Prof. Marek Jeżabek

Ludzie

Jednym z uczestników spotkania zorganizowanego po czterdziestu latach od złożenia egzaminu dojrzałości był gen. Franciszek Gągor, szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Wśród uczestników znalazł się też prof. dr hab. Marek Jeżabek, wybitny polski uczony, dyrektor Instytut Fizyki Jądrowej im. Henryka Niewodniczańskiego PAN w Krakowie, członek Polskiego Towarzystwa Fizycznego, który wspólnie z grupą Polaków uczestniczył w budowie Wielkiego Zderzacza Neutronów i w naprawie tego akceleratora.
Marek Jeżabek od wielu lat zajmuje się badaniami z dziedziny cząstek i oddziaływań fundamentalnych. Po ukończeniu sądeckiego "Długosza" w latach 1969-1974 studiował fizykę na Uniwersytecie Jagiellońskim. Tam też uzyskał stopień doktora nauk fizycznych. Od 1978 jest zatrudniony w Instytucie Fizyki Jądrowej w Krakowie, gdzie uzyskał stopień doktora habilitowanego (1988), a następnie profesora (1993). W latach 1995-2003 był profesorem na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach, a od 2003 r. jest profesorem zwyczajnym Akademii Górniczo-Hutniczej im. St. Staszica, a od 2004 r. - dyrektorem Instytutu Fizyki Jądrowej PAN.
Jak podają naukowe źródła, Wielki Zderzacz Hadronów (Large Hadron Collider) jest jednym z największych urządzeń badawczych skonstruowanych przez człowieka. LHC to akcelerator cząstek elementarnych zbudowany w laboratorium pod Genewą, umieszczony w 27-kilometrowym tunelu między Francją a Szwajcarią, ok. 100 metrów pod ziemią. Jego budowa trwała kilkanaście lat i pochłonęła kilka miliardów euro. Do prac zaangażowało się ok. 10 tys. naukowców z całego świata, także z kilku polskich ośrodków badawczych. W tunelu z nieosiągalną do tej pory prędkością mają poruszać się i zderzać ze sobą protony. Naukowcy liczą, że obserwacja tego, co powstanie w wyniku zderzeń, doprowadzi do odkrycia nowej materii, której istnienia są pewni. Tuż po pierwszym uruchomieniu, we wrześniu 2008 r. LHC uległ awarii. Ma ponownie ruszyć pod koniec września 2009 r. (PG)