Czym żył Kraków

25 września 1937 r. ukazująca się w Krakowie popołudniówka „Ostatnie Wiadomości Krakowskie” opisywała sądowe perypetie pewnego emerytowanego podoficera.

Na wokandzie Sądu Okręgowego w Krakowie znalazła się ciekawa sprawa mająca swój początek jeszcze w latach poprzedzających I wojnę światową. Oto w 1908 r. niejaki Józef Ryś wstąpił na ochotnika do służby w austro-węgierskiej marynarce wojennej. Pływał tam na różnych okrętach, awansował na podoficera, a podczas wojny znalazł się w porcie wojennym we Fiume nad Adriatykiem.

Pewnego dnia Ryś przechadzał się po tamtejszych bulwarach razem z grupą kolegów-marynarzy, rozmawiając z nimi po polsku. Usłyszał to przechodzący obok podoficer Niemiec, któremu nie spodobało się użycie języka polskiego przez umundurowanych żołnierzy. Podoficer zwrócił więc uwagę Rysiowi. Na tym właśnie tle doszło do sprzeczki, w której Niemiec obraźliwie wyraził się o Polakach. Dotknięty tym Ryś rzucił się na podoficera, złamał mu szablę, a jego samego zepchnął z bulwaru do wody. W efekcie został aresztowany i postawiony przed sądem, który skazał go na degradację i 10 miesięcy więzienia.

Po rozpadzie Austro-Węgier Ryś zgłosił się do służby w Wojsku Polskim. Podał tam, że w c.k. armii służył w stopniu plutonowego, ale został zdegradowany za przewinienie, którego przebieg opisał. Władze wojskowe uznały, że Ryś działał z pobudek patriotycznych i przy przyjęciu w szeregi przywróciły mu poprzednią rangę. W niej nasz bohater służył aż do przejścia na emeryturę.

Tutaj dotknęły go pewne kłopoty. Początkowo bowiem odmówiono mu przyznania emerytury pieniężnej. Ryś oddał więc sprawę do sądu. W procesie przed Najwyższym Trybunałem Administracyjnym jego uprawnienia emerytalne uznano, a świadczenie pieniężne zostało mu przyznane. Emeryturę Ryś pobierał przez kilka lat. Jednak w 1934 r. wstrzymano jej wypłacanie. Nasz bohater dowiedział się, że stało się tak w wyniku anonimowego donosu, który trafił do władz. W donosie pisano, że Ryś przy wstępowaniu do armii polskiej podał niezgodnie z prawdą wyższy stopień wojskowy, niż posiadał, a następnie na tej podstawie wyłudził emeryturę. Rysia oskarżono więc o oszustwo i postawiono przed sądem. Sprawa była w toku.