Kalendarium 14-20 maja

MĘCZEŃSTWO andrzeja boboli. Męczeńską śmierć poniósł jezuita Andrzej Bobola. Podczas powstania Chmielnickiego dostał się w ręce Kozaków, którzy zamęczyli go w okrutny sposób w rzeźni w Janowie Poleskim. W 1937 r. papież Pius XI kanonizował męczennika.

14 maja1772

I ROZBIÓR POLSKI. Wojska austriackie przekroczyły granicę, realizując decyzję o pierwszym rozbiorze Polski. Ponieważ wstępne ustalenia co do przebiegu granic zaborów nie były dokładne, armia próbowała zająć jak największe terytorium. W efekcie granica z Rosją powstała na Zbruczu.

19 maja 1802

LEGIA HONOROWA. Pierwszy konsul Republiki Francuskiej Napoleon Bonaparte ustanowił Order Legii Honorowej. Zastąpił on zniesione przez Zgromadzenie Narodowe dawne ordery królewskie. Legia jest dziś najwyższym odznaczeniem nadawanym przez państwo francuskie. Przyznaje się ją zarówno cywilom, jak i wojskowym, kobietom i mężczyznom, także cudzoziemcom, za szczególne osiągnięcia w życiu wojskowym i cywilnym.

17 maja 1900

WOJNA BURSKA. Podczas II wojny burskiej zakończyło się oblężenie bronionego przez Brytyjczyków miasta Mafeking. Burowie zostali odparci i ponieśli klęskę. Miasto broniło się od października 1899 r. przez 217 dni, a obroną dowodził późniejszy twórca skautingu Robert Baden-Powell (na zdjęciu). Udana obrona uczyniła z niego bohatera narodowego, a oblężenie stało się jednym z najsłynniejszych epizodów wojny.

20 maja 1927

LOT PRZEZ ATLANTYK. Amerykański pilot Charles Lindbergh wystartował z lotniska w Garden City pod Nowym Jorkiem w pierwszy w historii samotny lot transatlantycki bez międzylądowań. 21 maja jego samolot "Spirit of St. Louis" wylądował po 33,5 godz. lotu w Paryżu. Historyczny lot zakończył się sukcesem, a Lindbergh zdobył światową sławę.

18 maja 1935

POGRZEB MARSZAŁKA. W Krakowie odbył się pogrzeb zmarłego 12 maja marszałka Józefa Piłsudskiego. Kondukt przeszedł ulicami Lubicz, Basztową, Dunajewskiego, Floriańską, Rynkiem Głównym i Straszewskiego na Wawel, gdzie trumnę złożono w krypcie św. Leonarda. W pochodzie szli przedstawiciele 16 państw i niesiono 60 wieńców, a porządek utrzymywało ok. 5 tys. żołnierzy.

18 maja 1944

MONTE CASSINO. II Korpus Polski zdobył wzgórze i klasztor Monte Cassino we Włoszech. Rano tego dnia patrol 12. Pułku Ułanów Podolskich pod dowództwem ppor. Kazimierza Gurbiela wkroczył do opuszczonych przez Niemców ruin klasztoru. Na murach zatknięto najpierw uszyty na poczekaniu proporzec 12. Pułku, a następnie polską flagę. W samo południe plut. Emil Czech odegrał w ruinach klasztoru hejnał mariacki.

14 maja 1955

UKŁAD WARSZAWSKI. W Warszawie podpisano porozumienie o sojuszu polityczno-wojskowym łączącym państwa komunistyczne. Od miejsca podpisania sojuszu określano go jako Układ (lub Pakt) Warszawski. Jego członkowie mieli bronić się wspólnie w przypadku ataku na którekolwiek z państw-sygnatariuszy. Potencjalnym przeciwnikiem było NATO, a główną rolę decyzyjną w UW odgrywał Związek Sowiecki.

19 maja 1962

HAPPY BIRTHDAY TO YOU. Podczas imprezy z okazji 45. urodzin prezydenta Johna F. Kennedy'ego, odbywającej się w Madison Square Garden w Nowym Jorku w sobotę wieczorem 19 maja, zaproszona na scenę Marilyn Monroe wykonała dedykowany mu utwór "Happy Birthday to You". Zaśpiewała go w specyficzny, zmysłowy sposób. Goście przyjęli występ wiwatami, a wykonanie przeszło do historii.

17 maja 1973

AFERA WATERGATE. W USA rozpoczęły się transmitowane przez telewizję przesłuchania przed senacką komisją śledczą w sprawie afery Watergate. Ocenia się, że około 85 proc. Amerykanów oglądało przynajmniej ich część, dowiadując się o wielu kompromitujących i nielegalnych działaniach administracji prezydenta Nixona. W wyniku afery Watergate Nixon ustąpił rok później ze stanowiska.

15 maja 1977

Narodziny SKS. W Krakowie powstał Studencki Komitet Solidarności. Założyła go grupa studentów UJ poruszonych tragiczną śmiercią kolegi - Stanisława Pyjasa (na fot.), którego zwłoki znaleziono 7 maja w bramie przy ul. Szewskiej 7. Jego śmierć stała się głośna, a ulicami Krakowa przeszedł "Czarny Marsz". Pod Wawelem odczytano oświadczenie o powstaniu SKS, którego celem miało być m.in. informowanie o nadużyciach SB.

15 maja 1988

EWAKUACJA. Rozpoczęła się ewakuacja wojsk sowieckich z Afganistanu. Rosnące straty w ludziach oraz koszty prowadzenia wojny sprawiły, że radzieckie kierownictwo podjęło decyzję o wycofaniu z Afganistanu. Ich ewakuacja trwała do 15 lutego 1989 r. Ostatnim żołnierzem, który w tym dniu przekroczył granicę z ZSRR przez tzw. most Przyjaźni na rzece Amu-Daria, był gen. Borys Gromow.