Inteligencja praktyczna

Psychologia: Starsi są mądrzejsi

Fot. Theta
Jest to zdolność rozwiązywania rzeczywistych problemów, które stawia przed nami życie. W odróżnieniu od problemów teoretycznych problemy życiowe są znacznie bardziej skomplikowane, niejednoznaczne, a ich rozwiązanie w większym stopniu wymaga życiowego doświadczenia niż teoretycznej wiedzy. Nietrudno się zatem domyślić, że grupą osób, u których ten rodzaj inteligencji jest szczególnie silnie rozwinięty, są seniorzy. Dzieje się tak dlatego, gdyż czas do opanowania tych najważniejszych życiowych umiejętności jest stosunkowo długi. Wypracowanie optymalnych umiejętności radzenia sobie w skomplikowanych sytuacjach społecznych, umiejętności kierowania zespołami ludzkimi i podejmowanie skomplikowanych decyzji społecznych i życiowych wymaga wielu lat życia. Długa życiowa praktyka i adaptacja do niego powoduje, że inteligencja osób starszych jest nastawiona i ukierunkowana znacznie bardziej na rozwiązywanie problemów praktycznych niż teoretycznych. Problemy, z którymi spotyka się człowiek dorosły, charakteryzują często nieokreśloność, wielość i względność możliwych rozwiązań, silny związek z kontekstem, konkretność, a zarazem niepewność danych w odróżnieniu od zamkniętych i abstrakcyjnych zadań zawartych w testach, w których najlepiej się czują ludzie młodzi, opuszczający oderwany od życia system edukacyjny. Tylko jedna piąta osób o wysokiej inteligencji formalnej osiąga w życiu sukces. Dzieje się tak dlatego, że patrzą oni na świat pod kątem "jak być powinno, a nie jak jest", przez co szybko się niecierpliwią i zniechęcają. Brakuje im często niezbędnej wytrwałości i siły woli. Uczą się przede wszystkim, jak się dostosowywać do sytuacji czy środowiska, podczas gdy osoby o wysokiej inteligencji pragmatycznej są bardziej nastawione na ich zmianę, co powoduje, że są bardziej aktywni i przedsiębiorczy.
Ta specyficzna zdolność pragmatycznego podejścia do rozwiązywanych problemów, połączona z życiowym doświadczeniem, dojrzałością i refleksyjnością określana jest często starym pojęciem mądrości. Właśnie mądrość jest tym czynnikiem, który w najwyższym stopniu decyduje o indywidualnym sukcesie, jak również o możliwościach pomocy i wspierania innych. Dzięki wykorzystaniu tej najwyższej i najcenniejszej formy inteligencji, jaką jest mądrość, seniorzy mogą i powinni odgrywać bardzo ważną rolę w społeczeństwie. Po prostu: starsi są mądrzejsi.
ANDRZEJ MIRSKI