Z kalendarium 07.10 - 13.10

9 października 1633
FONTANNA. Uruchomiono fontannę Neptuna w Gdańsku. Projekt figury stworzył Abraham van den Blocke. Rzeźba została odlana w brązie ok. 1615 r. w Gdańsku. Początkowo fontanna była czynna tylko w niektóre dni lata, co wynikało z konieczności napełniania wodą zbiornika na poddaszu Dworu Artusa. Później podłączono ją do nowoczesnego wodociągu.

8 października 1777
PUNKT ZWROTNY WOJNY. Podczas wojny o niepodległość USA zakończyła się bitwa pod Saratogą. Bitwa doprowadziła do kapitulacji armii brytyjskiej i stała się przełomem w wojnie. Klęska Brytyjczyków skłoniła bowiem Francję do przystąpienia do wojny po stronie amerykańskiej. Istotną rolę w walkach odegrał Tadeusz Kościuszko, odpowiedzialny za budowę fortyfikacji polowych.

13 października 1792
BIAŁY DOM. W Waszyngtonie wmurowano kamień węgielny pod budowę Białego Domu. Konkurs na gmach wygrał projekt Jamesa Hobana. Uroczyste oddanie budynku do użytku nastąpiło w 1800 r. Pierwszym prezydentem, który w nim zamieszkał, był John Adams. Od tego czasu każda następna para prezydencka dokonywała zmian w wystroju, podczas rządów prezydenta Trumana przebudowano zaś całe wnętrze.

12 października 1810
OKTOBERFEST. W Monachium odbył się pierwszy Oktoberfest. Bawarska para królewska zaprosiła obywateli miasta do wspólnego świętowania wesela księcia Ludwika I Wittelsbacha i księżniczki Teresy von Sachsen-Hildburghausen. Ponieważ impreza cieszyła się dużą popularnością, dwór królewski zadecydował o powtórzeniu jej rok później o tej samej porze. Tak zrodziła się tradycja monachijskiego Oktoberfestu. Dziś jest on jednym z największych na świecie festynów ludowych.

11 października 1830
OSTATNI KONCERT. Fryderyk Chopin wystąpił w Teatrze Wielkim w Warszawie z koncertem, który - jak się później okazało - był jego ostatnim w tym mieście. Miał to być pożegnalny występ młodego Chopina przed wyjazdem z Warszawy do Wiednia i Paryża. W programie znalazł się jego nowy koncert fortepianowy e-moll op. 11. Po występie w prasie pojawiła się następująca opinia: „Jest to utwór geniusza”. 2 listopada 1830 r. Chopin opuścił Warszawę na zawsze.

11 października 1899
WOJNA BURSKA. W Afryce Południowej wybuchła II wojna burska. Konflikt toczył się między burskimi republikami Transwalu i Oranii a Imperium Brytyjskim w latach 1899-1902. Po początkowych sukcesach strony burskiej szala zwycięstwa przechyliła się na stronę brytyjską. Walki typu partyzanckiego trwały jednak jeszcze przez dwa lata. Na długi opór Burów wpłynęło wsparcie w uzbrojeniu udzielane im z pobliskiej niemieckiej Afryki Południowo-Zachodniej.

12 października 1943
BITWA POD LENINO. 1. Dywizja Piechoty im. T. Kościuszki weszła do działań pod wsią Lenino na Białorusi. W dwudniowej bitwie Dywizja, dla której był to frontowy debiut, przełamała obronę nieprzyjaciela i zadała mu spore straty. Jednak brak współdziałania sąsiednich jednostek sowieckich sprawił, że jej sukcesu nie wykorzystano. Poważne straty, jakie poniosła, zdecydowały o wycofaniu jej z pierwszej linii po dwóch dniach walk. Rocznica bitwy była w PRL obchodzona jako Święto Wojska Polskiego.

10 października 1968
SERIAL. Telewizja Polska wyemitowała premierowy odcinek serialu „Stawka większa niż życie”. Scenariusz napisali Andrzej Szypulski i Zbigniew Safjan, a reżyserami byli Janusz Morgenstern i Andrzej Konic. Serial opowiadał o działalności oficera wywiadu sowieckiego w szeregach Abwehry Stanisława Kolickiego, działającego pod kryptonimem J-23. W tej roli wystąpił Stanisław Mikulski.

8 października 1979
WYSTAWA. W Muzeum Narodowym w Krakowie otwarto wystawę „Polaków portret własny”. Jej twórcą był Marek Rostworowski. Wystawa była autoportretem Polaków, przedstawionym za pomocą kilkuset eksponatów – począwszy od szlacheckich portretów, a kończąc na obrazach współczesnych. Ekspozycja stała się głośna i cieszyła się wielką popularnością. Szacuje się, że obejrzało ją około 80 tys. widzów. Dziś uznawana jest za czołowe wydarzenie wystawiennicze ostatniego półwiecza.

13 października 1983
PIERWSZA KOMÓRKA. Do amerykańskich sklepów trafił pierwszy na świecie telefon komórkowy Motorola DynaTAC. Kosztował 3995 dol., bateria wystarczała na pół godziny rozmowy, zaś maksymalny czas czuwania wynosił osiem godzin. Możliwość dzwonienia istniała tylko w centrum Chicago. W dniu premiery przed sklepem, w którym sprzedawano telefony ustawiła się długa kolejka ludzi chcących je kupić. W latach 1983-1984 pierwszą komórkę kupiło 12 tys. osób.