Z kalendarium

25 lipca 1510
* DRUKARSTWO. Pochodzący z Bawarii Florian Ungler założył w Krakowie drukarnię wydającą pierwsze książki w języku polskim. Oficyna mieściła się przy ul. Wiślnej, a później przy Kanoniczej 17, w domu biskupa płockiego Erazma Ciołka. Drukowane tam dzieła stały na wysokim poziomie typograficznym. W 1513 r. ukazał się popularny modlitewnik "Raj duszny" w opracowaniu Biernata z Lublina.

26 lipca 1887
* POCZĄTEK ESPERANTO. Ludwik Zamenhof pod pseudonimem "Doktor Esperanto" opublikował rosyjskojęzyczną książkę "Język międzynarodowy. Przedmowa i podręcznik kompletny". "Esperanto" oznaczało "mającego nadzieję", a słowo to przyjęło się z czasem jako nazwa języka. W tym samym roku podręcznik wydano po polsku, francusku, niemiecku i angielsku.

25 lipca 1909
* PRZELOT. Louis Blériot dokonał pierwszego przelotu samolotem nad kanałem La Manche. Wystartował o godz. 4.35 z Les Barraques niedaleko Calais. 37 minut później wylądował po drugiej stronie kanału w Dover, pokonując 35 km. Wyczynu tego dokonał samolotem własnej konstrukcji Blériot XI, napędzanym trzycylindrowym silnikiem o mocy 25 KM. Nagrodą było 25 tys. franków od redakcji "Daily Mail".

23 lipca 1914
* ULTIMATUM. Austro-Węgry wystosowały pod adresem Serbii ultimatum m.in. z żądaniem wszczęcia w ciągu 48 godzin postępowania karnego przeciw zamachowcom z Sarajewa, którzy zamordowali arcyksięcia Franciszka Ferdynanda Habsburga (na zdj.). Serbia przyjęła większość warunków, z wyjątkiem tych, które wyraźnie naruszały jej suwerenność.Wiedeń uznał to za niewystarczające i 28 lipca wypowiedział Serbii wojnę.

24 lipca 1917
* BITWA POD KRECHOWCAMI. Walczący w szeregach armii rosyjskiej Pułk Ułanów Polskich stoczył pod Krechowcami na Ukrainie bitwę z siłami niemiecko-austriackimi. 400 polskich żołnierzy, pod komendą płk. Bolesława Mościckiego, w całodziennym ciężkim boju skutecznie osłoniło odwrót sił rosyjskich. Polacy kilkakrotnie szarżowali na oddziały niemiecko-austriackie i powstrzymali natarcie na Stanisławów.

26 lipca 1939
*WYWIAD. W Pyrach pod Warszawą oficerowie polskiego wywiadu zaprezentowali przedstawicielom wywiadów brytyjskiego i francuskiego rezultaty prac nad złamaniem Enigmy. Płk Stefan Mayer (szef Oddziału Wywiadu), płk Gwidon Langer (szef Biura Studiów) oraz matematycy Marian Rejewski, Jerzy Różycki i Henryk Zegalski przekazali sojusznikom kopie niemieckiej maszyny wraz z rozszyfrowaną metodą odczytywania zmieniających się kodów.

28 lipca 1942
* ROZKAZ. Józef Stalin wydał Rozkaz nr 227, znany też jako "Ani kroku wstecz". Żaden dowódca - od szefa armii w dół - nie miał prawa wycofać się bez rozkazu. Za naruszenie tej zasady dowódcy mieli odpowiadać przed sądem wojennym, którego wyrok zwykle oznaczał rozstrzelanie lub skierowanie do oddziałów karnych. Rozkaz tworzył też w strukturach Armii Czerwonej bataliony i kompanie karne oraz oddziały zaporowe, mające uniemożliwiać cofanie się żołnierzy.

24 lipca 1943
* BOMBARDOWANIE NIEMIEC. Lotnictwo brytyjskie przeprowadziło nocą dywanowy nalot na Hamburg. Był to początek serii bombardowań drugiego co do liczby mieszkańców miasta Rzeszy. 728 bombowców zrzuciło 2284 tony bomb burzących. Wywołały one burzę ogniową i zabiły 1500 osób. Nazajutrz nalot dzienny przeprowadziło lotnictwo amerykańskie.

23 lipca 1944
* WYZWOLENIE MAJDANKA. Oddziały 2. Armii Pancernej dowodzone przez gen. płk. Bogdanowa oraz 28. Korpusu Piechoty gen. płk. Wasyla Czujkowa wyzwoliły obóz koncentracyjny na Majdanku. Rosjanie natychmiast utworzyli tam obóz filtracyjny NKWD dla żołnierzy AK i NSZ. W obozie zostali osadzeni m.in. oficerowie Komendy AK Lublin i innych obwodów, 3. Dywizji Piechoty AK, 27. Wołyńskiej DP AK i 30. DP AK spieszącej na pomoc walczącej Warszawie.

27 lipca 1947
* PRZODOWNIK. Wincenty Pstrowski wystosował list do górników, w którym wzywał do współzawodnictwa pracy: "Od maja ub. roku pracuję jako rębacz na kopalni Jadwiga w Zabrzu. W lutym br. wykonałem normę 240 proc., wyrąbując 72,5 m chodnika. W kwietniu wykonałem normę 293 proc., wyrąbując 85 m chodnika. W maju dałem 270 proc., wyrąbując 78 m chodnika. Kto da więcej niż ja?". Pstrowski został ogłoszony pierwszym polskim przodownikiem pracy.