Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Strajk głodowy w nowohuckiej Arce Pana. Tak w Sierpniu '80 Kraków wspierał Wybrzeże

Piotr Subik
Piotr Subik
Adam Macedoński przechowuje nieliczne pamiątki z sierpnia 1980 r.
Adam Macedoński przechowuje nieliczne pamiątki z sierpnia 1980 r. fot. Andrzej Banaś
Historia. Pożółkłe kartki z postulatami stoczniowców, przepisywanymi na maszynie, a później rozdawanymi mieszkańcom Krakowa i Nowej Huty - to jedne z niewielu pamiątek po strajku głodowym, który w sierpniu 1980 r. pięciu krakowskich opozycjonistów prowadziło w kościele Arka Pana.

- Słuchaliśmy Radia Wolna Europa, nie dało się nie słyszeć, że stoczniowcy z Wybrzeża strajkują i przygotowali 21 postulatów do władz PRL. Wiedzieliśmy też, że aby wywrócić system komunistyczny, potrzeba wielkiej mobilizacji klasy robotniczej. A jeśli klasa robotnicza, to przecież i Nowa Huta - opowiada Adam Macedoński, plastyk, poeta i działacz opozycji demokratycznej w PRL. Założyciel Instytutu Katyńskiego i współżałożyciel Chrześcijańskiej Wspólnoty Ludzi Pracy (ChWLP) był jednym z pięciu uczestników głodówki poparcia dla walki o wolne związki zawodowe.

Oprócz niego w podziemiach kościoła pw. MB Królowej Polski w Bieńczycach głodowali były żołnierz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, nieżyjący już Stanisław Tor; członek KPN, a później poseł z ramienia tej partii Zygmunt Łenyk; działacz „Solidarności”, a obecnie samorządowiec Jan Franczyk oraz legenda krakowskiej opozycji, współzałożyciel KPN, zaangażowany w działalność „S”, również śp. Mieczysław Majdzik.

Pomysł głodówki zrodził się na krakowskich Bielanach, w domu Stanisława Tora. Realizacja planu nie była łatwa: jednego z członków ChWLP Franciszka Grabczyka profilaktycznie zatrzymało SB, Zygmunt Łenyk musiał zgubić obstawę, a Adama Macedońskiego usiłowała w domu zatrzymać... żona. Udało się. Nie dali się też wyrzucić na noc kościelnemu.

Głodówka rozpoczęła się 26 sierpnia, zakończyła 30 sierpnia 1980 r. - Postulaty przepisywaliśmy na maszynie, jaką w plecaku przyniósł chłopiec, który jest teraz księdzem. Rozdawaliśmy je ludziom, którzy przychodzili do nas po mszy. Była też zbiórka pieniędzy dla Wybrzeża. Na liście podpisało się tylko kilka osób, i to niewyraźnie. Inni dawali anonimowo, bali się SB - opowiada Adam Macedoński.

Protest zakończył się dzień przed podpisaniem porozumień na Wybrzeżu. Wcześniej w Arce Pana gościła delegacja stoczniowców z Gdańska.

Latem w 1980 r. fala strajków ominęła Kraków. W nocy z 19 na 20 sierpnia stanął wydział mechaniczny Huty im. Lenina, ale strajk szybko wygasł - po spełnieniu postulatów przez dyrekcję kombinatu. Było ich 41. W Elbudzie protest głodowy ogłosił Ryszard Majdzik, syn Mieczysława. Strajkowały też MPK i PKS. Polska widziała brak większego zaangażowania, na pociągach wywieszano transparenty: „Krakowiacy nie Polacy”.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na dziennikpolski24.pl Dziennik Polski