Z kalendarium 24.02 - 02.03

27 lutego 1253
MIASTO. Książę Bolesław Wstydliwy nadał prawa miejskie Bochni. Bezpośrednią przyczyną decyzji było odkrycie tam pięć lat wcześniej soli kamiennej. Miasto lokowano na prawie magdeburskim z przywilejami, jakie posiadał Wrocław. Osadę nazwano Bochnią, ale w dokumencie lokacyjnym wymieniono także niemiecką nazwę miasta – Saltzberg, czyli Solna Góra. Założycielami miasta byli osadnicy ze Śląska.

26 lutego 1815
UCIECZKA. Napoleon Bonaparte uciekł z zesłania na Elbie. Wobec niezadowolenia panującego we Francji po przywróceniu władzy Burbonów, cesarz zdecydował się na powrót. 26 lutego opuścił wyspę i 1 marca o godz. 2 w nocy wylądował z liczącym ok. 800 ludzi oddziałem na Riwierze. Stamtąd odbył marsz do Paryża, gdzie był owacyjnie witany przez mieszkańców i ponownie objął rządy.

24 lutego 1928
KSIĄŻNICA. Prezydent Ignacy Mościcki wydał rozporządzenie o utworzeniu Biblioteki Narodowej. Biblioteka zajmowała się najpierw zbieraniem informacji o czasopismach i gazetach oraz opracowywaniem danych, a po dwóch latach otworzyła czytelnię ogólną. Po powstaniu warszawskim jej zbiory zostały wywiezione lub zniszczone przez Niemców. Działalność wznowiła w 1945 r.

27 lutego 1936
PREMIERA. Odbyła się premiera filmu „Pan Twardowski” w reż. Henryka Szaro. Fabuła oparta była na opowieści o czarnoksiężniku. W filmie wystąpiły największe przedwojenne gwiazdy polskiej sceny i ekranu: Franciszek Brodniewicz jako Twardowski, Kazimierz Junosza-Stępowski jako diabeł, Stefan Jaracz w roli mistrza Marcina, Elżbieta Barsz-czewska jako Neta i Józef Węgrzyn w roli króla Zygmunta Augusta.

25 lutego 1943
BITWA. Doszło do bitwy na przełęczy Kasserine w Tunezji. Starły się w niej siły niemiecko-włoskie dowodzone przez Erwina Rommla z amerykańskimi i brytyjskimi. Alianci ponieśli klęskę. Była to jedna z pierwszych konfrontacji wojsk amerykańskich i niemieckich podczas II wojny światowej. Ukazała brak doświadczenia, gorszy sprzęt i złe dowodzenie po stronie Amerykanów.

1 marca 1945
SZARŻA. Ułani 1. Warszawskiej Brygady Kawalerii wykonali ostatnią bojową szarżę Wojska Polskiego. Dwa szwadrony 3. Pułku Ułanów z 1. Brygady Kawalerii razem z polskimi czołgami i piechotą zaatakowały Niemców w rejonie wsi Borujsk na Pomorzu. Niemcy zostali wyparci, a wieś zdobyta. Poległo 7 ułanów, 10 odniosło rany. Szarża ta była ostatnią w długich dziejach polskiej kawalerii.

26 lutego 1956
REFERAT. Nikita Chruszczow podczas XX Zjazdu KPZR wygłosił referat „O kulcie jednostki i jego następstwach”. W referacie Stalin został ukazany jako winny wprowadzenia krwawego terroru oraz tzw. kultu jednostki. Odczytanie listu stało się początkiem odwilży w ZSRR i w krajach bloku wschodniego. Chruszczow ogłosił amnestię dla milionów więźniów Gułagu i ograniczył system obozów.

25 lutego 1964
ZWYCIĘSTWO. Amerykański bokser Cassius Clay (późniejszy Muhammad Ali) został po raz pierwszy zawodowym mistrzem świata w wadze ciężkiej. 22-letni Clay pokonał w Miami ówczesnego mistrza Sonny’ego Listona, który był faworytem. Od tego zwycięstwa zaczęła się wielka kariera Claya. Po walce bokser zmienił nazwisko i przystąpił oficjalnie do Nation of Islam, radykalnej organizacji czarnoskórych Amerykanów wyznających islam.

24 lutego 1995
REAKTOR. W Instytucie Badań Jądrowych w Otwocku-Świerku wyłączono pierwszy polski badawczy reaktor jądrowy EWA. Urządzenie, którego nazwa była akronimem od wyrazów: eksperymentalny, wodny, atomowy, zostało kupione w 1955 r. za 5,5 mln dol. od ZSRR. Uruchomiono je 14 czerwca 1958 r. Reaktor był wykorzystywany do produkcji izotopów promieniotwórczych. Wyłączono go ze względu na zużycie poszczególnych elementów i materiałów.

28 lutego 2005
LOT. Amerykański miliarder Steve Fossett rozpoczął lot dookoła świata na pokładzie samolotu GlobalFlyer. Fosset wystartował z miejscowości Salina w stanie Kansas i skierował się w stronę Kanady, a następnie nad Północnym Atlantykiem poleciał w kierunku Wysp Brytyjskich. Stamtąd przez Bliski Wschód i Azję dotarł nad Chiny i ponad Pacyfikiem wrócił do USA. Lot trwał 67 godz. 1 min i 46 s i miał długość 36 819 km.