Konserwator pod lupą inspektorów

- Wojewoda ma prawo do przeprowadzenia audytu w podległych sobie instytucjach i skorzystał z niego. Kontrola trwa, w najbliższych dniach będą znane jej wyniki - takich informacji udziela na razie Jan Brodowski, rzecznik wojewody.

Natomiast krakowski radny PiS Włodzimierz Pietrus mówi: - Wiem ogólnie, że były jakieś nieprawidłowości, które są weryfikowane przez kontrolę. „Gazeta Wyborcza” pisze o pogłoskach, że w efekcie kontroli w Wojewódzkim Urzędzie Ochrony Zabytków Jan Janczykowski, wojewódzki konserwator, może stracić stanowisko.

Pełni on tę funkcję od 1 marca 2003 r., czyli już 13 lat. Jest konserwatorem z konkursu, został powołany na czas pełnienia funkcji - a więc do chwili odwołania. Jak dotąd wojewoda małopolski Józef Pilch nie złożył w Ministerstwie Kultury wniosku o odwołanie konserwatora. Faktem jest natomiast, że po przebudowie sceny politycznej w Polsce wymieniono już konserwatorów zabytków w kilku województwach.

- Trudno mi powiedzieć, czy została zarządzona rutynowa kontrola, czy jestem „na odstrzał” - komentuje sam małopolski konserwator Jan Janczykowski. Zauważa, że kontrolowane są też inne służby podlegające wojewodzie. Nikt mu niczego o ewentualnym odwołaniu nie sygnalizował. - Może wiedziałbym więcej, będąc na miejscu w urzędzie, ale od dwóch tygodni jestem uziemiony na zwolnieniu lekarskim - skręciłem nogę w kostce - mówi Janczykowski, zapowiadając, że w połowie przyszłego tygodnia wraca do pracy. Kwituje, że to, co do niego należy, stara się wykonywać dobrze i jego zdaniem kontrola nie wykaże poważnych błędów.

Małopolski konserwator bywa przez niektórych nazywany „hamulcowym” inwestycji. Z drugiej strony zarzuca mu się np., że nie zatrzymał niezgodnych z projektem prac w Hotelu Starym przy ul. Szczepańskiej w Krakowie (m.in. umieszczenie basenów w podziemiach). Przed sąd trafił w związku ze sprawą nadbudowy kamienicy przy ul. Szerokiej 12 na krakowskim Kazimierzu - głośnej afery budowlanej z ostatnich lat.

- Rzeczywiście nie zgadzam się na pewne inwestycje - te, które szkodzą zabytkom. Lata temu prezydent Krakowa pisał wnioski do ministra o zwolnienie mnie, gdy nie zgadzałem się na hipermarket pod płytą Rynku - przypomina Janczykowski w odpowiedzi na „hamulcowego”. Co do ul. Szerokiej wskazuje, że sprawa w sądzie dopiero ma się zakończyć, a z jego punktu widzenia - działał prawidłowo. W przypadku Hotelu Starego - doszło do samowoli inwestora.

- Jestem zaskoczona, mam nadzieję, że nie będzie zmiany na tym stanowisku - mówi Monika Bogdanowska, konserwator dzieł sztuki i członek Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa. Zwraca uwagę, że to bardzo trudna funkcja: trzeba godzić interesy różnych grup - inwestorów, mieszkańców, jak i zwolenników braku kompromisu w ochronie zabytków. Podkreśla, że Janczykowski to specjalista - jest znawcą architektury militarnej, niedawno zrobił doktorat. - W wielu sprawach się sprawdził. Bronił różnych obiektów, starał się np. o ochronę dla budynków dawnych zakładów tytoniowych przy ul. Dolnych Młynów. Długo walczył też o cenne wille przy rondzie Matecznego, które w końcu zostały podpalone - przypomina.

Dr Zbigniew Beiersdorf, historyk architektury, były główny konserwator zabytków Krakowa, nie ma wątpliwości: wymiana Janczykowskiego na inną osobę byłaby bardzo złą zmianą. - Ma zaufanie środowiska, jest doceniany, pracuje bardzo dobrze i kompetentnie. Bywa ostatnią deską ratunku dla dóbr kultury - mówi Beiersdorf.

Natomiast Paweł Hałat, prezes Stowarzyszenia Przestrzeń-Ludzie-Miasto, zwraca uwagę, że czas urzędowania konserwatora jest już rekordowy. - Z jednej strony to dobrze, bo jest pewna ciągłość. Ale z drugiej - mamy cały czas podobny punkt widzenia konserwatora. Może powinna to być bardziej kadencyjna funkcja? - zastanawia się.