W lipcu rozkwitają lipy

„Gościu, siądź pod mym liściem, a odpoczni sobie! Nie dójdzie cię tu słońce, przyrzekam ja tobie”...

Tak zaczyna się jedna z najpiękniejszych fraszek Jana Kochanowskiego – „Na lipę” – poświęcona drzewu, które w dawnej Polsce cieszyło się wielką estymą. Lipa uważana była przez Słowian za drzewo święte. Miała chronić przed piorunami i złymi duchami. Przekonanie to przejęli potem chrześcijanie – bardzo często wieszali na lipie figurki Matki Boskiej i budowali pod lipami kapliczki. Lipa uważana jest za drzewo obdarzone pozytywną energią, korzystnie wpływające na zdrowie człowieka.

Lipa to rodzaj długowiecznych (mogą żyć nawet 1000 lat) drzew liściastych rosnących w umiarkowanej strefie półkuli północnej. Zalicza się do niego ok. 30 gatunków. Gatunki rosnące dziko w Polsce to lipa drobnolistna i lipa szerokolistna. Lipa jest dużym drzewem, dora- stającym do 35-40 m wysokości, o gęstej, rozłożystej, jajowatej lub kulistej koronie i stosunkowo krótkim pniu. Często sadzona jest w parkach jako drzewo alejowe, przy kościołach, rzadziej, zapewne z racji swoich gabarytów, na prywatnych posesjach.

Lipa to roślina lecznicza i miododajna. Kiedy zakwita w lipcu (stąd nazwa miesiąca), wśród jej pachnących kwiatów uwijają się roje pszczół. Kwiatostany zbiera również człowiek, ponieważ zawierają cenne dla zdrowia związki. Ze względu na miękkość i łatwość w obróbce cenione jest także drewno lipowe. Znajduje zastosowanie w rzeźbiarstwie, snycerstwie, do wyrobu instrumentów muzycznych i desek kreślarskich, a dawniej także drewnianych chodaków. Z lipowego łyka nasi przodkowie wyrabiali maty, sznury, koszyki i łapcie.

Lipa nie jest zbyt wymagająca, dobrze rośnie na przeciętnych glebach. Lubi słońce, ale znosi także półcień. Znakomicie przystosowała się do naszego klimatu – w zimie nie wymarza, chociaż nie służy jej suche i znacznie zanieczyszczone powietrze oraz zasolone podłoże. W takich warunkach lipa staje się podatna na ataki szkodników, przede wszystkim przędziorków i mszyc, które mogą ją atakować w szczególnie suche, upalne lata. Zaatakowane przez szkodniki drzewo gubi liście już pod koniec lata. Po ataku mszyc na liściach mogą się też rozwijać grzyby sadzakowe, tworząc na nich czarny nalot.

Lipa może być rozmnażana poprzez wysiew nasion (jeszcze zielonych, zebranych w połowie września lub po rocznej stratyfikacji). Nasiona kiełkują jednak nierównomiernie, dlatego lepszy sposób to rozmnażanie wegetatywne – przez ukorzenione odkłady pobierane wczesną wiosną lub poprzez okulizację na przełomie lipca i sierpnia albo szczepienie przeprowadzane wczesną wiosną.