Zyskają nie tylko lokatorzy, ale i budżet państwa

Gdy je zaciągano, były one preferencyjne (zakładały np. umorzenie znacznej części kredytu i niskie oprocentowanie), tyle że na przełomie lat 80. i 90. szalejąca inflacja spowodowała, że należne odsetki wielokrotnie przewyższały wartość głównej należności.

Trzy lata temu spółdzielnie mieszkaniowe były winne komercyjnym bankom 1,8 mld zł. W tym długu tylko niespełna 0,5 mld zł stanowił kapitał zaciągniętego kiedyś kredytu, reszta to naliczone odsetki. Byłoby ich więcej gdyby nie państwo, które wykupiło od banków odsetki na sumę aż 6,5 mln zł. Było to możliwe dzięki uchwalonej w 1995 r. ustawie o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych.

W 2010 roku wprowadzono do niej preferencyjne warunki spłaty zadłużenia z tytułu takich kredytów mieszkaniowych. Bank umorzy 70 proc. zadłużenia z tytułu przejściowego wykupienia odsetek po spłacie całości kredytu wraz ze skapitalizowanymi odsetkami oraz części zadłużenia niepodlegającemu umorzeniu. Na wniosek kredytobiorcy - po spłacie kredytu wraz z 30 proc. odsetek przejściowo wykupionych przez budżet państwa i 30 proc. odsetek skapitalizowanych, naliczonych po 30 czerwca 1993 roku - pozostałe 70 proc. odsetek przejściowo wykupionych podlega umorzenia, a 70 proc. odsetek skapitalizowanych podlega wykupieniu przez budżet państwa. Wtedy mieszkanie staje się własnością lokatora.

Preferencyjne warunki spłaty obowiązują do końca tego roku. Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, które chce przesunąć ten termin o 5 lat, podkreśla, że chodzi o utrzymanie jednej z najbardziej efektywnych form pomocy dla gospodarstw domowych obciążonych zadłużeniem. W ciągu trzech lat liczba takich rodzin zmalała o jedną czwartą.

Z drugiej jednak strony ministerstwo nie ukrywa, że takie rozwiązanie zmniejszy wydatki ponoszone przez budżet państwa na pomoc w spłacie starych kredytów mieszkaniowych. Już w przyszłym roku budżet państwa miałby na tym zyskać co najmniej 66 mln złotych.

Grzegorz Skowron