Dudzińscy niczym ptak

Wacław Krupiński: KULTURAŁKI

"Mały alfabet" Magdy i Andrzeja Dudzińskich zniewala czytającego dwiema cechami, które docierają jakże szybko - pięknem szaty graficznej, o którą w całości zadbał ten grafik, oraz urodą opowieści. Opowieści w przypadku alfabetu nietypowej, pozbawionej krzty złośliwości czy porachunków, jakie na ogół fundują przy takiej okazji bliźnim (casus: Kisiel) alfabetopisarze. A tu nic z tych rzeczy. "Nie jesteśmy autorami, którzy tarzają się po dywanie ze szczęścia, że udało im się kogoś ośmieszyć czy wydrwić" - piszą we wstępie Dudzińscy. I opowiadają o przyjaciołach, o napotkanych ludziach, o miejscach i zjawiskach w tonacji wyłącznie przyjaznej; gdybyż świat był taki, jak ta o nim opowieść! Co najwyżej operują tonem tak delikatnym, jak w dialożku hasła "Szmonces":
"- Co by pan zrobił, gdyby znalazł pan żonę w łóżku z obcym mężczyzną?
- Podeptałbym mu jego ciemne okulary i złamałbym mu jego białą laskę".
Jeśli pozwalają sobie na wytknięcie przypadłości to równie niewinnie, jak w przypadku Juliana Stryjkowskiego; oszczędność autora "Austerii" ilustrują zaproszeniem ich z Jonaszem Koftą "na serniczek", który okazał się jednym małym ciastkiem. "Ty, jako jedyna kobieta, musisz je podzielić" - zwrócił się do Magdy Dudzińskiej powieściopisarz.
Dodajmy, Magdy Dudzińskiej z domu Dygat, co otwierało rozliczne pola towarzyskich powiązań i sprawiało, że przyjaciele rodziców, stawali się przyjaciółmi następnego pokolenia. Tak powracają w tych opowieściach Czesław Miłosz ("był kolegą mojej mamy z czasów wileńskich") czy Gustaw Holoubek. A że to alfabet stworzony przez artystów, którzy lata spędzili w Londynie, a głównie w Nowym Jorku, przywołują oni miejsca dla XX wieku ważne i ludzi weń wpisanych: Duchampa, Carlosa Santanę, Dona Cherry'ego, Topora... Dudzińscy mieli szczęście się z nimi spotykać, ale przecież na odległość kształtowali ci artyści nas wszystkich. Wszak chcąc nie chcąc wpłynęli na nas "mieszkańców masowej wyobraźni", jak chciał ongiś wspomniany KTT. Oczywiście, dominują Polacy: Barańczak, Elżbieta Czyżewska, Głowacki, Kapuściński, Kofta, Konwicki, Lem, Olbrychski, Pszoniak, Topolski. Raz są to większe portrety, raz jakieś okruchy, ot anegdota jedynie, ale dodane do siebie tworzą jakże atrakcyjny i różnobarwny obraz Polski, Europy i świata z końca XX wieku. Polska, tak opisana przez dwoje bywalców świata, który przed Dudzińskim otworzył łamy najważniejszych pism i sale czołowych galerii, też jawi się sympatyczniej. Wznioślej.
I może też dlatego cudnie się te 133 hasła czyta, że świat oglądany oczami pisarki i wybitnego grafika, którzy wspaniale w tych opowieściach współbrzmią i się dopełniają, pokazywany przez pryzmat takich ludzi i miejsc jawi się jakże inaczej od tego z codziennych wydań wiadomości. I jedyne, co mnie dręczy po lekturze, to czemu ten alfabet nazwano małym? Dla mnie on WIELKI jest. I super. Jak Dudi. Ale chętnie przystanę na wyjaśnienie, że "mały" on, bo to zapowiedź opowieści dalszej, dużej. Jeśli Wydawnictwo Literackie znów namówi autorów...