Pamiętają o wojennych bohaterach

W uroczystości odsłonięcia pamiątkowej tablicy uczestniczyła rodzina Stanisława Jagielskiego oraz przedstawiciele gminy Wieliczka i osiedla Ogrodowego Fot. archiwum UMiG Wieliczka

PATRIOTYZM. W Wieliczce przybywa symboli upamiętniających mieszkańców tego rejonu, którzy polegli za wolność Polski

Tablicę ulokowaną na skwerze przy miejskiej ulicy odsłonięto 8 września, dokładnie w 90. rocznicę urodzin Stanisława Jagielskiego. W uroczystości uczestniczyła rodzina żołnierza Armii Krajowej.
Stanisław Jagielski (wojenny pseudonim "Gacek", "Siapek") urodził się w 1919 roku w Rozdzielach w powiecie bocheńskim. Uczęszczał do Państwowego Gimnazjum Męskiego w Wieliczce, tu zdał maturę. Wiesław Kutek, w opracowaniu pt. "Gdzie są chłopcy z tamtych lat... Historia regionalna - cichociemni powiatów: tarnowskiego, pilźnieńskiego, bocheńskiego, brzeskiego" tak pisze o życiu Stanisława Jagielskiego: W Krakowie ukończył dywizyjny kurs podchorążych rezerwy piechoty. Brał czynny udział w walkach w 1939 roku, w 20 pułku piechoty, jako dowódca drużyny strzeleckiej. 22 września 1939 roku w okolicach Tomaszowa Lubelskiego dostał się do niemieckiej niewoli. Uciekł i przedostał się do strefy okupacyjnej sowieckiej. 22 października 1939 roku dotarł przez Rumunię do Francji, gdzie odbył kurs podchorążych. Po upadku Francji, 21 czerwca 1940 roku, przedostał się do Wielkiej Brytanii, tam został przydzielony do 1 Brygady Strzelców. 22 sierpnia 1941 roku wyraził zgodę na pracę w konspiracji i "skok do kraju" w ramach akcji pod kryptonimem cichociemni.
Do Polski porucznik Jagielski dotarł wraz z innymi cichociemnymi w nocy z pierwszego na drugiego października 1942 roku (operacja "Gimlet"). Przydzielono go do Okręgu Armii Krajowej Lublin, gdzie prowadził szkolenia dywersyjne i sapersko-minerskie. Został Szefem Kedywu Inspektoratu Rejonowego Lublin i Puławy; był organizatorem akcji dywersyjnych (m.in. likwidacja niemieckich agentów). 7 grudnia 1943 roku w Ługowie został aresztowany przez Niemców. Więziony w gmachu gestapo i poddawany torturom, nie wydał nikogo. Próby wykupienia porucznika Jagielskiego z rąk hitlerowców nie powiodły się. Został on powieszony 6 marca 1944 r., podczas publicznej egzekucji w Kurowie koło Puław. Pośmiertnie odznaczono go Krzyżem Virtuti Militarii V klasy.
(JOL)

Pamięć o ofiarach wojen i powstań

Na wielickim cmentarzu komunalnym znajduje się kilkadziesiąt grobów , w których pochowani są żołnierze i uczestnicy niepodległościowych zrywów. Wedle opracowania dokumentującego mogiły na miejskiej nekropolii, wykonanego w 1990 roku przez Andrzeja Gaczoła, znajdują się tam groby następujących wieliczan, poległych w walkach o wolność od 1830 roku: Ignacego Rawicza-Dembińskiego, Dominika Rogali-Iwanowskiego, Maksymiliana Witkowskiego (powstańcy listopadowi);
Jana Bogdy, Tomasza Borzęckiego, Wojciecha Chełmeckiego, Władysława Ciepłego, Błażeja Hyski, Ludwika Kolasy, Seweryna Junoszy Łempickiego, Karola Malinowskiego, Marcina Rembacza, Jacka Białyni-Rzepeckiego, Zygmunta Urasińskiego, Józefa Zielińskiego (powstańcy styczniowi);
Tadeusza Birczyńskiego, Stanisława Chudoby, Stanisława Jamki, Władysława Jamki, Edwarda Kolasy, Bolesława i Zbigniewa Machowiczów, Zygmunta Pallana, Feliksa Rzepeckiego, Franciszka Widomskiego, Tadeusza Zapióra (legioniści);
Józefa Jedynaka (uczestnik powstania śląskiego);
Kazimierza Brauna, Jana Kłuska, Konrada Uhla (żołnierze Wojska Polskiego);
Mieczysława Cieślika, Stanisława Klimczyka, Bronisława i Władysława Kordulów, Stanisława Lasslera, Piotra Lewińskiego, Jerzego Marszewskiego, Roberta Mazura, Aleksandra Turka (żołnierze Państwa Podziemnego w latach 1943 - 1945).

Na szlaku patriotycznym

Pomniki, pamiątkowe tablice, groby wojenne na cmentarzu przy ul. Piłsudskiego - w Wieliczce nie brakuje symboli przypominających o walkach o niepodległość Polski i udziale w nich mieszkańców wielickiego rejonu. Inne tego rodzaju punkty to m.in. odsłonięta w kwietniu 2000 roku na miejskiej nekropolii, na froncie Domu Pogrzebowego, z inicjatywy wielickich kombatantów, tablica, na której widnieje napis "Pamięci patriotów ziemi wielickiej pomordowanych na wschodzie, w Katyniu i w łagrach sowieckich w latach 1939 - 1956". Natomiast od 11 listopada 2008 roku na wielickich plantach rośnie Dąb Pamięci, który z inicjatywy stowarzyszenia Klub Przyjaciół Wieliczki, zasadzono w hołdzie mieszkańcom tego rejonu poległym podczas walk o wolność Polski