– 11 lipca 2015 roku w Nowym Sączu skończył się komunizm – tymi słowami rozbiórkę stojącego od 1945 r. przy Alejach Wolności pomnika wdzięczności Armii Czerwonej skomentował Leszek Zakrzewski, prezes sądeckiego oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego.
Dzień wcześniej doszło do ekshumacji szczątków sześciu żołnierzy sowieckich, którzy zostali pochowani w tym miejscu. Władze miasta nie widziały przeszkód, żeby usunąć resztki mauzoleum i tym samym zrealizować uchwałę Rady Miasta Nowego Sącza z 1992 roku. Zajęło to 23 lata.
Miejsce dla bohaterów
Sądeccy historycy chcą przekonać władze Nowego Sącza, by postawiły w tym miejscu inny pomnik.
– Mówimy o monumencie, który uczci pamięć wszystkich bohaterów XX wieku walczących o niepodległość – wyjaśnia Leszek Zakrzewski.
– Nazwaliśmy go „Sztafetą Pokoleń”, zainspirowani utworem krakowskiego rapera Tadka. Śpiewa on o zapomnianych bohaterach, którzy walczyli w XX wieku z Niemcami i Sowietami.
Członkowie PTH widzieliby przy Al. Wolności granitowy postument, a na nim m.in. postacie: beliniaka, ochotnika wojny z 1920 r., żołnierza z Września 1939 roku, kuriera do Budapesztu oraz partyzanta z powstania antykomunistycznego.
– Przed pomnikiem byłyby tablice z opisami poszczególnych grup walczących o naszą niepodległość – mówi Leszek Zakrzewski.
– Musimy przekazywać kolejnym pokoleniom pamięć o tych osobach i pokazać, że to dzięki nim żyjemy w wolnym kraju – dodaje prezes sądeckiego PTH.
Prezes Zakrzewski zaznacza też, że „Sztafeta Pokoleń” ma być pomnikiem chwały.
Zrezygnują z Wyklętych na rzecz sztafety pokoleń
Członkowie Grupy Rekonstrukcji Historycznej „Żandarmeria” jeszcze w ubiegłym roku proponowali wybudowanie na miejscu pomnika Armii Czerwonej pomnika ku czci Żołnierzy Niezłomnych.
– Miałby wymiar symboliczny – mówi Kamil Olesiński, przewodniczący Komitetu Poparcia Budowy Pomnika Niezłomnych w Nowym Sączu. – Pomnik ku czci Armii Czerwonej postawiono tuż po wojnie, a już rok później został wysadzony przez żołnierzy podziemia niepodległościowego – dodaje.
Pomysł ten pochwalał doktor Maciej Korkuć, naczelnik Oddziałowego Biura Edukacji Publicznej krakowskiego Instytutu Pamięci Narodowej. Jednak ostatecznie członkowie komitetu postanowili zrezygnować ze swoich planów.
– Podpisujemy się pod pomysłem Polskiego Towarzystwa Historycznego, bo Żołnierze Wyklęci też zostali w nim ujęci – mówi Olesiński.
– Chcielibyśmy jednak, żeby zamiast proponowanego pierwotnie na szczycie postumentu Józefa Piłsudskiego znalazł się inny symbol, jednoczący Sądeczan, jak Orzeł Biały, św. Małgorzata, czy św. Kinga – dodaje.
Marszałek Józef Piłsudski jednak przy moście
– Choć słyszeliśmy głosy, że pomnik honorowego obywatela Nowego Sącza, marszałka Piłsudskiego powinien stanąć przy Al. Wolności, to jednak my obstajemy przy ruinach zamku i okolicach mostu heleńskiego
– zapewnia Tadeusz Nowak, prezes Stowarzyszenia Nowosądecka Wspólnota. – Moim zdaniem miejsce, które jest stygmatyzowane pochówkiem żołnierzy Armii Czerwonej, nie powinno zostać zagospodarowane na nowo – dodaje.
Prezes Nowak zdradza, że niedługo prace związane z pomnikiem marszałka nabiorą tempa. Stowarzyszenie dostało bowiem pozwolenie na prowadzenie zbiórki publicznej na jego budowę.
Władze miasta na razie milczą
Póki co władze miasta nie zdradzają, czy, jak i kiedy skwer przy Miejskim Ośrodku Kultury zostanie zagospodarowany.
– Jak obiecał prezydent Ryszard Nowak, po ekshumacji monument został rozebrany – przypomina Małgorzata Grybel, rzeczniczka sądeckiego magistratu. – Na razie nic więcej nie będziemy tam robić – dodaje.
Na splantowanym terenie posiano już trawę.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
