Stare kobiety (nie) są niezniszczalne

Na scenie Anna Dymna w typie matrony: dumna, opanowana. Gdy wokoło wieje zawierucha, a świat przykrywają płatki śniegu, ona jedna jest stałym punktem odniesienia. Siedzi i patrzy na ten cały majdan, który toczy się dookoła. A że na scenie dzieje się dużo, to i ma na co patrzeć. Wokoło toczą się rozmaite obyczajowe scenki – jak ta z mecenasem i golibrodą w roli głównej. Wszystko w estetycznej oprawie, eleganckiej i wysmakowanej. Ale cóż z tego?

W oryginalnym tekście mamy do czynienia ze śmietnikiem, wielkim składowiskiem odpadków po cywilizacji. Taki punkt wyjścia byłby ciekawy. Pozwalał iść w stronę krytyki konsumpcyjnego nastawienia do życia, roszczeniowej postawy, rozważań o ekologii. Ten spektakl mógł być nawet dyskusją o wiecznej pogoni za młodością, wygładzaniu zmarszczek. Mógł być też... Mógł być, ale nie jest.

Zamiast tego wszystkiego dostaliśmy estetyczny, choć nieco nudnawy ciąg scen. Szczerze mówiąc, trudno było wysiedzieć, mimo że Anna Dymna jest klasą samą w sobie. Mam wrażenie, że reżyser w ogóle nie zadał sobie pytania, po co właściwie dziś wystawiać ten tekst Różewicza, nie czytał go na nowo ze zrozumieniem.

Ta wielowymiarowa postać, będąca uosobieniem kobiecego doświadczenia, mądrości, uniwersalnych, humanistycznych wartości, ba, nawet figurą Matki Natury – w spektaklu Marcina Libera jest po prostu starszą panią. Nie widać tej wieloznaczności postaci – nawet wtedy, gdy na wielkim ekranie pojawiają się zbliżenia twarzy Anny Dymnej.

„Stare kobiety są niezniszczalne” – pisał Tadeusz Różewicz. Cóż, chyba jednak nie do końca...