Szlakiem pamięci...

Na cmentarzu Rakowickim, najstarszej krakowskiej nekropolii, pochowanych jest ponad 500 profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego. W ubiegłorocznej, pierwszej części Szlakiem pamięci…, zostało zamieszczonych 119 miniatur epitafijnych. W tym roku 112. Dwa lata temu, z okazji 70. rocznicy Sonderaktion Krakau, w okolicznościowym dodatku zostało przypomnianych 96 zmarłych profesorów UJ. Aczkolwiek w dwóch pierwszych przypadkach miało to miejsce według kryteriów ustalanych przez poszczególne wydziały, jest oczywiste, że każdemu ze zmarłych profesorów winniśmy to krótkie chociażby przypomnienie: żył i pracował dla naszego Uniwersytetu. Bez ich wspólnego trudu Alma Mater Cracoviensis nie byłaby bowiem tym, czym jest dzisiaj: jednym z wiodących ośrodków naukowych w kraju. Upamiętnienie zatem wszystkich zmarłych profesorów UJ jest zadaniem na kolejne lata. Dlatego mostem międzypokoleniowej pamięci uniwersyteckiej wolno tak tedy nazwać powołany 4 grudnia 2008 roku decyzją rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego prof. Karola Musioła Komitet ds. Opieki nad Grobami Profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jest to pierwsza tego typu instytucja w Polsce. I zarazem dowód wdzięcznej pamięci żyjących wobec tych, którzy odeszli: profesorów krakowskiej Almae Matris.

Każdy cmentarz jest nie tylko miejscem wiecznego spoczynku, parkiem, bądź muzealnym kompleksem zabytków historii sztuki, ale nade wszystko poświadczeniem naszej pamięci. Niekiedy jednak także oskarżeniem o jej brak: zaniedbane groby pokazują to przecież najlepiej. Byłoby dlatego czymś niesłychanym, gdyby Uniwersytet Jagielloński, najstarsza uczelnia w Polsce nie potrafiła zadbać o pamięć tych, którzy na przestrzeni stuleci budowali jej renomę, a z której my – dzisiaj żyjący –korzystamy. Nie zawsze spłacenie zaciągniętego długu wdzięczności jest jednak możliwe. Na przeszkodzie stają nie tyle trudności biurokratyczne bądź finansowe, ile prawne: Komitet nie może bowiem podjąć żadnych, nawet najdrobniejszych działań rewaloryzacyjnych w przypadku tych grobów, które posiadają dysponentów. Możemy zatem gromadzić informacje o opłakanym stanie danego grobu, przedsięwziąć jednak w kwestii jego naprawy – niestety już niczego.

Zadaniem Komitetu ds. Opieki nad Grobami Profesorów UJ jest jednakże nie tylko troska o materialny stan takich grobów, ale pielęgnowanie, a niekiedy wręcz przywracanie pamięci o zmarłych profesorach UJ i ich zasługach dla środowiska akademickiego, naszego miasta, a niekiedy i kraju. Utworzona pod koniec ubiegłego roku i redagowana przez Komitet "Lista Pamięci” - poczet zmarłych profesorów UJ, www.uj.edu.pl/uniwersytet/aktualnosci/odeszli/lista-pamieci jest pierwszym tego typu przedsięwzięciem w Polsce. Dokumentując wszystkich zmarłych po 1803 roku profesorów krakowskiej Almae Matris, stanowi najlepszy pomnik naszej wdzięcznej pamięci. Nigdy bowiem dość powtarzania, że jeżeli sami nie potrafimy pamiętać o naszych zmarłych, nie potrafimy przekazać innym potrzeby troski o taką pamięć, to nie liczmy, że ci, którzy przyjdą po nas, zechcą pamiętać o nas.

Wyłącznie społeczna działalność Komitetu nie byłaby możliwa bez życzliwego wsparcia ze strony władz Uniwersytetu Jagiellońskiego, społeczności akademickiej oraz wszystkich tych, którzy pamiętają. Korespondencja, która do nas dociera poświadcza to najlepiej. Otrzymujemy bowiem listy, których nadawcy nie tylko wspierają nas dobrym słowem, bądź podpowiadają, gdzie znajdują się groby profesorów UJ, ale opowiadają różne, najczęściej nieznane szczegóły biograficzne z życiorysów naszych zmarłych Koleżanek i Kolegów. Trudno w trakcie lektury takich listów nie pomyśleć przez chwilę o słuszności dewizy naszego Komitetu: żyjemy wszak dalej w innych. To dobrze, że tak się dzieje, niechaj bowiem mówią nie tylko kamienie.

Skład Komitetu:

prof. Andrzej Mączyński – Wydział Prawa i Administracji; prof. Wojciech Suchoń – Wydział Filozoficzny; dr hab. Zenon Piech – Wydział Historyczny; dr hab. Anna Sawicka – Wydział Filologiczny; dr Maciej Rak – Wydział Polonistyki; prof. Kazimierz Grotowski – Wydział Fizyki. Astronomii i Informatyki Stosowanej; dr Krzysztof Ciesielski – Wydział Matematyki i Informatyki; prof. Mieczysława Najbar – Wydział Chemii; prof. Alicja Zemanek – Wydział Biologii i Nauk o Ziemi; prof. Aleksander Skotnicki – Wydział Lekarski; prof. Andrzej Starek – Wydział Farmaceutyczny; dr hab. Zygmunt Pucko – Wydział Nauk o Zdrowiu; dr Piotr Lechowski – Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej; dr hab. Jacek Międzobrodzki – Wydział Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii; Jolanta Herian-Ślusarska – Biuro Informacji UJ, sekretarz Komitetu.