Wronin. Średniowieczne cmentarzysko tuż pod domem. Właściciele o niczym nie wiedzieli

- Zamierzaliśmy utwardzić sobie podwórko. Jak przyjechała koparka i zebrała z wierzchu warstwę ziemi, pojawiły się kości – mówi właściciel posesji, proszący o zachowanie anonimowości.

Zapewnia, że nigdy wcześniej: ani podczas prowadzenia prac rolniczych, ani podczas budowy domu, czy montażu instalacji podziemnych, żadnych kości w tym miejscu nie znaleziono. Nie słyszał też o żadnych ustnych przekazach, mówiących, że w tym miejscu miałby się kiedyś znajdować cmentarz.

- Może gdyby to były groby sprzed dwustu lat, coś by wśród ludzi było mówione. Ale to są znacznie starsze groby – dodaje mężczyzna.

O znalezisku Małopolski Urząd Ochrony Zabytków poinformował Instytut Archeologii UJ z prośbą o pomoc w zbadaniu stanowiska. Pracujący na miejscu archeolodzy datują cmentarzysko na XI bądź XII wiek. Jego rozmiary są duże. Do tej pory udało się odkryć 53 groby i to wyłącznie na terenie obejmującym planowaną inwestycję. Jest niemal pewne, że grobów jest znacznie więcej. Niektóre ciała były chowane owinięte w całuny, inne w drewnianych skrzyniach, przypominających trumny.

- Jest to zapewne cmentarz miejscowej ludności, co potwierdza, że Wronin jest bardzo starą osadą. Jamy grobowe są ułożone na linii wschód – zachód, co jest charakterystyczne dla wczesnego średniowiecza. Szkielety są ułożone na wznak, z głową skierowaną na zachód. To sugeruje, że jest to już cmentarz pierwszych chrześcijan, zapewne z pierwszego bądź drugiego pokolenia osób ochrzczonych – mówi kierująca pracami na miejscu Agata Sztyber z Instytutu Archeologii UJ.

Na bardziej precyzyjne określenie wieku grobów pozwolą badania znalezionych przy szkieletach przedmiotów: monet, ozdób i noży. Najpierw muszą jednak zostać poddane konserwacji. Szczegółowym badaniom antropologicznym zostaną również poddane znalezione na terenie posesji kości, co pozwoli określić wiek zmarłych, płeć, być może choroby, na które cierpieli. Niestety wiele kości ze względów środowiskowych nie zachowało się do naszych czasów w dobrym stanie.

Piątek był ostatnim dniem pracy archeologów we Wroninie. W odkrywanie i badanie kolejnych grobów byli zaangażowani studenci archeologii w ramach praktyk oraz grupa wolontariuszy ze Stowarzyszenia Bojowe Schrony Proszowice. Co ważne współpraca między badaczami a właścicielami posesji układa się przykładnie.

- Właściciele posesji, informując o znalezisku, naprawdę stanęli na wysokości zadania, wykazali się właściwą postawą, bo to jest bardzo cenne stanowisko – podkreśla Agata Sztyber.

Właściciele terenu są z kolei wdzięczni, że dzięki Agacie Sztyber i osobom z nią współpracującym, prace ruszyły z miejsca. Przypominają, że do odkrycia kości doszło 13 października, po czym długo nikt się na miejscu nie pojawiał.

- Policjanci odgrodzili tylko teren taśmą, ale te kości przez wiele dni leżały na wierzchu. A przecież mamy w domu dzieci, dookoła chodzą psy, lisy. Był to dla nas spory kłopot – przyznają.

Po zakończeniu prac i zabezpieczeniu kości właściciele będą mogli normalnie użytkować swoją posesję. Dzięki temu, że w prace zaangażował się Uniwersytet Jagielloński i wolontariusze, koszty, jakie w związku z badaniami poniosą właściciele, będą o wiele mniejsze.

Rozmowa w cztery oczy najlepsza dla mózgu