Wspólnie przeciwko sztuczkom skarbówki

Zbieżne z naszym stanowisko RPO poparła Naczelna Rada Adwokacka. Prokuratura zaś - w imieniu państwa - twierdzi, że wszystko jest w porządku.

Zgodnie z prawem, organy fiskusa mają pięć lat na sprawdzenie, czy dana firma zapłaciła państwu wszystkie należne daniny. Po tym terminie ewentualne zobowiązania przedawniają się.

Dzięki temu przedsiębiorcy mogą spokojnie planować biznes. A właściwie - mogliby, bo polskim inspektorom pięć lat najwyraźniej nie wystarcza i chętnie dodają sobie nieograniczony czas na kontrolę. Wykorzystują do tego przepisy ordynacji podatkowej (art. 70 § 6 pkt 1) i kodeksu karnego skarbowego (art. 114a) mówiące o przerwaniu biegu terminu przedawnienia w wypadku, gdy przeciwko danemu przedsiębiorcy wszczęte zostanie postępowanie karne skarbowe.

Bywa, że urzędnicy wszczynają takie postępowania bez podstaw, po to tylko by zyskać na czasie. I zaraz je zawieszają. A przedsiębiorca ugina się latami pod ciężarem oskarżeń.

Według Konfederacji Lewiatan prawie połowa postępowań karnych skarbowych wszczynanych jest w ostatnim kwartale roku, w którym upływa ustawowy termin przedawnienia. Wiele decyzji zapada w grudniu, a nawet w Sylwestra. Większość spraw jest potem zawieszana lub umarzana. Bez formalnej kary. Ale gorsze od grzywien bywa długie nękanie.

Po naszych zeszłorocznych publikacjach na ten temat rzecznik praw obywatelskich Irena Lipowicz złożyła do Trybunału Konstytucyjnego wniosek o zbadanie zgodności z konstytucją przepisów wykorzystywanych przez skarbówkę do wydłużania postępowań.

Zwróciła uwagę, że opisana praktyka obniża zaufanie obywateli do państwa i jest barierą w prowadzeniu uczciwego biznesu. Uznała, że oba przywołane przepisy nie zapewniają bezpieczeństwa prawnego jednostce, ograniczając ją w jej dobrach prawnych i ingerując istotnie w jej interesy majątkowe, a jednocześnie nie przyznając stosownych gwarancji procesowych.

Zdanie to podziela NRA, która przyłączyła się do postępowania przed TK w charakterze tzw. przyjaciela sądu. W jej opinii obecne przepisy są nadużywane przez urzędników i służą obchodzeniu prawa (gwarantującego przedawnienie po 5 latach). Ostatnio - w imieniu państwa - wypowiedział się na ten temat prokurator generalny. Nie zgodził się z RPO i NRA. Jego zdaniem obecne przepisy są konstytucyjne i gwarantują przedsiębiorcom pełnię praw.

Ewentualne podzielenie przez TK opinii RPO może osłabić pozycję fiskusa wobec przedsiębiorców. Na pewno ograniczy możliwość stosowania sztuczek przez urzędników skarbówki.