Z kalendarium

ELEKCJA. Córka króla Zygmunta Starego i Bony Sforzy Anna Jagiellonka została wybrana w wolnej elekcji w Warszawie na króla Polski. Posłom, którzy przybyli zapytać ją o zgodę, miała podobno odpowiedzieć, "że woli być królową niż królewiczową". Dzień później szlachta uznała ją więc za króla "Piasta" i przydała jej za małżonka księcia siedmiogrodzkiego Stefana Batorego.

16 grudnia 1773

* HERBATKA BOSTOŃSKA. W proteście przeciwko ekonomicznej polityce Londynu wobec kolonii grupa spiskowców dokonała akcji nazwanej "herbatką bostońską". Członkowie organizacji Synowie Wolności wdarli się na trzy stojące w porcie statki i zatopili ładunek herbaty. Akcja była początkiem wydarzeń prowadzących do wybuchu wojny o niepodległość kolonii.

10 grudnia 1796

* AMNESTIA. Nowy car Paweł I ogłosił amnestię dla uczestników insurekcji kościuszkowskiej. Po stłumieniu powstania zesłanych zostało ok. 20 tys. jego uczestników. Specjalna rosyjska komisja wydawała wyroki, dzieląc skazanych na 11 kategorii. Zaliczeni do 1 i 2 byli skazywani na zesłanie do najodleglejszych zakątków Syberii. Przywódcy powstania, w tym Tadeusz Kościuszko i Jan Kiliński, uwięzieni zostali w Twierdzy Pietropawłowskiej w Petersburgu.

12 grudnia 1914

* BITWA. Zakończyła się bitwa pod Limanową. Wojska austro-węgierskie zaatakowały flankę prących na zachód armii rosyjskich. Po ciężkich walkach Austriacy zatrzymali rosyjskie natarcie i zmusili Rosjan do odwrotu za Dunajec. Tym samym przerwane zostały też próby zdobycia przez Rosjan Twierdzy Kraków, a siłom austro-węgierskim udało się odzyskać część utraconych w Galicji terenów.

15 grudnia 1916

* KONIEC BITWY. Zakończyły się trwające rok walki o francuską twierdzę Verdun, bronioną przez wojska gen. Philippe'a Petaina. W zamierzeniu dowództwa niemieckiego działania te miały spowodować wykrwawienie się armii francuskiej. Jednak po serii ataków i kontrataków, w których obydwie strony poniosły ciężkie straty (Niemcy - 337 tys. żołnierzy, Francja - 362 tys.), Verdun pozostało w rękach Francuzów.

16 grudnia 1922

* ZABÓJSTWO. Malarz Eligiusz Niewiadomski dokonał zamachu na prezydenta Gabriela Narutowicza. Po przegranej w głosowaniu nad wyborem prezydenta prawica rozpętała przeciw Narutowiczowi kampanię nienawiści. Powodowany nią sympatyk Narodowej Demokracji Eligiusz Niewiadomski zastrzelił Narutowicza podczas otwarcia wystawy w warszawskiej Zachęcie. Zamachowca skazano na karę śmierci i stracono.

13 grudnia 1936

* NOWY SAMOLOT. Dokonano oblotu bombowca PZL 37 "Łoś". Oblotu na Okęciu dokonał pilot doświadczalny Jerzy Widawski. W trakcie prób wykryto usterki, ale mimo to samolot uznano za dobrze rokujący i potencjalnie bardzo udany. W sumie Państwowe Zakłady Lotnicze WP-1 Okęcie i WP-2 Mielec wyprodukowały około 120 egzemplarzy "Łosi" różnych wersji. Maszyny służyły w lotnictwie polskim i rumuńskim.

15 grudnia 1948

* PZPR. Na kongresie zjednoczeniowym PPR i PPS odbywającym się w auli Politechniki Warszawskiej utworzono Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą. Scalenie dwóch partii było możliwe dzięki usunięciu z PPS działaczy sprzeciwiających się zjednoczeniu, a z PPR członków oskarżanych o "odchylenie prawicowo-nacjonalistyczne". W chwili powstania PZPR liczyła 1 mln 537 tys. członków (1 mln 6 tys. z PPR i 531 tys. z PPS).

14 listopada 1950

* METRO. Rząd podjął uchwałę o budowie metra w Warszawie. Miało znajdować się 20-50 m pod ziemią i być połączone z linią kolejową. Planowano, że do końca 1965 r. zbudowane zostaną trzy linie o łącznej długości 36 km. Metro miało też pełnić rolę schronu, podobnie jak metro londyńskie czy moskiewskie podczas wojny. Ze względu na utrudnienia geologiczne i rosnące koszty prace definitywnie przerwano w 1957 r.

11 grudnia 1994

* WOJNA. Rozpoczęła się I wojna czeczeńska. Do republiki Czeczenii wkroczyły wojska rosyjskie, chcące zapobiec postępującym działaniom niepodległościowym. Rosjanie planowali zdobyć z marszu stolicę kraju - Grozny, ale przeprowadzony 31 grudnia na rozkaz ówczesnego ministra obrony Rosji Pawła Graczowa atak zakończył się kompletną klęską. Miasto udało się zająć dopiero w lutym 1995 r.