Husaria od kuchni

Książka

Jego kolejna "husarska" praca zatytułowana "Fenomen husarii" to niejako analiza poszczególnych elementów składowych tej formacji, o których w dotychczasowych opracowaniach - w natłoku ogólnych zachwytów nad skrzydlatymi jeźdźcami - nieco zapominano. I tak u Sikory przeczytać możemy o elementach uzbrojenia husarskiego: rodzajach zbroi, budowie i sposobach użycia kopii, koniach husarskich, liczebności formacji, jej potencjale mobilizacyjnym i atrakcyjności służby w jej szeregach. Autor odnosi się też do twierdzeń części historyków (w tym przede wszystkim Jerzego Teodorczyka) o kryzysie husarii, jaki miał nastąpić po reformach wojskowych króla Szwecji Gustawa Adolfa i zwiększeniu siły ognia piechoty. Dowodem kryzysu miała być pierwsza w historii porażka husarii w bitwie ze Szwedami pod Gniewem w 1626 r. Sikora polemizuje z tym poglądem, przeprowadzając drobiazgowe obliczenia siły ognia ówczesnej piechoty oraz - na podstawie źródeł historycznych - średniej liczby zabitych oraz rannych wśród szarżującej husarii. Wniosek autora jest następujący: zmiana taktyki szwedzkiej piechoty nie miała przełożenia na skuteczność szarży, a nawet zmasowany ogień karabinowy nie powodował zwykle dużych strat. Równie drobiazgowe obliczenia przeprowadza Sikora w odniesieniu do zbroi i kopii husarskich, analizując rozkład sił działających na husarza, a te strony książki przypominają na pierwszy rzut oka podręcznik do fizyki... Nie powinno to jednak odstraszać potencjalnych czytelników. "Fenomen husarii" napisany jest przystępnie i zrozumiale i powinien zostać przeczytany przez każdego miłośnika staropolskiej wojskowości. Na koniec zacytujmy wypowiedź wspomnianego tu już króla szwedzkiego Gustawa II Adolfa, wybitnego dowódcy, który miał powiedzieć o husarii: "O, gdybym miał taką jazdę, z moją piechotą obozowałbym tego roku w Konstantynopolu".

Paweł Stachnik

Radosław Sikora "Fenomen husarii", Instytut Wydawniczy Erica, Warszawa 2013