Z kalendarium

3 maja 1815
* UTWORZENIE KRÓLESTWA POLSKIEGO. Na kongresie wiedeńskim Rosja, Austria i Prusy dokonały podziału ziem Księstwa Warszawskiego, tworząc Królestwo Polskie. Artykuł piąty zawartego tam traktatu głosił, że ziemie Księstwa Warszawskiego, pozostające pod kontrolą rosyjską, zostają "oddane na wieczne czasy w ręce Najjaśniejszego Cesarza Wszechrosji". Car miał był jednocześnie królem Polski.

4 maja 1904
* KANAŁ PANAMSKI. Amerykanie rozpoczęli budowę Kanału Panamskiego łączącego Atlantyk z Pacyfikiem. Wcześniej prace prowadził tam Francuz Ferdinand de Lesseps (twórca Kanału Sueskiego), ale jego przedsiębiorstwo zbankrutowało. W 1903 r. Amerykanie wydzierżawili od nowo powstałej Panamy teren pod kanał i w latach 1904-1914 ukończyli jego budowę.

5 maja 1936
* WOJNA. Wojska włoskie zajęły stolicę Etiopii (Abisynii) Addis Abebę. Po bitwie pod Majczeu resztki wojsk etiopskich wycofały się. Władca kraju, cesarz Haile Selassie I (na fot.), wraz z rządem i rodziną udał się na wygnanie do Europy, a 5 maja oddziały włoskie weszły do Addis Abeby. 9 maja rząd włoski pod przewodnictwem Benito Mussoliniego ogłosił dekret o aneksji kraju i o nadaniu królowi Wiktorowi Emanuelowi III tytułu cesarza Etiopii.

5 maja 1939
* PRZEMÓWIENIE Becka. Minister spraw zagranicznych Józef Beck odrzucił w sejmowym przemówieniu żądania Niemiec włączenia Gdańska do III Rzeszy i wyznaczenia eksterytorialnych linii komunikacyjnych przez polskie Pomorze. "My w Polsce nie znamy pojęcia pokoju za wszelką cenę. Jest tylko jedna rzecz w życiu ludzi, narodów i państw, która jest bezcenną. Tą rzeczą jest honor" - powiedział minister.

30 kwietnia 1940
* ŚMIERĆ HUBALA. Tropiony przez Niemców dowódca Oddziału Wydzielonego WP mjr Henryk Dobrzański "Hubal" (w środku) został zaskoczony w czasie biwaku w okolicach Anielina koło wsi Studzienna przez oddziały 372. dywizji Wehrmachtu. W gwałtownej walce jego oddział uległ rozproszeniu, a sam "Hubal" poległ od serii z karabinu maszynowego. Niemcy zmasakrowali jego ciało, wywieźli do Tomaszowa Mazowieckiego i pochowali w nieznanym miejscu.

30 kwietnia 1945
* SZTURM BERLINA. Oddziały radzieckie dotarły do Kancelarii Rzeszy (na fot.). W bunkrze w jej podziemiach Adolf Hitler desygnował na swojego następcę (prezydenta Rzeszy i naczelnego dowódcę Wehrmachtu) adm. Karla Dönitza, po czym wraz z poślubioną dzień wcześniej żoną Ewą Braun popełnił samobójstwo. Zwłoki dyktatora i jego małżonki zostały spalone przez esesmanów ze straży przybocznej.

2 maja 1952
* POCZĄTEK BUDOWY. W Warszawie rozpoczęto budowę Pałacu Kultury i Nauki według projektu Lwa Rudniewa. Inspirowany moskiewskimi drapaczami chmur budynek miał być darem narodu sowieckiego dla polskiego, a pomysłodawcą był sam Józef Stalin. Wznoszenie gmachu trwało do 22 lipca 1955 r., a pracowało przy nim ok. 3500 robotników sowieckich. Dwa dni po śmierci Stalina, 7 marca 1953 r., wspólną uchwałą Rady Państwa i rządu budynkowi nadano jego imię.

3 maja 1952
* START ROZGŁOŚNI. Polska sekcja Radia Wolna Europa rozpoczęła z Monachium nadawanie audycji w języku polskim. W inauguracyjnym przemówieniu dyrektor Jan Nowak-Jeziorański powiedział: "Będziemy prowadzili na falach eteru walkę z rusyfikacją i sowietyzacją polskiej kultury. Walkę z wynaradawianiem młodzieży. Będziemy walczyli z fałszowaniem naszej historii i naszej tradycji".

1 maja 1960
* ZESTRZELENIE. Nad ZSRR w pobliżu Swierdłowska został zestrzelony przy użyciu rakiet przeciwlotniczych S-75 amerykański samolot szpiegowski U-2 pilotowany przez Gary'ego Powersa. Powersa skazano na trzy lata więzienia i siedem lat ciężkich robót. W 1962 r. został jednak wymieniony za sowieckiego agenta KGB złapanego w USA płk. Williama Fishera.

4 maja 1989
* KOSMOS. Z pokładu wahadłowca Atlantis wystrzelono sondę kosmiczną Magellan. Po 15 miesiącach podróży dotarła ona na orbitę Wenus. Jej zadaniem miało być sporządzenie zdjęć radarowych powierzchni, sporządzenie mapy oraz opracowanie struktury geologicznej planety. W trakcie misji sonda zmapowała 99 proc. powierzchni Wenus.