Przeciw totalitaryzmom

1940 r., Kraków

1939

6 LUTEGO – Karol otrzymał legitymację Sodalicji Mariańskiej Akademików UJ.

23 SIERPNIA – podpisanie paktu o nieagresji między ZSRR i III Rzeszą (Pakt Ribbentrop – Mołotow).

1 WRZEŚNIA – wybucha II wojna światowa. Poranne naloty na Kraków wywołały popłoch wśród pracowników katedry wawelskiej tak, że nie miał kto służyć do mszy. Posługę sprawował młody Karol Wojtyła, który przyszedł rano do spowiedzi pierwszopiątkowej.

17 WRZEŚNIA – oddziały wojskowe ZSRR wkroczyły na wschodnie tereny Polski.

PAŹDZIERNIK – u państwa Korczyńskich spotykają się na czytaniu literatury polskiej: Tadeusz Kwiatkowski, Danuta Michałowska, Juliusz Kydryński i Karol Wojtyła. W przyszłości w ten sposób powstanie Teatr Rapsodyczny.

1940

MARZEC – Karol Wojtyła rozpoczyna pracę jako goniec sklepowy.

3 KWIETNIA – pod Katyniem rozpoczęły się pierwsze egzekucje polskich jeńców.

11 PAŹDZIERNIKA – początek pracy Karola Wojtyły w fabryce Solvay w Krakowie.

PAŹDZIERNIK – GRUDZIEŃ – odbywają się spotkania młodzieży w mieszkaniu dra Tadeusza Kudlińskiego. Trwają dyskusje nad "Weselem” Wyspiańskiego.

1941

18 LUTEGO – zmarł Karol Wojtyła ojciec. Tego dnia młody Karol przeprowadza się do państwa Kydryńskich przy ul. Felicjanek 10, gdzie mieszka do września.

1942

PAŹDZIERNIK – Karol jako kleryk zakonspirowanego Seminarium Archidiecezji Krakowskiej rozpoczyna studia na tajnych kompletach Wydziału Teologicznego UJ.

1944

29 LUTEGO – wracając z Solvayu po podwójnej zmianie, Karol zostaje potrącony przez niemiecką ciężarówkę.

9 WRZEŚNIA – Karol Wojtyła otrzymuje z rąk Księcia Metropolity tonsurę.

1945

18 STYCZNIA – wojska radzieckie zajmują Kraków.

1 KWIETNIA – Karol Wojtyła podejmuje obowiązki młodszego asystenta na Wydziale Teologicznym UJ.

8 MAJA – w Europie kończy się II wojna światowa.

CIĘŻAR TAJEMNICY

– Historia mojego powołania kapłańskiego? Historia ta znana jest przede wszystkim Bogu samemu. Każde powołanie kapłańskie w swej najgłębszej warstwie jest wielką tajemnicą, jest darem, który nieskończenie przerasta człowieka. Każdy z nas kapłanów doświadcza tego bardzo wyraźnie w całym swoim życiu. Wobec wielkości tego daru czujemy, jak bardzo do niego nie dorastamy. Powołanie jest tajemnicą Bożego wybrania (…). Ludzkie słowa nie są w stanie udźwignąć ciężaru tajemnicy, jaką kapłaństwo w sobie niesie.

Jan Paweł II "Dar i Tajemnica”

WOJNA ZMIENIŁA MOJE ŻYCIE

– Wybuch wojny zmienił w sposób dość zasadniczy sytuację w moim życiu. (…) Urywa się okres studiów polonistycznych i rozpoczyna okres okupacji niemieckiej, w czasie której starałem się najpierw dużo czytać i pisać. Właśnie w tym okresie powstały moje pierwsze młodzieńcze utwory literackie. Aby uchronić się przed wywózką na przymusowe roboty do Niemiec, jesienią roku 1940, zacząłem pracę jako robotnik fizyczny w kamieniołomie, związanym z fabryką chemiczną Solvay. Kamieniołom znajdował się na Zakrzówku, około pół godziny drogi od mojego domu na Dębnikach. Chodziłem więc codziennie do pracy w tym kamieniołomie, o którym później napisałem utwór poetycki. (…) Byłem wówczas świadkiem, jak przy wybuchu kamienie zabiły robotnika i to zrobiło na mnie bardzo głębokie wrażenie. (…) Odpowiedzialni za kamieniołom, którzy byli Polakami, starali się nas, studentów, ochraniać od najcięższych prac. Tak więc, na przykład, przydzielono mnie do pomocy tak zwanemu strzałowemu. Nazywał się on Franciszek Łabuś. Wspominam go dlatego, że nieraz tak się do mnie odzywał: "Karolu, wy to byście poszli na księdza. Dobrze byście śpiewali, bo macie ładny głos i byłoby wam dobrze...”. Mówił to z całą poczciwością, dając wyraz dość rozpowszechnionym w społeczeństwie poglądom na temat stanu kapłańskiego. Te słowa starego robotnika zachowały się w mojej pamięci.

Jan Paweł II "Dar i Tajemnica”

 1945 r.
Fot. Archiwum Kurii Metropolitalnej

__

Dodatkowy impuls

– 18 lutego tego roku minęła 70. rocznica śmierci ojca Karola Wojtyły. Śmierć ostatniego członka najbliższej rodziny papieża wydaje się być pomijana przez papieskich biografów. Tymczasem, w mojej opinii, właśnie ta tragedia dała młodemu robotnikowi zakładów chemicznych Solvay dodatkowy impuls do pójścia za głosem powołania. Ta śmierć spowodowała zmianę, i może mocniej pchnęła go w kierunku tego, co już w środku czuł, żeby zostać księdzem.

Gian Franco Svidercoschi, biograf Jana Pawła II

Przeciw totalitaryzmom

"Już w pierwszej połowie niniejszego stulecia, w okresie narastających wówczas totalitaryzmów państwowych, które doprowadziły, jak wiadomo, do straszliwej katastrofy wojennej, Kościół sformułował wyraźnie swoje stanowisko wobec tych ustrojów, które rzekomo na rzecz dobra wyższego, jakim jest dobro państwa – historia zaś wykazała, że jest to dobro określonej tylko partii utożsamiającej siebie z państwem – ograniczały prawa obywateli, pozbawiały ich tych właśnie nienaruszalnych praw człowieka, które mniej więcej w połowie naszego stulecia doczekały się sformułowania na forum międzynarodowym”. (…) Kościół zawsze uczył obowiązku działania dla dobra wspólnego, przez to samo starał się wychowywać dobrych obywateli w każdym państwie.

Jan Paweł II, fragment encykliki Redemptor Hominis

Być "Kościołem ubogich”

"Dla realizacji sprawiedliwości społecznej w różnych częściach świata, w różnych krajach i we wzajemnych pomiędzy nimi stosunkach, potrzebne są coraz to nowe fronty solidarności ludzi pracy, a także solidarności z ludźmi pracy. Solidarność taka winna występować stale tam, gdzie domaga się tego społeczna degradacja podmiotu pracy, wyzysk pracujących i rosnące obszary nędzy, a nawet wręcz głodu. Kościół jest w tej sprawie żywo zaangażowany, uważa bowiem za swoje posłannictwo, za swoją służbę, za sprawdzian wierności wobec Chrystusa – być "Kościołem ubogich”.

Jan Paweł II, z encykliki Laborem Exercens, o pracy ludzkiej