Wysłuchać przeznaczenia

Knajpiany mrok rozświetlają chwiejne płomyki świec. Z ciemności niespodziewanie wydobywa się delikatny dźwięk gitar, a chwilę później mocny kobiecy głos. A w nim ogromna tęsknota, żal, smutek... Już po pierwszych „wykrzyczanych” słowach sala milknie, wsłuchana w niezwykły śpiew. _– Fado porusza każdy nerw, zagląda do __serca – _twierdzą lizbończycy.

Kiedyś był to ledwo słyszalny szept biednych portowych dzielnic, mrocznych podwórek i zaułków. Dzisiaj o fado prawie każdy słyszał, jest popularne, rozbrzmiewa zarówno na salonach, jak i w wielkich salach koncertowych. Mimo to wciąż jest to świat tajemniczy, hermetyczny, niełatwo odkrywający swoje tajemnice. Najbardziej znamy ten, który wyrósł w tawernach lizbońskiej Alfamy i Mourarii, w miejscu, w którym narodził się talent dziewczyny o imponującym głosie – Marii Severy. Choć ją uważa się za tę pierwszą, to królową fado została Amalia Rodrigues. Ale fado to nie tylko Lizbona, ale także Coimbra, z jej męskimi głosami... Któż nie zna takich artystów jak Dulce Pontes, Mariza, Misia, Cristina Branco...

Puryści twierdzą, że fado mogą śpiewać tylko Portugalczycy, wyłącznie po portugalsku. Na szczęście są wyjątki...

Fado na Salwatorze
Na krakowskim Salwatorze, będzie inaczej. Późne niedzielne popołudnie, otwarty teren przed kaplicą św. św. Małgorzaty i Judyty, widok na Kraków.

_– To artystka, która jest jednym z najciekawszych odkryć wokalnych ostatnich lat w Polsce – _tak Anna Franik, dyrektor artystyczny Festiwalu „Muzyka zaklęta w drewnie”, mówi o Kindze Rataj. Niezwykły koncert rozpocznie się 14 czerwca o godz. 17.30. Wielbiciele jej niezwykłego głosu będą mogli wysłuchać z serca płynących pieśni o tęsknocie, śmierci.

– Fado to także radość życia, energia i miłość. Odzwierciedla wiarę Portugalczyków w przeznaczenie, a także dominację duszy i serca nad __rozumem – podkreśla artystka, wykonująca pieśni z repertuaru Dulce Pontes, Amalii Rodrigues czy Beatrice Conceiçăo. – Ukazuje je we własnych niepowtarzalnych interpretacjach, sięgając niejednokrotnie do __stylistyki także innych południowych kultur – przypomina Anna Franik.

Czy jednak Polka potrafi oddać klimat podwórek, uliczek i zaułków Lizbony? O tym przekonają się wszyscy, którzy w niedzielę przybędą na Salwator.

Przed kaplicą nie usłyszymy także dwóch tradycyjnych gitar. Będzie za to jedna, klasyczna (Martin Złotnicki), fortepian (Marek Bazela), kontrabas (Marcin Spera) oraz instrumenty perkusyjne (Łukasz Kurzydło).

Dlaczego „Muzyka zaklęta w drewnie” gości na krakowskim Salwatorze. – Bo to miejsce tak wyjątkowe, jak niezwykła jest lizbońska Alfama. A koncert Kingi będzie okazją do przeżycia niezapomnianych emocji – _zapewnia dyrektor Franik. _– Chcemy również zachęcić mieszkańców Krakowa i turystów, aby zasmakowali w uroku niezwykłych dźwięków i wyruszyli z nami na szlak nut zaklętych w drewnie – dodaje.

A skąd wzięła się drewniana kaplica na Salwatorze? Zawdzięczamy ją Justynie Oraczewskiej, ksieni klasztoru Norbertanek. W środku XVII-wiecznej świątyni, powstałej na planie ośmiokąta, odnajdziemy m.in. barokowy ołtarz główny pochodzący z pobliskiego kościoła Najświętszego Salwatora, a także ołtarz boczny od św. Wojciecha. Wcześniej w tym miejscu miała stać – według legendy – pogańska świątynia poświęcona Poświstowi, słowiańskiemu bogowi wiatru.

_– Po koncercie można ruszyć malowniczymi uliczkami Salwatora, wybrać się na kopiec Kościuszki i dalej w kierunku Lasu Wolskiego czy Bielan. Warto również zajrzeć do __klasztoru panien zwierzynieckich, jak często zwie się norbertanki. Podczas oktawy Bożego Ciała to stąd wyrusza pochód Lajkonika – _przypomina Anna Franik.

Nuty na szlaku
A przecież to nie ostatni koncert. Będzie ich bowiem jeszcze dwanaście. _– Mamy już wypróbowanych przyjaciół, artystów zaprzyjaźnionych ze szlakiem – _przypomina Paweł Mierniczak, dyrektor Małopolskiej Organizacji Turystycznej. _– To wirtuozi, którzy dzielą się talentem i wyjątkowymi umiejętnościami. Mamy także wspaniałych słuchaczy, którzy wędrują z nami po __szlaku – _dodaje.

Na ścieżce „Muzyki zaklętej w drewnie” słuchacze muszą być jednak przygotowani nie tylko na utwory kościelne, ale także na jazz, polskie, ukraińskie i łemkowskie ludowe brzmienia, muzykę klezmerską, a także nuty z Azji. _– Staramy się, aby jak najwięcej mieszkańców naszego regionu i turystów mogło wziąć udział w koncertach – _dodaje dyrektor Mierniczak. Przy okazji będzie można zaś poznać historię świątyń, zobaczyć ich bezcenne wyposażenie, a także odkryć sporo tajemnic. Na każdy koncert wstęp wolny; nie byłby on możliwy, gdyby nie wsparcie województwa małopolskiego.

– Koncerty promują nie tylko wyjątkowe wartości muzyczne, ale są zaproszeniem do odkrywania Małopolski i poznawania jej bogatego dziedzictwa – _przypomina Leszek Zegzda, prezes Małopolskiej Organizacji Turystycznej. _– Posłuchajcie, co mają do powiedzenia skrzypce, wiolonczele, klawesyny, fortepiany, a także nasze drewniane perły – tak prezes Zegzda zachęca do wyruszenia na szlak „Muzyki zaklętej w drewnie”.

To oczywiście nie wszystko. MOT tradycyjnie już zaprasza – do końca września – na Otwarty Szlak Architektury Drewnianej. W tym roku na turystów znowu czekać będzie kilkadziesiąt kościołów, cerkwi, dworów, a także przewodnicy, którzy bezpłatnie po nich oprowadzą.

_– Szlak Architektury Drewnianej żyje, z roku na rok staje się miejscem coraz większej liczby koncertów, widowisk, spektakli – _podkreśla zadowolony prezes Leszek Zegzda.

Kolejne koncerty

28 czerwca, godz. 17

Orawka – kościół św. Jana Chrzciciela – prof. Elżbieta Stefańska i Mariko Kato (klawesyny), Tomasz Potaczek (flet) „Duety XVIII wieku”

5 lipca, godz. 12

Dębno Podhalańskie – kościół św. Michała Archanioła (Lista UNESCO) – Pier Luigi Corona – „Gitara romantyczna”

5 lipca, godz. 17.30

Owczary – cerkiew greckokatolicka Opieki Bogarodzicy (Lista UNESCO) – Susanna – „Nisko słonko – pieśni duszy”

5 lipca, godz. 19

Stróże – Muzeum i Skansen Pszczelarski – Siostry Matkowskie – „Romanse w cieniu skrzypiec”

12 lipca, godz. 16.30

Mętków – kościół Matki Boskiej Częstochowskiej – Rozalia Kierc – „Rosarium Musicale”

19 lipca, godz. 18

Dwór w Dołędze – 100. koncert MZWD! – Legend of Kazimierz – „Zamknij oczy”

26 lipca, godz. 18

Rdzawka – kościół Świętego Krzyża „na Obidowej” – Czortet Quartet – „Od zachodu do wschodu”

2 sierpnia, godz. 17

Lipnica Murowana – kościół św. Leonarda (Lista UNESCO) – Agnieszka i Tomasz Kuk – „Modlitwa ukryta w operowej arii i klasycznej pieśni”

9 sierpnia, godz. 18

Binarowa – kościół św. Michała Archanioła (Lista UNESCO) – Octava Ensemble – „Verba Sacra”

16 sierpnia, godz. 12

Dłużec – kościół św. św. Mikołaja i Wawrzyńca – Duo Sonore – Ilona Nieciąg i Krzysztof Leksycki – „Rokoko na dwa smyczki”

23 sierpnia, godz. 18

Kwiatoń – cerkiew greckokatolicka św. Paraskewy (Lista UNESCO) – Maria Sławek (skrzypce), Małgorzata Kuziemska-Sławek (wiolonczela) – „Rodzinny dwugłos – duety na skrzypce i wiolonczele”

30 sierpnia, godz. 18

Zakopane, Muzeum Stylu Zakopiańskiego w Willi Koliba, filia Muzeum Tatrzańskiego – Kapela Hanki Wójciak – „Znachorka”