Jak ryba w wodzie

Pływanie uważane jest za jeden z najzdrowszych sportów, który może uprawiać każdy niezależnie od wieku. Rodzimy się z naturalnymi odruchami umożliwiającymi utrzymanie się na wodzie, które następnie - nie ćwiczone - zanikają. Pływanie zalecane jest nie tylko jako jeden ze sposobów utrzymania zdrowia i szczupłej, zgrabnej sylwetki, ale również jako środek korekcyjny w wadach postawy lub jako jeden z elementów rehabilitacji w różnych schorzeniach.
   
   Można zacząć pływać już w wieku kilku miesięcy, a skończyć... Najstarszy uczestnik amatorskich zawodów pływackich to Nowozelandczyk liczący sobie 107 lat, który uważa, że tak dobrą kondycję zawdzięcza właśnie wieloletniemu pływaniu. - To wiadomo od dawna - potwierdza mgr Kordian Lach z Zakładu Pływania i Ratownictwa Wodnego krakowskiej AWF oraz szkoły pływania Swim Test Kordian Lach. - Pływanie wzmacnia organizm, sprzyja zdrowiu oraz kształtowaniu się prawidłowej postawy ciała. Ćwiczenia pływackie oddziałują korzystnie na rozwój fizyczny, poprawiają sprawność motoryczną, wzmacniają aparat mięśniowy, układ kostny, dodatnio wpływają na układ oddechowy i układ krążenia.
   Np. pozioma pozycja w czasie pływania wpływa rozluźniająco na kręgosłup, ułatwia pracę serca, a ciśnienie i prąd wody, masując naczynia krwionośne, usprawniają krążenie krwi, powodując jej zwiększony dopływ do serca. Lepsze krążenie przyczynia się do wydatniejszego zaopatrzenia ustroju w tlen. Ponadto powietrze nad wodą jest czyste i wolne od kurzu, co też sprzyja dotlenieniu organizmu. Pływanie, czyli ruch, gdzie odciążony jest układ kostny, a aparat mięśniowy pracuje, ruch połączony z pokonywaniem znacznego oporu wody, harmonijnie kształtuje sylwetkę, nie dopuszczając do powstawania wad postawy. - Jest to szczególnie ważne - dodaje Kordian Lach - jeśli chodzi o dzieci i młodzież. Właściwie bez przesady można powiedzieć, że dziś nie ma już dzieci bez wad postawy. Dlaczego? Za mało ruchu, godziny spędzane na nauce i przed komputerem. Potem to wszystko odbija się na zdrowiu i sylwetce: okrągłe plecy, skrzywiony kręgosłup, nieprawidłowa klatka piersiowa, otyłość. Najbardziej niebezpieczne okresy to okres szkolny i okres dojrzewania.

A więc zaczynamy...

   - Nauka pływania niemowląt, dzieci w wieku poniemowlęcym oraz w wieku przedszkolnym - mówi Kordian Lach - praktykowana jest od wielu lat, szczególnie w krajach wysoko rozwiniętych. Już nawet z dwumiesięcznym maluchem warto wybrać się na pływalnię. Do naszego Wodnego Klubu Bobasa przyjmowane są dzieci od pierwszego roku życia i muszę powiedzieć, że 3-, 4-latki czują się tu jak ryby w wodzie - potrafią samodzielnie przepłynąć basen, świetnie nurkują i za żadne skarby nie chcą wyjść na brzeg...
   Badania dotyczące kontaktów małych dzieci z wodą dowodzą, że jest to doskonały sposób na przełamanie, a nawet eliminację stanów lękowych związanych z wodą. Oprócz stymulacji rozwoju fizycznego, pływające maluchy również psychicznie lepiej się rozwijają: są bardziej przedsiębiorcze, samodzielne, odważne; uczą się naśladować ruchy zaobserwowane w otaczającym je świecie. Wspólna zabawa dzieci i rodziców wpływa ponadto na zacieśnienie obustronnej więzi emocjonalnej, zaspokaja poczucie bezpieczeństwa, co jest ważnym czynnikiem w dalszym prawidłowym rozwoju dziecka. - Trzeba też dodać - uzupełnia Kordian Lach - że zarówno dzieci, jak i młodzież uczęszczająca na nasze zajęcia objęta jest ciągłą kontrolą wad postawy. I właśnie na podstawie specjalistycznych badań, przeprowadzanych przez dr Jadwigę Pałosz z Katedry Antropologii krakowskiej AWF, część zajęć pływackich przeznaczona jest na ćwiczenia korekcyjne.

Pływając korygujemy

   Postawa człowieka uzależniona jest na ogół m.in. od zrównoważenia ciężaru ciała, wzrostu, siły mięśniowej, kośćca, ruchomości stawów, prawidłowych nawyków, rodzaju wykonywanych zajęć. Przyczyny powstawania wad postawy są złożone, często mało uchwytne; jedne z nich są charakterystyczne dla domowego środowiska dziecka, inne rozwijają się w środowisku przedszkolnym i szkolnym. Stopniowo, od okresu dzieciństwa, zachodzą zmiany w wysokości i ciężarze ciała dziecka oraz w umięśnieniu. Z jednej strony kształtują się już nawyki poprawnej postawy, z drugiej, na skutek nierównomiernego rozwoju kośćca i tkanki mięśniowej, mogą powstać wady. Okres dojrzewania płciowego jest okresem, w którym wady te mogą ulec dużemu pogłębieniu. Dopiero w okresie młodzieńczym, kiedy następuje ostateczne formowanie się sylwetki i wzmacnia się tkanka mięśniowa, pojawia się tendencja do likwidowania niektórych błędów postawy. Wśród ludzi dorosłych w dalszym ciągu postawa ciała się zmienia i zależy od wielu czynników - zarówno wrodzonych, jak i środowiskowych.
   Korekcyjne działanie ruchu w wodzie wykorzystywane jest do eliminowania i zmniejszania wad postawy u ludzi w każdym wieku. Jak wyjaśnia Kordian Lach, pływanie i odpowiednie, przeprowadzane pod okiem rehabilitantów, ćwiczenia w wodzie przyczyniają się w znacznym stopniu m.in. do usuwania nadmiernych krzywizn kręgosłupa, lepszego wysklepienia klatki piersiowej, zwiększenia jej ruchomości i powiększenia pojemności płuc. Wpływ środowiska wodnego na ciało umożliwia odciążenie i rozluźnienie mięśni, co pozwala wykonywać bardziej płynne ruchy. Podczas pływania na ciało działa ponadto ciśnienie hydrostatyczne, które ułatwia wydech, a stanowi opór dla wdechu - pozwala to na korygowanie deformacji klatki piersiowej oraz poprawia wydolność układu oddechowego. - Na przykład, pływanie kraulem jest doskonałym ćwiczeniem oddechowym, tzw. oporowym, które wpływa korzystnie na rozprężalność tkanki płucnej oraz mobilizuje dodatkowe mięśnie oddechowe.

Metoda Halliwick

   Z ogromnym powodzeniem stosowana jest w szkole Swim Test, a znana i uznana już na całym świecie, nauka pływania i terapia w wodzie metodą Halliwick, przeznaczona dla osób niepełnosprawnych, ale także i zdrowych. Jest ona szczególnie ceniona przez terapeutów jako jedna z form wielokompleksowej rehabilitacji dzieci i dorosłych z uszkodzeniami pochodzenia neurologicznego, z zaburzeniami słuchu, wzroku, z zaburzeniami emocjonalnymi. Terapia na basenie wg metody Halliwick zalecana jest więc dla dzieci z porażeniem mózgowym, chorobami dystroficznymi, przepukliną oponowo-mózgową, dla osób z zespołem Downa, dla osób po wylewach, urazach rdzenia kręgowego, upośledzonych umysłowo. Rekreacyjne i terapeutyczne efekty pływania wspomagają proces terapii psychoruchowej i edukacji psychopedagogicznej. Sesja Halliwick nie przypomina żmudnych ćwiczeń w gabinetach fizjoterapeutów czy logopedów, a ma wartość terapeutyczną. W naturalny sposób obejmuje wszystkie sfery rozwoju człowieka: emocjonalną, społeczną, komunikacji, wspomaga rozwój ruchowy, poznawczy i językowy. Jest również szansą na spotkanie i integrację ludzi niepełnosprawnych z pełnosprawnymi.
    (DD)
Fot. Kordian Lach

Główne cele pływania

korekcyjnego

   Będą to przede wszystkim:
   \ korygowanie nieprawidłowości układu różnych segmentów ciała
   \ wzmacnianie odpowiednich grup mięśniowych,
   \ rozciąganie przykurczonych tkanek miękkich
   \ doskonalenie koordynacji ruchów i panowania nad układem ciała
   \ zwiększenie ruchomości klatki piersiowej, a tym samym wdechowej oraz wydechowej pojemności płuc,
   \ zwiększenie ogólnej wydolności organizmu.