Służba zdrowia w Niepołomicach. Jej historia sięga XIX wieku [ARCHIWALNE ZDJĘCIA]

FLESZ - Jest lek na Covid-19!

- To, co udało nam się znaleźć podczas przygotowań do spotkania to z pewnością tylko niewielka część dziejów niepołomickiej służby zdrowia, a dzięki wspomnieniom i opowieściom uczestników Klubu Historycznego zdobyliśmy więcej nowych informacji, które uzupełniły wiedzę na ten temat. Opowiadane w czasie spotkania anegdoty przybliżyły postaci lekarzy także z innej strony. Poznaliśmy ich życie, nie tylko zawodowe, ale również prywatne – relacjonuje Ewa Korabik z Biblioteki Publicznej, która organizuje i prowadzi (wraz z Fundacją „Lepsze Niepołomice”) spotkania Klubu Poszukiwaczy Historii Niepołomic.

Najstarsze odnalezione informacje dotyczące lekarzy i służby zdrowia w Niepołomicach pochodzą z XIX wieku. Według dokumentów z Archiwum Narodowego w Bochni wiosną 1876 roku akuszerka Struzikowa otrzymała stałą pracę w gminie (Niepołomice należały wtedy do gminy Bochnia). Wiadomo też, że przed I wojną światową – od 1898 roku – chorych przyjmowano w domu ubogich w Niepołomicach (obecnie Szkoła Muzyczna), gdzie na potrzeby pacjentów wydzielono dwie izby.

W XIX stuleciu, w związku z licznymi epidemiami, które nawiedzały Niepołomice (cholera, tyfus, hiszpanka) planowano utworzenie w mieście, na terenie obecnego osiedla Piaski – szpitala zakaźnego (projekt, który nie został zrealizowany zakładał wykup na ten cel jednego z budynków mieszkalnych). Natomiast pod koniec lat 70. XIX wieku pojawił się w Niepołomicach lekarz Juliusz Błażek. Na krótko, ponieważ marł w 1880 roku na tyfus. Grób jego rodziny znajduje się na cmentarzu w Niepołomicach.

- Udało nam się dotrzeć także do informacji – z 26 listopada 1896 roku - o nadaniu posady lekarza gminnego Tadeuszowi Majewskiemu. Sprawował on ten urząd do 1914 roku. Po wybuchu I wojny został wysłany na front. Walczył w 2 Brygadzie Legionów Polskich, z wojny już nie wrócił. W archiwum zachowało się pismo, które niepołomiccy urzędnicy napisali do jego przełożonych, z prośbą by wrócił do Niepołomic, ponieważ nie ma kto leczyć mieszkańców. Dom Tadeusza Majewskiego, w którym przyjmował pacjentów znajdował się przy ul. Bocheńskiej (to późniejsza piekarnia Szymona Ciosia, a następnie Edmunda Pieprzycy, wyburzona w 2019 roku – opowiada Ewa Korabik.

W czasie międzywojennym, w okresie 1939-1945, a także w latach powojennych pracowali w Niepołomicach m.in. lekarze: Józef Wyrobisz, Józef Wittlin, Adolf Pessel (ordynował na Rynku w kamienicy Piwowarczyka, cieszył się dużym uznaniem pacjentów), stomatolog Józef Furman (był on też działaczem sportowym i sędzią piłkarskim), stomatolog Lucyna Lammensdorf (w Podłężu), Mieczysław Kossowski, Jan Gądor, Walety Sawicki, Tadeusz Zieja.

- Dr Zieja pochodził z Leska. Po rozpoczęciu pracy w Niepołomicach przyjmował pacjentów w Domu Wimmera przy ul. Kościuszki (obecne Przedszkole Samorządowe), równocześnie ordynował w Szpitalu Bonifratrów w Krakowie. W zbiorach archiwalnych zachowały się recepty wypisywane przez doktora, a także jego dziennik – pamiętnik z odręcznie spisywanymi notatkami, obserwacjami, przypadkami ciekawszych chorób. Z kolei Mieczysław Kossowski przeprowadził się do Niepołomic w okresie międzywojennym. Po II wojnie światowej, oprócz praktyki lekarskiej, uczył biologii w niepołomickim liceum. Do 1967 roku pracował jako lekarz szkolny – podaje Ewa Korabik.

Z informacji zamieszczonych w „Kronice Niepołomic”, spisanej przez Annę Siwek i Antoniego Siwka w latach 80. minionego stulecia, wynika że pierwszy ośrodek zdrowia zorganizowano w mieście pod roku 1945 (mieścił się on w budynku, w którym jest obecnie komisariat policji). Pod opieką lekarzy z przychodni była też Izba Porodowa, mieszcząca się od lat 50,. XX wieku na pierwszym piętrze zamku w Niepołomicach. W ośrodku zdrowia pracowało czterech lekarzy: Jan Gądor (kierownik ośrodka), Mieczysław Kossowski, dentysta Marian Pilch i dentysta dla dzieci dr Radwańska, a potem Aleksandra Burdowa. Ponadto dwie pielęgniarki dyplomowane: Krystyna Dziedzic i Karolina Winczewska oraz instruktor higieny – Franciszka Pieczkowa.

W roku 1976 decydowano o utworzeniu w Niepołomicach - Stacji Pogotowia Ratunkowego. Otwarcie jej siedziby przy ul. Myśliwskiej nastąpiło 31 października 1978 roku. Wiele pracy przy organizacji i wyposażeniu Stacji wykonał starszy felczer i dyspozytor Stanisław Siwek, który pracował też w niepołomickim pogotowiu (przez 16 lat).

Po odejściu na emeryturę doktora Gądora, kierownikiem Ośrodka Zdrowia został Andrzej Musiałowicz, przez większość swego życia związany z Niepołomicami. Podjął tu pracę w 1964 roku jako lekarz rejonowy. Pracował wspólnie z dr Gądorem, który był głównie lekarzem kolejowym, a popołudniami przyjmował tylko chore dzieci. Andrzejowi Musiałowiczowi pozostawał do obsługi cały, bardzo duży rejon, czyli Niepołomice, Wola Batorska, Brzezie, Podgrabie, Powiśle i wszystkie przysiółki. Aby dotrzeć jak najszybciej do pacjentów jeździł na motorze, czerwonej WFM-ce.

W czasie długoletniej lekarskiej działalności doktor Musiałowicz wprowadził wiele innowacyjnych programów prozdrowotnych, m.in. zorganizował w przychodni tzw. pokój dziennego pobytu, gdzie udzielano pacjentom specjalistycznej pomocy doraźnej. Poznało go kilka pokoleń niepołomiczan, wielu osobom uratował życie. Lekarze w krakowskich szpitalach mówili o nim „doktor z Niepołomic, co ma rentgena w oczach", ponieważ pacjentów kierował do szpitali zawsze z precyzyjnym rozpoznaniem i zaleceniami.

W latach 70. XX wieku zainicjował budowę w Niepołomicach nowej przychodni rejonowej, przy ul. Korczaka. Obiekt ten służy mieszkańcom do dziś.

Po roku 1989 włączył się w organizowanie nowych struktur służby zdrowia. Przez wiele lat był dyrektorem Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Niepołomicach. Udzielał się także w samorządowych projektach na rzecz poprawy zdrowia mieszkańców, a będąc już na emeryturze zaangażował się m.in. w tworzenie hospicjum domowego dla osób terminalnie chorych.