tegoroczny dzień mieszkalnictwa?
- Licząc na to, że współpraca PZL z władzami Krakowa doprowadzi do choćby częściowego porozumienia w rozwiązywaniu problemów mieszkaniowych, zorganizowaliśmy konferencję, której głównym tematem są blaski i cienie mieszkalnictwa w Polsce na przykładzie naszego miasta. Patronat nad konferencją objęli prezydent Jacek Majchrowski i przewodnicząca Rady Miasta Małgorzata Radwan-Ballada. W konferencji wezmą udział m.in.: sekretarz generalny IUT Magnusa Hammar, przedstawiciele rządu i reprezentanci organizacji lokatorskich z Czech, Słowacji, Sztokholmu, Goeteborgu i Helsinborga.
Rozmawiała Danuta Orlewska
Członkowie Zarządu Głównego PZL udzielają porad prawnych lokatorom podczas dyżurów, które odbywają się w krakowskiej siedzibie zrzeszenia przy ul. ks. Blachnickiego 7a we wtorki i środy w godzinach od 16.00 do 18.00.