Czechy. Trzeba wiedzieć, warto wiedzieć

Kraj w pigułce

\Powierzchnia całkowita: 78 866 km
\Liczba ludności: 10 268 607
\Język urzędowy: czeski
\Stolica: Praga
\Ustrój polityczny: republika
\Głowa państwa: Václav Klaus
\Szef rządu: Mirek Topolánek
\Jednostka monetarna: korona czeska (CZK)
\Domena**internetowa**: cz.
\Kod samochodowy: CZ
\Kod telefoniczny: +420
\Podział historyczny: Czechy, Morawy i Śląsk Czeski
\Podział administracyjny: 13 krajów (województw) i wydzieloną z nich stolicą
\Główne miasta: Praga, Brno, Ostrawa, Pilzno, Ołomuniec, Liberec, Czeskie Budziejowice, Zlin, Karwina, Pardubice, Frýdek-Místek
\*Dominująca religia: 57 proc. deklaruje agnostycyzm, 27 proc. katolicyzm

Jak dojechać?

\Samochodem: Z Krakowa do Pragi można dojechać nawet w 4 godziny, jednak biorąc pod uwagę wieczne przebudowy dróg, korki, trzeba liczyć się z przynajmniej 6-godzinną podróżą.
Najprostsza i najszybsza droga prowadzi z Ołomuńca przez Brno i Pragę do Pilzna. Niemal na całej długości jedzie się wygodną autostradą.
Z czeskich autostrad i dróg szybkiego ruchu można korzystać jedynie po wykupieniu winiety. Piętnastodniowa winieta kosztuje 200 koron.
Za brak winiety, jak również za starą, nieważną winietę przyklejoną na szybie płaci się mandat. W Czechach jeździ się na światłach przez cały rok. Policjanci łapią nieuważnych od razu za granicą. Mandat za jazdę bez świateł wynosi ok. 200 koron.
\Pociągiem. Podróżowanie koleją jest bardzo wygodne, szczególnie, jeśli korzysta się z pociągów najszybszych i zapewniających najwyższy komfort. Pociągi międzynarodowe z Polski do Czech kursują m.in. na trasach: Wrocław - Wałbrzych - Praga, Gdynia - Poznań - Wrocław - Praga, Warszawa - Łódź -Wrocław - Praga, Szczecin - Poznań - Wrocław - Opole - Chałupki - Bohumín, Warszawa - Katowice - Zebrzydowice - Ostrawa - Praga, Kraków - Zebrzydowice - Ostrawa - Praga, Katowice - Bielsko-Biała - Czeski Cieszyn.
Można również dojechać pociągiem do polskiej granicy, przekroczyć ją na piechotę, a następnie wsiąść w pociąg osobowy. Bilety na pociągi osobowe są znacznie tańsze niż połączenia międzynarodowe. Nie trzeba również kupować miejscówek.
\Autokarem. Autokary do Czech jeżdżą ze wszystkich większych polskich miast. Można skorzystać z przewoźników krajowych lub czeskich. Najlepiej jest porównać ceny oraz - co ważne - czasy przejazdu. Bardzo często autokary zatrzymują się w mniejszych miejscowościach i zabierają podróżnych, dlatego przejazd może trwać dłużej. Podróż z Krakowa do Brna to wydatek około 90 zł.
\Samolotem. Czechy leżą tak blisko, że samolot to raczej opcja dla wybrednych lub tych, którym naprawdę się spieszy. Ceny biletów, jak na tak krótki dystans, są wysokie. Przelot z Krakowa do Pragi kosztuje od 580 zł. Z przesiadkami w Warszawie nawet 1300 zł.

Wjazd i prawo pobytu

Obywatele polscy korzystają z prawa do swobodnego przepływu osób w ramach Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Dokumentem podróży uprawniającym do bezwizowego wjazdu i pobytu (niezależnie od jego celu) na terytorium Republiki Czeskiej do 90 dni jest paszport lub dowód osobisty (starego i nowego wzoru).
Pobyt w Czechach do 3 miesięcy nie wymaga legalizacji. Przy pobycie dłuższym niż trzy miesiące obywatel UE winien złożyć wniosek o wydanie "zezwolenia na pobyt dla obywatela kraju członkowskiego UE". Jeżeli zamierzony okres pobytu ma być dłuższy niż 30 dni, to w terminie 30 dni od wjazdu na terytorium Republiki Czeskiej należy zgłosić miejsce pobytu właściwej miejscowo jednostce policji ds. cudzoziemców i pogranicza. Obowiązek ten nie obejmuje przypadków, gdy zgłoszenia meldunkowego dokonuje np. hotel.
Przy pobycie dłuższym niż 3 miesiące można wystąpić o pozwolenie na pobyt czasowy. Nie jest to obowiązkowe, lecz umożliwia m.in. późniejsze ubieganie się o pozwolenie na pobyt stały czy głosowanie w wyborach do Parlamentu Europejskiego. Wniosek o pozwolenie na pobyt czasowy składa się w czeskiej placówce konsularnej w Polsce lub Wydziale ds. Cudzoziemców Komendy Policji w Pradze. Wydawana jest karta pobytu czasowego (na okres do pięciu lat, z możliwością przedłużenia na kolejne pięć). Procedura ta jest bezpłatna. Pozwolenie na pobyt stały można uzyskać po spełnieniu dalszych warunków, m.in. zamieszkania w Czechach przez co najmniej 3 lata.
Nie ma obowiązku uzyskiwania numeru ewidencyjnego (odpowiednik PESEL), można jednak to zrobić, składając wniosek w Oddziale Policji ds. Cudzoziemców.
Obywatele Polski mają prawo do pobytu w Czechach bez ograniczeń czasowych, również w celu poszukiwania pracy, pod warunkiem posiadania środków utrzymania. Mogą przy tym korzystać z ofert i usług czeskich urzędów pracy.

Pozwolenie na pracę

Polacy mogą podjąć pracę w Czechach bez konieczności uzyskiwania zezwoleń, na zasadach takich samych, jak obywatele tego kraju.
Pracodawcy zatrudniający obcokrajowców muszą poinformować o tym fakcie właściwy urząd pracy (najpóźniej z dniem podjęcia pracy przez obcokrajowca). Podobnie pracodawca musi poinformować ten urząd o ustaniu zatrudnienia.
Pracownicy polskich przedsiębiorstw, delegowani do Czech w celu wykonania kontraktu usługowego, nie muszą uzyskiwać specjalnych zezwoleń. Powinni mieć jednak zaświadczenie o zatrudnieniu w macierzystej firmie oraz uzyskane przed wyjazdem zaświadczenie E 101, które potwierdza, że są odprowadzane składki na ich ubezpieczenie społeczne.

Warunki pracy

W Czechach, podobnie jak w Polsce, obowiązuje ośmiogodzinny czas pracy, przez pięć dni w tygodniu. Łączny tygodniowy czas pracy, razem z nadgodzinami, nie powinien przekraczać 48 godzin. Dla niektórych grup pracowników możliwy jest krótszy tygodniowy czas pracy, jego skrócenie związane jest z trudniejszymi warunkami, bądź zmianowym systemem pracy.
Osoby pracujące pod ziemią oraz na trzy zmiany mają 37,5-godzinny tydzień pracy. Natomiast pracujący na dwie zmiany pracują przez 38,5 godziny.
Młodociani pracownicy, do 16. roku życia, nie mogą pracować więcej niż 30 godzin w tygodniu, przy czym ich dzienny czas pracy nie może przekraczać sześciu godzin.
Obowiązują cztery progi podatkowe, w zależności od wysokości rocznego dochodu. Stawki procentowe plasują się na poziomie 15 proc., 20 proc., 25 proc. oraz 32 proc. podatku dochodowego.
Każdy pracownik ma prawo do płatnego urlopu wypoczynkowego w wymiarze od 4 do 8 tygodni, w zależności od wykonywanego zawodu. Jeżeli pracownik nie przepracował pełnego roku, należy mu się 1 dzień wolny od pracy za każdy przepracowany miesiąc.
W roku kalendarzowym, w którym pracownik nieprzerwanie przepracował u konkretnego pracodawcy co najmniej 60 dni - przysługuje mu urlop wypoczynkowy, w wymiarze proporcjonalnym do czasu trwania umowy o pracę (jeśli umowa nie obowiązywała nieprzerwanie przez cały rok kalendarzowy). Urlop przysługuje za każdy miesiąc kalendarzowy nieprzerwanej umowy o pracę w wymiarze 1/12 urlopu przysługującego za cały rok kalendarzowy.
Pracownik, który z powodu choroby nie może wykonywać swoich obowiązków, zobowiązany jest do przedstawienie zaświadczenia lekarskiego dotyczącego jego stanu zdrowia w ciągu pierwszych 24 godzin nieobecności w pracy.
Dni ustawowo wolne od pracy w Czechach: 1 stycznia - Nowy Rok; Wielkanoc (święto ruchome); 1 maja - Święto Pracy; 8 maja - Dzień Zwycięstwa; 5 lipca - Dzień Apostołów Słowiańskich (Cyryla i Metodego); 6 lipca - dzień upamiętniający śmierć Jana Husa na stosie w Konstancji; 28 września - Dzień św. Wacława, święto ku czci patrona Czech; 28 października - Dzień Republiki (odpowiednik polskiego Święta Niepodległości); 17 listopada - Dzień Walki o Wolność i Demokrację; 24-26 grudnia - Wigilia i Boże Narodzenie.

Poszukiwanie pracy

Pracy w Czechach można poszukać bezpośrednio na miejscu, ale najlepiej wykorzystać w tym celu Internet jeszcze przed wyjazdem.
Najwięcej ogłoszeń pracodawców można znaleźć na stronach EURES-u oraz na lokalnych czeskich portalach. Pracy można szukać również poprzez agencje doradztwa personalnego, które posiadają oferty z całej UE. Jednakże ze względu na małą jeszcze atrakcyjność czeskiego rynku pracy, w porównaniu z krajami "starej" UE, nie ma zbyt wielu ogłoszeń z tego kraju. W portalu EURES można znaleźć zarówno oferty dla niewykwalifikowanych pracowników, jak i prestiżowe propozycje pracy dla menedżerów. Wadą tego portalu jest duża konkurencja - na oferty odpowiadają kandydaci ze wszystkich krajów UE.
Od niedawna ułatwieniem dla kandydatów jest wspólna oferta portali rekrutacyjnych z Polski (Pracuj.pl), Słowacji (Profesia.sk), Czech (Jobs.cz) i Węgier (Profession.hu). Serwisy te stworzyły sojusz ONREA (On-Line Recruitment Alliance). Dzięki niemu w Pracuj.pl jest dostęp do ofert pracy z trzech pozostałych krajów, m.in. z Czech.
Jeśli ktoś szuka pracy fizycznej czy dorywczej, łatwiej znajdzie ją w portalu EURES. W przypadku menedżerów i pracowników wyższego szczebla lepszym adresem jest ONREA.
Przy poszukiwaniu pracy w Czechach można skorzystać z pośrednictwa urzędów pracy w kraju i w Czechach (szczególne rozeznanie posiada Biuro Promocji Zatrudnienia Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Katowicach), usług agencji zatrudnienia w Polsce i w Czechach, Internetu. Można też składać oferty w wybranych przez siebie zakładach.

Opieka zdrowotna

Opłacanie ubezpieczenia zdrowotnego w Czechach jest obowiązkowe. Płatnikami składek na powszechne ubezpieczenie są sami ubezpieczeni, pracodawcy i państwo.
W Czechach osoba ubezpieczona korzysta z leczenia w placówkach służby zdrowia, które mają umowy z kasami chorych. Koszty leczenia w placówce, która nie ma takiej umowy, trzeba pokryć we własnym zakresie. Na leczenie szpitalne kieruje specjalista. W nagłych przypadkach można zgłosić się bezpośrednio do szpitala.
Korzystający z leczenia stomatologicznego muszą pokryć część kosztów.
Każdy lekarz jest uprawniony do wypisania recepty objętej refundacją. W momencie realizacji recepty, w zależności od rodzaju leku, otrzymuje się go bezpłatnie, za częściową opłatą lub za pełną cenę.
Telefon pogotowia ratunkowego: 155; ogólny nr alarmowy: 112 (pod tym drugim numerem można porozumieć się w językach obcych). Transport sanitarny jest nieodpłatny.
W przypadku podjęcia pracy należy pamiętać o ubezpieczeniu członków rodziny zamieszkałej w Polsce. Według czeskich przepisów o ubezpieczeniu zdrowotnym członek rodziny podlega odrębnemu obowiązkowemu ubezpieczeniu.

Użyteczne adresy

Ambasada RP w Pradze
ul. Valdštejnská 8
118 01 Praga 1
tel. 00420 257 099 500
e-mail: [email protected]
www.prague.polemb.net
Wydział Promocji, Handlu i**Inwestycji
Hradešínská 1931/58
101 00 Praga 10
tel. 00420) 271 732 342
e-mail: [email protected]
www.weh.cz Wydział Konsularny
V úžlabině 14
100 00 Praga 10
tel. 00420 224 228 722 (- 4)
e-mail: [email protected] Konsulat RP w**Brnie
Konsul Honorowy: Petr Mrkývka
Kolište 13, 602 00 Brno
Republika Czeska
tel./faks 00420 545 534 268
e-mail: [email protected] Konsulat Generalny RP w**Ostrawie
ul. Blahoslavova 4
70100 Ostrawa
tel. 00420 596 118 074 (-76)
e-mail: [email protected]
http://konsulatrp.eu/ Instytut Polski w**Pradze
110 00 Praga 1
Malé nám. 1
tel. 00420 224 212 274, 224 214 708
e-mail: [email protected]
www.polskyinstitut.cz Ministerstwo Pracy i**Spraw Socjalnych
Ministerstvo práce a sociálních věcí ČR
Na Poříčním právu 1
128 01 Praga 2
tel. 00420 221 921 111
www.mpsv.cz
[email protected] Urząd Pracy w**Ostrawie
ulica 30. dubna 2C
tel. 00420 595 132 583 Ambasada Republiki Czeskiej w**Warszawie
ul. Koszykowa 18
00-555 Warszawa
tel. 022 525 18 50
e-mail: [email protected]
www.mfa.cz/warsaw Wydział Ekonomiczno-Handlowy
tel. 022 525 18 58
e-mail: [email protected] Wydział Konsularny
al. Róż 12
00-556 Warszawa
tel. 022 525 18 78 Konsulat Generalny Republiki Czeskiej w**Katowicach
godziny otwarcia: 7.30-16.00 od poniedziałku do piątku
ul. Pawła Stalmacha 21, 40-058 Katowice
tel. 032 251 85 76 (-77)
e-mail: [email protected]
www.mfa.cz/katowice Konsulat Republiki Czeskiej w**Poznaniu**
konsul honorowy Renata Mataczyńska
godziny otwarcia: 9.00-15.00 we wtorek i w piątek
ul. św. Marcina 80/82, 61-809 Poznań
tel./faks: 061 853 60 81
e-mail: [email protected]

W Internecie

www.weh.cz - Wydział Ekonomiczno-Handlowy Ambasady RP w Pradze
www.mfa.cz/warsaw - Ambasada Republiki Czeskiej w Warszawie
www.en.domavcr.cz - "Dom w Republice Czeskiej" - informacje dla imigrantów w Czechach
www.mpsv.cz - Ministerstwo Pracy i Spraw Społecznych
- informacje dla zainteresowanych pracą w Czechach
www.msmt.cz - Ministerstwo Edukacji, Młodzieży i Sportu
- informacje o uznawaniu kwalifikacji
www.mpo.cz - Ministerstwo Przemysłu i Handlu
- informacje dla przedsiębiorców
www.businessinfo.cz - portal informacyjny dla przedsiębiorców
www.czech.cz - czeski portal informacyjny
www.europa.eu.int/eures EURES - Europejskie Służby Zatrudnienia
Oferty pracy:
www.jobs.cz (największy czeski portal z ofertami pracy)
www.urad.prace.cz
www.pracuj.pl
www.hotjobs.cz
www.prace.annonce.cz
www.cvonline.cz
www.jobatlas.cz
www.joblist.cz
www.az.co.cz/prace
www.jobshop.cz
www.talents.cz
www.grafton.cz
www.roberthalf.cz
www.axios.cz
Gazety z ofertami pracy:
www.idnes.cz - "Mlada Fronta Dnes"
www.pravo.novinky.cz - "Pravo"
www.lidovky.centrum.cz - "Lidove noviny"
www.hn.ihned.cz - "Hospodarske noviny"
www.jobmaster.cz - "Job Master" (tygodnik dla poszukujących pracy)
(N, FROG)
Cennik czeski w koronach
\ *banany (1 kg) **19,90 \masło (250 g)**19,90 \sok owocowy (1 litr)**23,90 \proszek do**prania (6 kg)**399 \mięso mielone (1 kg)**74,90 \parówki (1 kg)**49 \jogurt owocowy (250 g)**6,50 \frytki mrożone (1 kg)**47 \woda mineralna**(1,5 l)**7 \kawa (250 g)**30 \filet z**kurczaka (1 kg)**120 \kiełbasa Balaton (1 kg)**120 \mleko (1 litr)**13 \baton Mars**7 \szampon Nivea (250 ml)**60 \ogórki (1 kg)**18,90 \marchewka (1 kg)**8,90 \benzyna**(1 litr) E95**29-30 \LPG (1 litr)**13-17 \olej napędowy (1 litr)**23-29 W**Republice Czeskiej płaci się koronami. 100 CZK = ok. 15 zł. W**dużych miastach oraz w**miejscowościach położonych blisko granicy z**Austrią i**Niemcami można**płacić w**euro lub dolarach.*(FROG)