Unikatowy, polodowcowy głaz ma wrócić do Wieliczki. Ale nie szybko

Przykładem zapomnianego pomnika przyrody jest polodowcowy głaz, który przed milionami lat pojawił się w rejonie obecnych zbiorników wodnych w Sierczy. Bezcenny eratyk barwy żółto-ziemistej, mający 6 metrów w obwodzie i 1,5 metra wysokości „przywędrował” pod Wieliczkę ze Skandynawii.

Głaz, który został uznany za pomnik przyrody był ozdobą wsi przez wiele wieków, ale przed kilkunastu laty po raz kolejny wyruszył „w drogę”. W latach 90-tych minionego stulecia pracownicy Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji w Dobczycach, którzy budując w Sierczy wodociąg natrafili na wyjątkowy obiekt i zabrali go do swej siedziby. Polodowcowy głaz stał się ozdobą głównej alei na terenie dob-czyckiego przedsiębiorstwa. Tak jest do dzisiaj.

„Staruszkowi zakłóciła spoczynek budowa rurociągu „Raba”, której budowniczowie wypożyczyli za rewersem olbrzymi eratyk dla ozdobienia swojej siedziby w Dobczycach. Proponuję odzyskać dla gminy ten wyjątkowy głaz narzutowy, który mógłby stanowić zaczątek planowanego niegdyś w Parku Mickiewicza lapidarium geologicznego” - pisze w liście przesłanym do naszej redakcji Bogusław Szylkiewicz, mieszkaniec Wieliczki, przewodnik turystyki górskiej.

Podobne apele wieliczanin śle od kilku lat także do wielickiego magistratu. Ciągle bez efektu, choć w 2008 roku sama Wieliczka upomniała się w Dobczycach o pomnik przyrody z Sierczy. Skutkiem tego spółka z powiatu myślenickiego wystawiła pod-krakowskiemu miasto rewers, świadczący, że ogromny kamień został tylko wypożyczony i w każdej chwili może wrócić do Wieliczki.

„Gmina Wieliczka dokłada wszelkich starań, w celu odzyskania pomnika przyrody jakim jest polodowcowy eratyk z Sierczy. Obecnie jesteśmy na etapie uzgodnień dotyczących transportu głazu (...)” - taką odpowiedź na swoje pisma otrzymał Bogusław Szylkiewicz z Wydziału Gospodarki Komunalnej wielickiego urzędu w październiku 2012 roku. Ale mimo upływu trzech lat zabytek nadal „mieszka” w Dobczycach...- Pamiętam czas, gdy ten głaz był jeszcze w Sierczy, wiele razy go wtedy oglądałem. Boję się, że ten pomnik przyrody odejdzie w zapomnienie. Bo z biegiem lat Wieliczce będzie coraz trudnie odzyskać go od Dobczyc - obawia się Bogusław Szylkiewicz. Magdalena Golonka z wielickiego magistratu zapewnia, że polodowcowy głaz wróci do Wieliczki. - Włączymy ten projekt do programu rewitalizacji miasta na lata 2016-2020. Eratyk zostanie umieszczony najprawdopodobniej w parku Mickiewicza, ale jeszcze nie teraz, ale dopiero w końcowym etapie odnowy parku - twierdzi urzędniczka. Kolejny zapomniany symbol - choć jeszcze nie pomnik przyrody to „Dąb Tysiąclecia”, zasadzony w 1966 roku z okazji jubileuszu chrztu Polski. - Zasadzili go uczniowie i nauczyciele z wielickich szkół. Kiedyś o symbolice dębu informowała tabliczka, jednak od dawna już jej nie ma, a dziś już tylko nieliczni pamiętają o tym wydarzeniu i znaczeniu tego drzewa - mówi pan Bogusław.

Dodaje, że „Dąb Tysiąclecia” wkrótce będzie pomnikiem przyrody, ale nade wszystko jest pomnikiem pamięci, niestety - zapomnianym. Dlatego byłoby wskazane „pamięć odświeżyć” poprzez zamieszczenie przy tym symbolu choć tabliczki ze stosowną informacją. Na przykład takiej jaka przypomina o symbolice „Dębu Katyńskiego”, zasadzonego przed kilku laty na wielickich plantach (w sąsiedztwie Sztygarówki).

Sprawa jest prosta, ale z odpowiedzi wielickich urzędników wynika, że na jej rozwiązanie również trzeba będzie długo poczekać. - Oznakowanie tego dębu także “wpiszemy” do drugiego etapu rewitalizacji Wieliczki - mówi Magdalena Golonka. Twierdzi ona też, że nie jest pewne, czy Dąb Tysiąclecia posadowiono z okazji rocznicy chrztu Polski, czy też - milenium państwa polskiego. - Wersje są różne, dlatego nim umieścimy przy dębie tabliczkę musimy je zewryfikować - uważa urzędniczka.

W powiecie wielickim jest ponad 100 pomników przyrody. To przede wszystkim drzewa - głównie dęby szypułkowe oraz lipy drobno- i szerokolistne. Wyjątek stanowią dwa głazy narzutowe w Pierzchowie. Najwięcej pomników przyrody jest w gminie Wieliczka. W większości są to drzewa lub grupy drzew, a prawie połowa z nich znajduje się w parku dworskim w Śledziejowicach.