Z kalendarium

11 maja 1573
* WOLNA ELEKCJA. Na prawym brzegu Wisły, naprzeciw Warszawy odbyła się pierwsza wolna elekcja, czyli wybór króla przez ogół szlachty. W głosowaniu uczestniczyło około 50 tys. osób. Spośród czterech kandydatów (arcyksiążę Ernest Habsburg, car Iwan IV Groźny i Jan III Waza) na władcę wybrany został książę Orleanu Henryk Walezy. 11 maja prymas Uchański nominował go na króla Polski i wielkiego księcia Litwy.

12 maja 1884
* PROCES. W Lipsku rozpoczął się proces Józefa Ignacego Kraszewskiego aresztowanego rok wcześniej w Berlinie i oskarżonego o szpiegostwo na rzecz Francji. Z pobudek patriotycznych pisarz finansował bowiem sieć wywiadowczą. Proces zakończył się skazaniem go na trzy i pół roku twierdzy. Z powodu choroby płuc w 1885 r. Kraszewski został wypuszczony za kaucją.

5 maja 1886
* WYNALAZEK. Uzależniony od morfiny i kokainy farmaceuta John Pemberton opracował recepturę napoju na ukojenie nerwów, który nazwał Coca Colą. Pemberton stworzył w mosiężnym kociołku zabarwiony karmelem syrop na bazie liści koki i orzechów koli. Dzbanek mikstury zaniósł do największej apteki w mieście. Napój, po wymieszaniu z wodą sodową, sprzedawano z saturatora po pięć centów za szklankę.

12 maja 1926
* WYPRAWA Nobilego. Włoski sterowiec "Norge" z Amerykaninem Lincolnem Ellsworthem (sponsor), Norwegiem Roaldem Amundsenem, Włochem Umbertem Nobile (kapitan i pilot) oraz trzynastoma ludźmi załogi na pokładzie o godz. 1.25 przeleciał nad biegunem północnym. Zrzucono tam flagi norweską, amerykańską i włoską. 14 maja sterowiec dotarł do wioski Teller na Alasce, gdzie pomyślnie wylądował.

8 maja 1933
* PRZELOT. Stanisław Skarżyński zakończył przelot przez Atlantyk polskim samolotem RWD-5bis przebudowanym z samolotu turystycznego (na fot.). Pilot wystartował z zachodniego wybrzeża Afryki (Saint Louis w Senegalu), a wylądował w Maceio w Brazylii. Przelot trwał 20 godz. 30 min, z czego 17 godz. 15 min nad oceanem. Skarżyński, który odbył swój lot w garniturze, a nie kombinezonie pilota, był pierwszym Polakiem, który przeleciał przez Ocean Atlantycki.

7 maja 1945
* KAPITULACJA. We francuskim Reims w kwaterze głównej Alianckich Sił Ekspedycyjnych szef sztabu Wehrmachtu gen. Alfred Jodl, gen. Wilhelm Oxenius (Luftwaffe) i adm. Hans-Georg von Friedeburg (Krigsmarine) podpisali bezwarunkową niemiecką kapitulację przed przedstawicielami armii USA i Wielkiej Brytanii (na fot.). Na żądanie Stalina ceremonię powtórzono dzień później w kwaterze marsz. Żukowa w Berlinie.

10 maja 1960
* REJS. Amerykański atomowy okręt podwodny USS Triton (na fot.) po 84 dniach zakończył pierwszą w historii podwodną podróż dookoła świata, trasą pokonaną w latach 1519-1522 przez Ferdynanda Magellana. Jednostka przebyła ponad 36 tys. mil morskich, czyli ponad 67 tys. km. W zanurzeniu przebywała 83 dni. Wynurzyła się tylko raz, by wysadzić chorego członka załogi. Rejs określono jako "triumf ludzkiej sprawności i umiejętności technicznych".

9 maja 1966
* SERIAL. W rocznicę zakończenia wojny TVP wyemitowała pierwszy odcinek serialu "Czterej pancerni i pies". Reżyserem był Konrad Nałęcki, a scenariusz powstał na podstawie książki Janusza Przymanowskiego. W rolach głównych wystąpili m.in. Roman Wilhelmi, Franciszek Pieczka, Janusz Gajos i Włodzimierz Press. Serial odniósł ogromny sukces, był wielokrotnie wznawiany, a także intensywnie eksploatowany propagandowo.

10 maja 1994
* POLITYKA. Nelson Mandela został wybrany przez zdominowany przez Afrykański Kongres Narodowy parlament pierwszym czarnoskórym prezydentem RPA. Urząd pełnił do 16 czerwca
1999 r. Jako prezydent zdobył międzynarodowe uznanie - wraz z Frederikiem de Klerkiem otrzymał w 1993 r. Pokojową Nagrodę Nobla. Po odejściu na emeryturę zaangażował się w sprawy społeczne.

11 maja 1997
* SZACHY. Światowy mistrz szachowy Rosjanin Garri Kasparow przegrał mecz z superkomputerem IBM Deep Blue. Mecz skończył się wynikiem 3,5:2,5 dla komputera. Deep Blue stał się pierwszym systemem komputerowym, który wygrał z aktualnym mistrzem świata. Szachista zażądał rewanżu, jednak IBM odmówił i nie rozwijał już Deep Blue.