Serce jak dzwon. Dbaj, by prawidłowo dopływała do niego krew. Poradnik małopolskiego NFZ

Choroba niedokrwienna serca jest nazywana także chorobą wieńcową. W jej przebiegu do mięśnia sercowego nie dopływa wystarczająca ilość tlenu i krwi. Dzieje się tak przez zwężenie tętnic wieńcowych, powodowane miażdżycą. Kiedy w naczyniach krwionośnych odkłada się tzw. blaszka miażdżycowa, składająca się z lipidów, głównie cholesterolu, włókien kolagenowych i tkanki łącznej, zmniejsza się bowiem elastyczności tętnic, dochodzi do ich zwężenia, a przepływ krwi jest utrudniony.

Według danych Institute for Health Metrics and Evaluation (IHME), w 2017 r. w Polsce na chorobę niedokrwienną serca chorowało 1,6 mln osób. Dane Narodowego Funduszu Zdrowia pokazują z kolei, że w 2019 r. z powodu tego schorzenia z opieki lekarzy korzystało 1,2 mln dorosłych Polaków. Wartość refundacji udzielonej im pomocy wyniosła blisko 2 mld zł.

Niedokrwienie mięśnia sercowego prowadzi do utraty jego pojemności skurczowej – przejściowej lub nieodwracalnej. Ze względu na brak tlenu komórki serca łatwiej ulegają zaburzeniom rytmu. Powoduje to szereg powikłań: stabilną dusznicę bolesną, ostry zespół wieńcowy (dochodzi do niego, gdy dusznica staje się niestabilna), zawały serca, ostrą lub przewlekłą niewydolność serca, nagłą śmierć spowodowaną poważnymi zaburzeniami rytmu serca.

Objawy choroby wieńcowej są zróżnicowane i zależą od stopnia jej zaawansowania. W przypadku dusznicy bolesnej stabilnej charakterystyczny jest ból w klatce piersiowej, zlokalizowany najczęściej za mostkiem, pojawiający się w czasie wysiłku fizycznego i ustępujący po jego zakończeniu.
Z kolei występujący nagle i nieustępujący ból w klatce piersiowej, który może promieniować na lewe ramię i/lub szczękę, czasem połączony z dusznością czy kołataniem serca, zazwyczaj jest symptomem zawału serca.

Wśród czynników ryzyka rozwoju choroby wieńcowej lekarze wskazują wysoki poziom cholesterolu, cukrzycę, otyłość, wysokie ciśnienie krwi, palenie tytoniu, brak aktywności fizycznej, stres. Bardziej na zmierzenie się z nią są narażeni mężczyźni oraz osoby obciążone genetycznie, których bliscy cierpieli na niedokrwienie serca czy przeszli zawał.

O to, by krew bez przeszkód płynęła do serca, możesz zadbać dzięki codziennym, zdrowym nawykom. Rozstań się z papierosami i wstań z kanapy – dobra dawka aktywności fizycznej to ćwiczenia o umiarkowanej intensywności przez pół godziny 5 razy w tygodniu. Nie dźwigaj zbędnych kilogramów – kontroluj masę ciała. Jedz zdrowo, unikaj nadmiaru nasyconych tłuszczów, cukru i soli. W ułożeniu smacznego i zbilansowanego menu pomoże ci portal diety.nfz.gov.pl. Znajdziesz tam jadłospisy, dostosowane do twojego zapotrzebowania kalorycznego, oparta o dietę DASH – uważaną za najzdrowszą na świecie i szczególnie korzystną dla serca.

Szansa na wyprzedzenie choroby wieńcowej to regularne przeglądu organizmu. Każda osoba w wieku 35-65 lat, u której do tej pory nie rozpoznano choroby układu krążenia, powinna raz na pięć lat wykonać badania w ramach programu profilaktyki chorób układu krążenia (CHUK). Zapytaj o nie swojego lekarza rodzinnego.

Chorobie niedokrwiennej serca jest poświęcona kolejna odsłona cyklu „Środa z Profilaktyką” w internecie. Materiały edukacyjne z bazą wiedzy o zapobieganiu temu schorzeniu można znaleźć na stronie internetowej Akademii NFZ oraz na profilu Akademii NFZ w serwisie YouTube.