Z kalendarium: 02.12 - 08.12

2 grudnia 1789
DEMONSTRACJA. Podczas Sejmu Czteroletniego odbyła się tzw. czarna procesja. Delegaci 141 miast królewskich pod przewodem prezydenta Warszawy Jana Dekerta (na. il.) przeszli pod Zamek Królewski, miejsce obrad Sejmu, gdzie złożyli na ręce króla Stanisława Augusta petycję, domagającą się przyznania praw publicznych mieszczanom. Manifestacja przyczyniła się do uchwalenia przez Sejm prawa o miastach.

4 grudnia 1798
BITWA. Podczas wojny Francji z drugą koalicją w bitwie pod Civita Castellana we Włoszech dywizja francusko-polska licząca 10 tys. żołnierzy pobiła 40-tysięczną armię neapolitańską. Polacy z 1. Legii gen. Karola Kniaziewicza wyróżnili się przy rozbiciu lewego skrzydła nieprzyjaciela. Zwycięstwo pod Civita Castellana umożliwiło wojskom francuskim opanowanie Neapolu.

2 grudnia 1851
PRZEWRÓT. We Francji prezydent Ludwik Napoleon Bonaparte przeprowadził zamach stanu. Przy pomocy wojska aresztowano republikanów, rozwiązano parlament i wprowadzono stan wyjątkowy. Opozycja stawiła opór, ale został on złamany w krótkich i krwawych walkach. Zamach został zalegalizowany w referendum, w którym ogromna większość głosujących opowiedziała się za znacznym wzmocnieniem stanowiska prezydenta.

8 grudnia 1914
BITWA MORSKA. W bitwie koło Falklandów Brytyjczycy rozbili Niemiecką Eskadrę Wschodnioazjatycką wiceadmirała Maximiliana von Spee. W wyniku zaciętego starcia Niemcy stracili cztery krążowniki i dwa transportowce oraz ponad 2 tys. ludzi. Zginął także admirał von Spee i jego dwóch synów: Heinrich i Otton. Straty brytyjskie były minimalne – 10 zabitych. Z pogromu wymknął się tylko niemiecki krążownik „Dresden”.

6 grudnia 1917
CZOŁGI. Zakończyła się bitwa pod Cambrai we Francji, podczas której po raz pierwszy na dużą skalę użyto czołgów. Do przerwania niemieckich pozycji Brytyjczycy użyli 476 maszyn wspieranych przez dwa korpusy piechoty.

Pobici początkowo Niemcy ściągnęli jednak posiłki, wyparli Anglików i odzyskali stracony teren. Bitwa nie przyniosła przełomu strategicznego, ale z powodu użycia broni pancernej przeszła do historii.

5 grudnia 1935
POŚWIĘCENIE. Poświęcono nowy gmach Akademii Górniczej w Krakowie. Reprezentacyjny budynek wznoszono od 1923 r. przy alei Mickiewicza. Jego projektantami byli krakowscy architekci Sławomir Odrzywolski i Wacław Krzyżanowski.

Gmach był największą inwestycją budowlaną w międzywojennym Krakowie i jedną z największych w ówczesnej Polsce – liczył 110 tys. m sześc. Jego ostateczne wykończenie nastąpiło dopiero w 1938 r.

7 grudnia 1941
ATAK. Japońskie lotnictwo dokonało ataku na amerykańską bazę w Pearl Harbor. Samoloty bombowe i torpedowe zatopiły m.in. pięć pancerników, trzy niszczyciele i wiele mniejszych jednostek. Zginęło 2335 żołnierzy i marynarzy. Japończycy stracili 29 samolotów i 5 miniaturowych okrętów podwodnych oraz 65 ludzi. Atak rozpoczął pasmo wojskowych sukcesów Japonii na Pacyfiku.

5 grudnia 1957
STATEK. Zwodowano sowiecki lodołamacz atomowy „Lenin”. Była to pierwsza w świecie niewojskowa jednostka pływająca o napędzie jądrowym. Wyposażono ją w trzy reaktory pozwalające rozwinąć moc 32 MW przy zużyciu 45 gramów uranu dziennie.

Jednorazowy wsad paliwa wystarczał na trzykrotne opłynięcie Ziemi. Lodołamacz był chlubą floty ZSRR często wykorzystywaną w propagandzie i mediach. Służbę pełnił w latach 1959–1989. Obecnie jest statkiem-muzeum w Murmańsku.

5 grudnia 1975
LIST OTWARTY. 59 polskich intelektualistów wystosowało list do władz przeciwko zmianom w konstytucji PRL. Sygnatariusze protestowali przeciwko wpisaniu do ustawy zasadniczej kierowniczej roli PZPR i wieczystego sojuszu z ZSRR. Tekst listu napisali Jan Olszewski (na fot.), Jakub Karpiński i Jacek Kuroń, a po zebraniu podpisów, 5 grudnia został on złożony w Kancelarii Sejmu. Władze zlekceważyły protest.

4 grudnia 2003
WYPADEK. Rządowy śmigłowiec Mi-8 z premierem Leszkiem Millerem na pokładzie rozbił się pod Piasecznem. W wyniku oblodzenia doszło do awarii silników, jednak pilot zdołał wylądować autorotacyjnie w lesie. W wyniku wypadku rannych zostało 14 osób znajdujących się na pokładzie, w tym premier, który doznał złamania dwóch kręgów piersiowych. O spowodowanie katastrofy oskarżono pilota.