ZUS radzi

Ubezpieczeni w Polsce

Generalna zasada dotycząca podlegania ubezpieczeniom społecznym w przypadku kierowania pracownika do pracy za granicę do krajów Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii mówi, że tacy pracownicy podlegają ubezpieczeniom w miejscu wykonywania pracy. Są od tej zasady jednak wyjątki. Zatrudniony w innym państwie Unii niż państwo wysyłające, może nadal podlegać ustawodawstwu państwa, w którym jest siedziba pracodawcy wysyłającego, z tym że nie może to trwać dłużej niż 12 miesięcy. Dla przykładu, jeżeli polski pracodawca wysyła pracowników do Szwecji, to przez rok mogą oni podlegać polskiemu systemowi ubezpieczeniowemu.
Aby takie ubezpieczenie mogło być kontynuowane w Polsce, pracownik musi być ze swoim pracodawcą związany umową. Jednocześnie wysłanie za granicę musi nastąpić w trakcie jej trwania, a nie np. w czasie urlopu bezpłatnego. Ponadto podporządkowanie służbowe musi zachodzić pomiędzy polskim pracodawcą a polskim pracownikiem, tzn. polecenia pracownikowi w okresie wykonywania pracy za granicą musi wydawać polski pracodawca, wynagrodzenie, jak również ewentualne roszczenie o wynagrodzenie, przysługuje także od polskiego pracodawcy.
Firma wysyłająca pracownika musi natomiast prowadzić tzw. znaczącą działalność. Na prowadzenie takiej działalności wskazują m. in. zawarte w kraju umowy o świadczenie usług, dzięki którym firma osiąga obroty na terenie Polski. Przy sprawdzaniu, czy firma prowadzi znaczącą działalność, ZUS opiera się na oświadczeniu pracodawcy. Wykazuje on w specjalnie przygotowanym druku m. in. liczbę zawieranych umów w Polsce i za granicą, liczbę pracowników zatrudnionych na terenie kraju i za granicą, wysokość obrotów w kraju i za granicą.
Osoba, mimo że wykonuje pracę w innym państwie, może być ubezpieczona w swoim kraju przez kolejne 12 miesięcy. Nie decyduje jednak o tym ZUS, a instytucja ubezpieczeniowa państwa, na terenie którego wykonywana jest praca. Zagraniczny ubezpieczyciel może wyrazić taką zgodę, ale nie musi. Okres delegowania może więc wynieść do 24 miesięcy. Zdarza się jednak, że instytucje ubezpieczeniowe zawierają między sobą również porozumienia wyjątkowe. Dotyczy to szczególnych, jednostkowych sytuacji, w których konieczne jest przedłużenie delegowania pracownika za granicę z prawem ubezpieczenia w Polsce na okres dłuższy niż 24 miesiące.
EP