Wielkanoc, Święta bogate w symbole…

Liczby „40” i „50” mają znaczenie symboliczne, głęboko umotywowane w kulturach ludów starożytnych i w Biblii…
Kardynał Ratzinger w wywiadzie dla Radia Bawarskiego powiedział: „Liczba czterdzieści jest w języku znaków starożytnych ludów liczbą czasu świata. Jest stopniowaniem liczby cztery, przypominającej cztery krańce świata, a przez to wszystko, co ziemskie – a więc mające swój kres, ułomne, niedoskonałe, pełne trudu. Liczba czterdzieści zmierza ku pięćdziesięciu; to, co ułomne zmierza ku pełni; Zmartwychwstanie Pańskie jest osią obu tych wymiarów”.
W Biblii liczba czterdzieści przywołuje takie wydarzenia, jak: potop, podczas którego deszcz padał przez czterdzieści dni; tyle samo trwał post Mojżesza; Izraelici wędrowali przez pustynię do Ziemi Obiecanej czterdzieści lat; prorok Eliasz pościł czterdzieści dni, wędrując do Bożej góry Horeb; Jonasz prorokował Niniwie, że zostanie zburzona w ciągu czterdziestu dni, jeśli się nie nawróci; wreszcie post, który Jezus odbył na pustyni.
Czas mierzony liczbą czterdzieści był okresem pełnym zagrożeń i pokus, czasem próby, duchowego wysiłku i wzrostu, dojrzewania do pełni. Takie znaczenie ma Wielki Post: przez czterdzieści dni wierni, duchowni i świeccy, słyszą wezwanie do nawrócenia, podejmują pokutę, jednają się z Bogiem i ludźmi, mają czynić miłosierdzie, więcej czasu przeznaczać na modlitwę i post…
Trud czterdziestodniowego Wielkiego Postu jest również obrazem życia ludzkiego, które, jak mówił już mędrzec Hiob, jest bojowaniem, walką, zmaganiem się o kształt własnej egzystencji w obliczu słabości i zewnętrznych pokus.
Z kolei liczba pięćdziesiąt, w odniesieniu do wieku człowieka, oznaczała pełnię oraz mądrość zdobytą w wyniku wieloletnich doświadczeń. Dla kapłanów i lewitów służących w Świątyni jerozolimskiej wiek pięćdziesięciu lat był momentem przejścia na „emeryturę”, osiągnięcia dojrzałości, której należał się już odpoczynek i zarazem szacunek otoczenia.
Liczba pięćdziesiąt miała również znaczenie symboliczne dla całego Narodu Wybranego: związana z Świętem Tygodni i Rokiem Jubileuszowym oznaczała czas świętowania, odpoczynku, radości, wolności i wyzwolenia.
W świetle tej symboliki liczb Wielkanoc jest pierwszym dniem świętowania, radości: Chrystus zmartwychwstał i uwolnił człowieka z niewoli zła; dał mu nadzieję życia wiecznego, wobec której bledną wszelkie pokusy i trudy codzienności…
Dlatego ks. Jan Twardowski mógł napisać w wierszu od końca: Zacznij od Zmartwychwstania/ od pustego grobu/ od Matki Boskiej Radosnej/ wtedy nawet krzyż ucieszy/ jak perkoz dwuczuby na wiosnę/ (…) nie róbcie beksy ze mnie/ mówi Matka Boska/ to kiedyś teraz inaczej/ zacznij od pustego grobu/ od słońca/ ewangelie czyta się jak hebrajskie litery/ od końca.
Liczby czterdzieści i pięćdziesiąt nie są jedynymi symbolami związanymi z Wielkanocą. Do innych należą: światło, woda i radosny śpiew „Alleluja!”.
Światło. By jak najpełniej odczytać jego wielkanocną symbolikę, trzeba sobie przypomnieć, że czuwanie wierzących w Wielką Sobotę przed Niedzielą Wielkanocną rozpoczyna się po zachodzie słońca, po zapadnięciu ciemności. W liturgii tej nocy ma miejsce poświęcenie ognia i paschału – świecy symbolizującej Zmartwychwstałego Chrystusa. Światło w opozycji do ciemności oznacza jasność, ciepło i życie, jest zapowiedzią dnia, który w wieczności nie będzie miał końca. To światło w dzieje świata i człowieka wnosi Jezus, który powstał z grobu i zajaśniał blaskiem zmartwychwstania.
Woda. Ona również pojawia się w liturgii Wigilii Paschalnej. Podczas jej poświęcenia kapłan zanurza w niej trzykrotnie paschał – światło niejako zaślubia wodę, nadaje jej nowe znaczenie. Wielkanoc chce nam powiedzieć, że istnieje źródło wody żywej, która odnawia świat i człowieka, źródło, którym jest sam Chrystus. Każdy, kto przyjmuje chrzest, jest zanurzony w tym Źródle, otrzymuje nowe życie skierowane ku wieczności. Wielkanoc, dzięki symbolice światła i wody, jest świętem życia, które zmienia się, ale się nie kończy.
Śpiew „Alleluja!”. Rozbrzmiewa szczególnie radośnie w Niedzielę Wielkanocną, a także w ciągu pięćdziesięciu dni okresu wielkanocnego. „Alleluja!” wyraża samą radość, która śpiewa siebie, która chce wyrazić to, czego nie potrafią słowa. Kardynał Ratzinger napisze, że „Alleluja!” „to przecież sam człowiek, w którym tkwi owo dziwna niemożność śpiewu i radowania się. Człowiek mający jednak taką perspektywę! Czyż naprawdę w tym dniu Zmartwychwstania Pańskiego nie potrafimy choć raz zapomnieć o wszystkim, co nędzne i małe, wobec tej ogromnej, wspaniałej szansy naszego Jutra, szansy danej nam już dziś, w sposób tajemniczy tkwiącej w człowieku?”.
Świętowanie Wielkanocy angażuje, poprzez symbole, całego człowieka; oddziałuje nie tylko na duszę, ale i na ciało, na ludzkie zmysły. Symbolika czasu, światła, wody i śpiewu łączy się z tajemniczą mową świata, który budzi się z zimowego uśpienia do nowej wiosny życia.
Wierzę, że wielu z nas głęboko przeżyje czas świąteczny, że odczyta przesłanie wielkanocnych symboli i jeszcze raz doświadczy mocy Zmartwychwstałego. Życzę z całego serca wszystkim, zwłaszcza doświadczonym przez los, aby doznali duchowej radości i odnowili w sobie nadzieję, wielką nadzieję, która potrafi nadać sens całemu życiu.

Ks. Zbigniew Wielgosz
Sekretarz biskupa tarnowskiego
Cytaty pochodzą z: J. Ratzinger, Służyć prawdzie,
tłum. Ks. A. Warkotsch, Wrocław 1986.