Nastała jesień

- Każdy inaczej reaguje na przesilenie - mówi dr Tadeusz Gawarecki

   Biolog dr Tadeusz Gawarecki przypomina, że z punktu widzenia biologii człowieka rok w naszej szerokości geograficznej dzieli się na dwie przeciwstawne pory: lato i zimę. - Od tysiącleci ludzie uczą się dostosowywać do tych pór roku. Nie odbywa się to jednak bez ujemnych skutków dla organizmu - _mówi nasz rozmówca. - Najsilniejsze zmiany przechodzimy w okresie biologicznej wiosny, ale duże są również wtedy, gdy przychodzi jesień, bo wówczas nasz organizm przystosowuje się do zimy - tłumaczy dr Gawarecki. Wraz z nadejściem jesieni większość z nas czuje się osłabiona, senna, apatyczna.
   - _Każda osoba inaczej reaguje na przesilenie jesienne. Sprawny, dbający przez cały czas o higienę ciała i umysłu człowiek nie powinien w zasadzie odczuwać zmian pogodowych - mówi dr Tadeusz Gawarecki. Aby poradzić sobie z przesileniem jesiennym, nasz rozmówca radzi pamiętać o diecie bogatej w witaminy i mikroelementy.
   Witamin C i B można spożywać więcej, dlatego że są one rozpuszczalne w wodzie i wydalane. Inaczej jest z witaminami A, D, E i K, które rozpuszczają się w tłuszczach i tylko za ich pomocą są wchłaniane. Dlatego stosowanie diety beztłuszczowej nie jest wskazane. Można**spożywać witaminy w drażetkach, ale traktować je należy jedynie jako uzupełnienie witamin zawartych w pokarmach. Bazować należy na warzywach i owocach, przede wszystkich rosnących w naszej strefie klimatycznej, uzupełniając je jedynie cytrusami.
   Jednak samo spożywanie witamin niewiele da, jeżeli będziemy siedzieć w domu. Należy zażywać jak najwięcej ruchu na świeżym powietrzu, przyspiesza ono bowiem wchłanianie witamin i soli mineralnych do organizmu. - Należy koniecznie korzystać w jak największym stopniu ze słońca. Początek jesieni daje nam komfortową sytuację, ponieważ promieniowanie słoneczne nie jest już tak mocne jak w lecie, ale nadal dostatecznie mocne jest teraz promieniowanie nadfioletowe, które zabija bakterie i poprawia naszą kondycję fizyczną oraz psychiczną. Brak słońca odbija się na odporności naszego organizmu. Badania wykazały, że__w wielu krakowskich szkołach ponad 70 proc. dzieci ma różnego rodzaju wady, najczęściej skrzywienia kręgosłupa, którym można było zapobiec, korzystając jednocześnie z ruchu i słońca - mówi dr Tadeusz Gawarecki.
   Nasz rozmówca podkreśla również, że nie tylko, gdy jest ciepło, ale przez cały rok powinniśmy przyjmować co najmniej 2-3 litry płynów w różnej postaci. _- Często narzekamy na osłabienie i zmęczenie i tłumaczymy je przesileniem jesiennym czy wiosennym, gdy tymczasem nierzadko spowodowane jest ono niedoborem płynów w organizmie - _tłumaczy.
    (K.W.)

Andrzej Warzecha

Sen nocy chłodnej

Wrześniowe wyże

jak Cyganie

grzeją się

w słońcu

na polanie

Szara mysz

na tym świecie

niepotrzebna

nikomu

chłodną nocą

o ciepłym

śni domu

   2004 r.

Lato było… normalne

   - Tegoroczne lato nie odbiegało od normy. Średnia temperatura nie różniła się zasadniczo od przeciętnej wieloletniej - mówi Tadeusz Nowicki. W Krakowie najcieplej było 19 sierpnia, gdy słupek rtęci doszedł do 32,5 st. C. Najchłodniej - 14 lipca, gdy termometry zanotowały 14,8 st. Dla porównania, rekordowo wysoka temperatura w Krakowie została odnotowana 30 czerwca 1833 r., gdy osiągnęła 38,4 st. C. Najcieplejsze lato w Krakowie zdarzyło się natomiast w 1992 r. Wtedy to średnia temperatura od 1 czerwca do 31 sierpnia wynosiła 21,4 st. Najchłodniejsze lato było w roku 1844 - 15,9 st. C.
   W 6-stopniowej skali używanej przez klimatologów mamy następujące rodzaje lata: - normalne, lekko ciepłe, ciepłe, bardzo ciepłe, anormalnie ciepłe i ekstremalnie ciepłe. Według prof. Haliny Lorenc, klimatologa z warszawskiego ImiGW, minione było normalne. Klimatolodzy twierdzą, że od 200 lat średnie temperatury lata w Polsce niewiele się zmieniają.