Nowe budownictwo społeczne

Planowanie nowych stało się prawie nierealne, zwłaszcza po zlikwidowaniu Krajowego Funduszu Mieszkaniowego.

Brak funduszy to jedno z utrudnień

Problemy stwarzają też kwestie pozyskiwania gruntów, przyłączania urządzeń do sieci, regulacja stawek czynszowych czy też ustanawiania partycypacji lokatorów. W obecnej sytuacji mieszkaniowej w Polsce, gdy dramatycznie brakuje lokali czynszowych, pilną sprawą jest stworzenie warunków sprzyjających rozwojowi tego typu budownictwa. Pod koniec ubiegłego roku Ministerstwa Infrastruktury zaakceptowało opracowany w tym resorcie projekt reformy systemu budownictwa społecznego, będący wprowadzeniem do zmian legislacyjnych, które mogą wejść w życie w roku 2011.

Obecnie inwestycje prowadzące do zapewnienia mieszkań osobom spełniającym ustalone kryteria dochodowe i nieposiadającym tytułu prawnego do innego mieszkania są realizowane przez towarzystwa budownictwa społecznego i spółdzielnie mieszkaniowe (w ostatnich latach marginalnie). Wprowadzony w 1995 r. system budownictwa społecznego opierał się głównie na preferencyjnych kredytach, udzielanych TBS-om i spółdzielniom ze środków Krajowego Funduszu Mieszkaniowego, ulokowanego w Banku Gospodarstwa Krajowego. Dodatkowym źródłem finansowania inwestycji mieszkaniowych były aktywa samorządów gminnych, własne środki inwestorów oraz zasoby osób fizycznych (wpłaty partycypacyjne). Po kilkunastu latach funkcjonowania programu nadszedł czas na jego gruntowną reformę. Pierwszym etapem zmian, wymuszonych sytuacją ekonomiczną i społeczną kraju, była likwidacja KFM i przejęcie jego aktywów przez Bank Gospodarstwa Krajowego, wraz ze zobowiązaniem do kontynuowania akcji kredytowej skierowanej do TBS-ów i spółdzielni mieszkaniowych.

Ministerstwo Infrastruktury zakłada, że system wspierania budownictwa społecznego, przeznaczonego dla osób niezamożnych i średniozamożnych, powinien się opierać na nowych zasadach. W nowej ustawie będą zapisane rozwiązania przejściowe, dotyczące gospodarowania zasobem wybudowanym na dotychczas obowiązujących zasadach, głównie przez TBS-y. Rozwiązania te zakładają między innymi umożliwienie TBS-om i spółdzielniom mieszkaniowym wyodrębniania na własność mieszkań wybudowanych z udziałem środków KFM. Honorowane mają być prawa nabyte dotychczasowych najemców i partycypantów.

Te zapisy ustawy będą stanowiły podstawę do drugiego etapu reformy. Projekt przewiduje możliwość wykorzystania partycypacji finansowej przyszłego najemcy. Docelowo opłacany czynsz najmu powiększałby udział partycypacji, aż do ostatecznego przeniesienia własności na najemcę.

Taki system mógłby być wykorzystany przez towarzystwa budownictwa społecznego, spółdzielnie mieszkaniowe, deweloperów. Ewentualne wsparcie władz publicznych (np. w formie poręczeń kredytowych) byłoby ograniczone jedynie do przedsięwzięć, w których dochody najemcy (docelowo właściciela) nie przekraczałyby ustalonych limitów dochodowych.

Nowy sposób wspierania budownictwa

mógłby zastąpić obecny program "Rodzina na swoim", którego ewentualne całkowite wygaszenie nastąpiłoby w 2015 roku. Projekt zakłada, że mieszkania społeczne będą wynajmowane wyłącznie na czas określony. Wysokość dochodów najemcy będzie corocznie weryfikowana. W przypadku przekroczenia przez gospodarstwo domowe ustalonego limitu dochodów, czynsz będzie proporcjonalnie zwiększany, aż do maksymalnej granicy ustalonej przez gminę.

Reforma budownictwa społecznego będzie teraz poddana konsultacjom społecznym. Uzupełnieniem do programu budownictwa społecznego powinien być program budownictwa socjalnego i komunalnego. Przypomniał o tym przedstawicielom gmin wiceminister infrastruktury Piotr Styczeń podczas konferencji poświeconej reformie systemu budownictwa społecznego. Obowiązkiem gmin jest dbanie nie tylko o potrzeby mieszkaniowe średniozamożnej części społeczeństwa, ale także tych osób, które z różnych powodów nie są w stanie same zapewnić sobie dachu nad głową.

(D.O.)