Kontrowersje kardiologii

Rozmowa z prof. Jackiem Dubielem, kierownikiem II Kliniki Kardiologii CM UJ

- Ponieważ celem tych corocznych ogólnopolskich spotkań jest zapoznanie uczestników z najnowszymi osiągnięciami kardiologii polskiej i światowej, biorą w nich udział nie tylko wybitni kardiolodzy z całego kraju, którzy przedstawiają najnowsze doniesienia naukowe, ale również młodzi lekarze, dla których warsztaty są szkoleniem w zawodzie. Warsztaty organizowane są pod auspicjami Instytutów Kardiologii w Krakowie i Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie. W tym roku będziemy omawiali kilka bardzo ważnych tematów. Pierwszy z nich to problem choroby niedokrwiennej serca w aspekcie zarówno leczenia farmakologicznego, jak i leczenia interwencyjnego. Podczas debaty będą mogli wypowiedzieć swoje zdanie zarówno lekarze, którzy preferują leczenie farmakologiczne, jak i kardiolodzy preferujący leczenie inwazyjne, a więc zabiegi koronarografii, plastyki tętnic.
- A jakie jest zdanie Pana Profesora?
- Uważam, że obecnie te kontrowersje rzeczywiście istnieją i aczkolwiek kardiologia interwencyjna zrobiła bardzo duże postępy w tym obszarze, nie może wypełnić całego problemu, który jest problemem bardzo poważnym. Jeśli bierze się bowiem pod uwagę przedziały wiekowe, to częstość występowania choroby niedokrwiennej serca w populacji do 60. roku życia wynosi prawie 15 proc., a powyżej 60. roku życia już 20 proc. populacji choruje na chorobę niedokrwienną serca, której formą krańcową są przecież zawały serca i udary mózgu. Podczas panelowego spotkania przedstawione zostaną uczestnikom warsztatów aktualne standardy leczenia choroby niedokrwiennej serca, obowiązujące w postępowaniu farmakologicznym oraz w postępowaniu zabiegowym. Ponadto znakomici kardiochirurdzy krakowscy i warszawscy przedstawią dwa problemy: problem zabiegów interwencyjnych u chorych w zagrożeniu życia, szczególnie w obszarze schorzeń aorty, oraz problem pomocy choremu metodami zabiegowymi w skrajnej niewydolności serca. Jednym z propagatorów leczenia zabiegowego skrajnej niewydolności serca jest minister Zbigniew Religa, który jest twórcą programu "Polskie sztuczne serce". Zespół kardiochirurgów z Instytutu Kardiologii w Warszawie, kierowany przez prof. Różańskiego, będzie na tegorocznych warsztatach przedstawiał problemy związane z wszczepieniem sztucznych komór. A być może na kolejnych warsztatach, nawet już w niedalekiej przyszłości, będziemy omawiać także problemy związane z wszczepieniem sztucznego serca... Uważam bowiem, że jesteśmy na dobrej drodze i w ciągu roku polskie sztuczne serce może powstać, choć oczywiście wymaga to niesłychanie dużych nakładów finansowych.
-**Jakie inne zagadnienia będą omawiane podczas warsztatów?**
- Bardzo istotnym problemem kardiologicznym są zaburzenia rytmu serca i zagadnienie to będzie również przedmiotem debaty. W tym obszarze kardiologia ma duże osiągnięcia - mianowicie obecnie waga problemu zmieniła się i leczenie farmakologiczne zaburzeń rytmu serca raczej jest w pewnym regresie. Czy słusznie? Uważam, że tak. Do leczenia wchodzą natomiast metody niefarmakologiczne, głównie ablacja. Jest to zabieg wykonywany w pracowni elektrofizjologii, mający na celu znalezienie i usunięcie z serca ogniska będącego źródłem arytmii. Aby wykonać ablację, do serca wprowadza się przez tętnicę lub żyłę udową, specjalną elektrodę. Wprawdzie ablacja jest zabiegiem leczniczym o bardzo wysokiej skuteczności, lecz zaburzenia rytmu serca mogą się w przyszłości powtórzyć. Sprawą bardzo istotną jest również zapobieganie śmierci sercowej, związanej z zaburzeniami rytmu, a więc zakres i skala wszczepiania tzw. kardiowerterów-defibrylatorów, które coraz częściej są wszczepiane w różnych konfiguracjach, łącznie ze stymulacją serca. W chwili obecnej jest to standard leczenia chorych zagrożonych nagłą śmiercią sercową i w Polsce mamy duże doświadczenie w tym obszarze; w Krakowie również wykonuje się tego typu zabiegi.
- Arytmią serca jest także migotanie przedsionków...
- Rzeczywiście, podczas zjazdu będziemy mówić również o migotaniu przedsionków. Jest to częsta arytmia nadkomorowa, właściwie mówi się, że występuje u ok. 30 proc. populacji powyżej 65. roku życia. Kontrowersją jest, czy nawracające migotanie przedsionków leczyć farmakologicznie, stosując środki zapobiegawcze, czy ewentualnie próbować znaleźć miejsce, które jest odpowiedzialne za migotanie i zastosować metodę ablacji. Za pomocą specjalnej techniki obrazowania serca, która również w Polsce jest stosowana, możemy znaleźć miejsce powodujące nawracające migotanie przedsionków i zlikwidować ognisko arytmogenne. Jednak tylko u pewnej grupy pacjentów będzie to postępowanie z wyboru, obecnie bowiem wciąż preferowanym sposobem leczenia jest farmakoterapia zapobiegawcza. Trzeba jednak podkreślić, że skuteczność farmakoterapii nie przekracza 50 proc., czyli nawet stosując leki możemy przewidywać, że migotanie przedsionków w którymś momencie może się powtarzać, nawracać.
Tak pokrótce będzie wyglądała część naukowa tegorocznych warsztatów kardiologicznych; część szkoleniowa obejmie interpretację zaburzeń rytmu serca w obrazie EKG, czyli monitorowanie 24-godzinne oraz interpretację obrazu echokardiograficznego.
- Jak teoria przekłada się na praktykę? Czyli jakie korzyści z takich spotkań wynikają dla pacjentów?
- Myślę, że bardzo wymierne. Analizując standard leczenia stanów kardiologicznych w Polsce na przestrzeni ostatnich kilku lat, muszę powiedzieć, że standardy leczenia stosowane w naszym kraju nie odbiegają od standardów światowych. Jest to duże osiągnięcie kardiologii polskiej.
Rozmawiała: Dorota Dejmek