Seniorzy na rynku dóbr i usług

Seniorów zwykle nie stać na bilet do kina, teatru lub wystawę FOT. 123RF

- To się już stało, mleko się rozlało - mówiła prof. Lipowicz. - W ciągu najbliższych 20 lat ludzi starszych będzie przybywać. Te zmiany przynoszą nowe wyzwania i możliwości. I na tym trzeba się dziś skoncentrować. Trzeba więc zmienić nastawienie, dotychczasowy sposób myślenia.

Szansa na rozwój

O tym, że starzenie się społeczeństwa nie musi oznaczać tylko problemów demograficznych, ale może stać się też bodźcem do rozwoju gospodarki, dyskutowali podczas krakowskiej konferencji politycy, samorządowcy, naukowcy i eksperci.

Oprócz prof. Ireny Lipowicz w konferencji wzięli też udział m.in. Małgorzata Marcińska, podsekretarz stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej, Monika Jezierska-Kazberuk, zastępca dyrektora ds. medycznych Małopolskiego Oddziału NFZ, dr hab. Zofia Szarota, dziekan Wydziału Pedagogicznego Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, dr Paweł Kubicki ze Szkoły Głównej Handlowej, Jacek Woźniak, pełnomocnik Zarządu Województwa Małopolskiego ds. planowania strategicznego.

Podczas pierwszej sesji zastanawiano się, jakie działania należy uwzględnić w rozwoju regionu, biorąc pod uwagę stopniowe starzenie się społeczeństwa. Druga sesja dotyczyła osób starszych jako konsumentów na rynku dóbr i usług. W trzeciej, moderowanej przez dr Jolantę Perek-Białas (Uniwersytet Jagielloński, Szkoła Główna Handlowa) zaproszeni goście, m.in.: prof. Zofia Szarota, Wiesława Borczyk, prezes Zarządu Ogólnopolskiej Federacji UTW oraz studenci Uniwersytetu Ekonomicznego i Uniwersytetu Jagiellońskiego, dyskutowali nt. potrzeb edukacyjnych seniorów.

Nadrzędnym motywem spajającym wszystkie panele dyskusyjne była poprawa jakości życia seniorów w Małopolsce.

Otwierając spotkanie wicemarszałek Roman Ciepiela przypomniał, że z wyzwaniami, jakie przynoszą zmiany demograficzne, musi poradzić sobie nie tylko Polska, ale cała Europa.

- W najbliższej przyszłości będą one coraz wyraźniej wpływać na politykę zdrowotną i społeczną, a tym samym na komfort i jakość życia mieszkańców - mówił Roman Ciepiela. - Także w Polsce zmiany demograficzne zmuszą regiony do podejmowania działań na rzecz łagodzenia skutków tych negatywnych trendów oraz wykorzystania szans i okoliczności pozytywnych.

Wyzwania Małopolski

Co nasz region mógłby zaoferować seniorom? Na pewno dobrą bazę sanatoryjno-uzdrowiskową i wyspecjalizowane szpitale, ale też bogatą ofertę kulturalną, możliwość wypoczynku, rekreacji i uprawiania sportu.

Trzeba przełamać impas, zaktywizować seniorów i wdrożyć konkretne rozwiązania ze strony instytucji publicznych i prywatnych. Samorząd województwa małopolskiego już kilka lat temu podjął prace nad określeniem kierunków służących wdrożeniu koncepcji Srebrnej Gospodarki. W 2010 r. Urząd Marszałkowski opracował pod kierunkiem prof. Stanisławy Golinowskiej dokument "Wyzwania Małopolski w kontekście starzejącego się społeczeństwa. Podejście strategiczne", do którego przygotowywany jest program wykonawczy "Srebrna Gospodarka w Małopolsce. Program działań" z konkretnymi zadaniami, jakie należy podjąć, by sprostać skutkom procesów starzenia się społeczeństwa. Ten dokument będzie punktem odniesienia dla wszelkich inicjatyw i działań podejmowanych przez samorządy terytorialne, organizacje pozarządowe, ośrodki pomocy społecznej, a także organizacje otoczenia biznesu w regionie oraz wszystkie inne podmioty pracujące na rzecz osób starszych.

Seniorzy i priorytety

Mówiąc o przesuwaniu do subregionów środków unijnych przeznaczonych na działania dotyczące włączenia społecznego osób starszych, wicemarszałek Roman Ciepiela podkreślił, że to gminy i powiaty powinny najlepiej orientować się w potrzebach swoich mieszkańców.

- Niestety, jest małe zainteresowanie samorządów, aby tworzyć i prowadzić centra dla seniorów - zauważył wicemarszałek i dodał: - Potrzeba debaty społecznej, żeby wyzwolić zainteresowanie podejmowaniem takich działań na rzecz osób starszych.

Wiceminister Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Małgorzata Marcińska przedstawiła prognozy, według których w 2035 roku na 100 obywateli będzie przypadać aż 46 osób w wieku poprodukcyjnym. Dziś ten wskaźnik wynosi 27.

- Jednym z działań rządu w zakresie polityki senioralnej jest program dotyczący aktywności społecznej osób starszych - mówiła wiceminister. - Małopolska jest liderem w pozyskiwaniu pieniędzy w ramach tego programu. Kolejny nabór wniosków planowany jest z końcem roku.

Minister zachęciła do udziału w konsultacjach założeń długofalowej polityki senioralnej, która zakłada różnorodną aktywność seniorów, ale także rozwój wolontariatu, edukację osób starszych czy rozwój usług opiekuńczych.

Prof. Irena Lipowicz zauważyła, że Małopolska powinna wykorzystać szanse gospodarcze, jakie wiążą się z sektorem usług dla seniorów.

- Małopolska ma wspaniałe uzdrowiska, bazę sportowo-rekreacyjną, wiele dzieje się też w kulturze - wskazywała prof. Lipowicz, argumentując, że nasz region nie wykorzystuje tych atutów w kontekście ludzi starszych. - W przeciwieństwie na przykład do regionu Sudetów, który skierował ofertę do seniorów w całej Europie. Musimy mieć też planistów, architektów, którzy projektując i tworząc nową przestrzeń i jakość, będą uwzględniać potrzeby starszych osób, a nie prowadzić do wykluczenia społecznego choćby z powodu błędnie zaplanowanych nawierzchni.

Także opieka zdrowotna powinna uwzględniać starzenie się społeczeństwa, rozwijając specjalności i procedury skierowane do tej grupy pacjentów: geriatrię, zabiegi ortopedyczne i okulistyczne, psychogeriatrię, opiekę przewlekłą - pielęgniarską długoterminową opiekę domową, zakłady opiekuńczo-lecznicze oraz leczenie szpitalne.

Na wdrożenie tych i innych działań mających na celu zniwelowanie skutków starzenia się społeczeństwa czasu zostało już niewiele. Prognozy wieku mieszkańców województwa małopolskiego wskazują, że mediana wyno- sząca w 2007 r. ok. 36 lat, będzie w 2015 r. wynosić ok. 40 lat, by po 15 latach, w 2035 r., podnieść się do ok. 46 lat.