Z kalendarium: 10.03 - 16.03

11 marca 1818
POWIEŚĆ. W Wielkiej Brytanii ukazała się powieść „Frankenstein, czyli współczesny Prometeusz” pisarki Mary Shelley. Była to opowieść grozy o naukowcu Wiktorze Frankensteinie, który powołuje do życia monstrum złożone z ciał zmarłych. Książka zyskała dużą popularność i doczekała się wielu adaptacji filmowych, a postacie Frankensteina i jego monstrum na stałe weszły do kultury popularnej.

14 marca 1850
ŚLUB. W Berdyczowie Honoriusz Balzac poślubił Ewelinę Hańską. Było to zwieńczenie długoletniego romansu, jaki łączył francuskiego pisarza z polską szlachcianką. W 1832 r. Hańska napisała do Balzaca list wyrażający podziw dla jego twórczości i od tego rozpoczęła się ich wieloletnia korespondencja, a później uczucie. Ciężko chory Balzac zmarł pięć miesięcy po ślubie.

13 września 1881
ZAMACH. Cesarz Aleksander II Romanow zginął w zamachu bombowym. Zamach przeprowadzony został na Newskim Prospekcie w Petersburgu przez działacza Narodnej Woli, Polaka Ignacego Hryniewieckiego. Zamachowiec rzucił bombę w powóz cara, od wybuchu której zginął władca i on sam. Tron po Aleksandrze II przejął jego syn Aleksander III. W miejscu zamachu wybudowano Sobór Zbawiciela na Krwi.

12 marca 1884
OBLĘŻENIE. Powstańcy Mahdiego rozpoczęli oblężenie Chartumu w Egipcie. 30 tysięczne oddziały islamistów oblegały miasto prawie 11 miesięcy. Broniły go siły egipskie i brytyjskie dowodzone przez gen. Charlesa Gordona. Do generalnego szturmu doszło 26 stycznia 1885 r. Char-tum został zdobyty, a większość jego mieszkańców wymordowano. Gen. Gordon zginął w walce, a jego głowę odcięto i dostarczono Mahdiemu.

10 marca 1905
BITWA. W czasie wojny rosyjsko-japońskiej zakończyła się bitwa pod Mukdenem. Starcie rozpoczęło się 19 lutego, a zmagało się w nim łącznie od 400 do 500 tys. żołnierzy. W wyniku nieudolnego dowodzenia dowódcy sił rosyjskich gen. Aleksego Kuropatkina Japończycy przerwali front i zmusili Rosjan do wycofania się. Była to ostatnia z głównych bitew lądowych wojny rosyjsko-japońskiej.

11 marca 1932
REFORMA. Sejm uchwalił ustawę o reformie szkolnictwa. Jej projekt przygotował minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego Janusz Jędrzejewicz. Miała uporządkować chaos w polskim systemie szkolnym będący spadkiem po czasach zaborów. Ustawa m.in. ujednolicała szkoły średnie i wprowadzała powszechny obowiązek szkolny na poziomie podstawowym. Zasady reformy wzbudziły wiele dyskusji.

11 marca 1938
INCYDENT. Na granicy polsko-litewskiej w wyniku incydentu został zastrzelony przez litewskiego policjanta żołnierz KOP Stanisław Serafin, który ścigał osoby nielegalnie przekraczające granicę. Wypadek ten dał pretekst stronie polskiej do wystosowania 17 marca ultimatum wobec Litwy z żądaniem uregulowania stosunków dyplomatycznych. Serafin został pochowany we wsi Marcinkańce w powiecie grodzieńskim.

10 marca 1945
NALOT. Amerykańskie lotnictwo dokonało nalotu dywanowego na Tokio. 329 samolotów B-29 zrzuciło 1667 ton bomb zapalających. W wyniku burzy ogniowej spłonęło blisko 250 tys. budynków. Według oficjalnych danych zginęło 83 tys. osób, a 40 tys. zostało rannych. Raporty tokijskiej policji mówiły z kolei o 97 tys. zabitych i 125 tys. rannych, a niektóre źródła wymieniają nawet 200 tys. ofiar.

11 marca 1971
ZŁOMOWANIE. Transatlantyk MS „Batory” został sprzedany na złom do Hongkongu. Po wycofaniu z pływania „Batory” pełnił funkcję hulku hotelowego w Gdyni, a gdy okazało się to nieopłacalne, po dwóch latach podjęto decyzję o sprzedaniu go na złom do stoczni w Hongkongu. Wbrew protestom miłośników morza statek 30 marca wyszedł w swój ostatni rejs do stoczni złomowej. 2 czerwca nastąpiło tam opuszczenie bandery.

13 marca 2013
KONKLAWE. Argentyński kardynał Jorge Mario Bergoglio został wybrany papieżem. Wyboru dokonano w piątym głosowaniu podczas drugiego dnia obrad konklawe zwołanego po rezygnacji papieża Benedykta XVI. Nowy Ojciec Święty przyjął imię Franciszek, co miało symbolizować jego chęć naśladowania św. Franciszka w posłudze biednym i odrzuconym. Uroczysta inauguracja pontyfikatu odbyła się 19 marca.