Niedocenione uczelnie

     W tym czasie prawie trzykrotnie wzrosła liczba studentów przy praktycznie nie zmienionym poziomie zatrudnienia nauczycieli akademickich, nastąpiła zmiana systemu wewnętrznego zarządzania uczelniami połączona z daleko idącą decentralizacją decyzji finansowych, znacznie wzrosło zróżnicowanie programów nauczania, zarysował się wyraźnie trójstopniowy model kształcenia na poziomie wyższym: licencjat - magisterium - doktorat. Te wszystkie zmiany nastąpiły przy relatywnie malejących nakładach budżetowych ze strony państwa.
na szkolnictwo wyższe nie ma mowy o rozwoju, a nawet utrzymaniu dotychczasowego poziomu, ale odpowiedzialność za to spada na rząd, gdyż pogłębia się sprzeczność między zadaniami edukacyjnymi a ich finansowaniem.
     Nie jesteśmy jednak populistami, nie zamierzamy strajkować, blokować dróg i przejść granicznych, co zostałoby z pewnością zauważone przez środki masowego przekazu. Pragniemy dokładać nasz własny wysiłek do wielkiego wspólnego narodowego dzieła odbudowywanej demokracji i wolnej gospodarki, ale chcemy, aby ten wysiłek był doceniony.
     Na plenarnym posiedzeniu Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich w dniu 20 kwietnia br. w obecności premiera Jerzego Buzka padły słowa, iż "rząd nie mógłby liczyć na zrozumienie i poparcie dla swej polityki ze strony środowisk akademickich, gdyby brakowi przyrostu środków budżetowych na szkolnictwo wyższe towarzyszyć miało utrzymywanie ogromnych dotacji na niezreformowane, nieefektywne i niekonkurencyjne branże i sektory polskiej gospodarki, bez jasnej koncepcji ich szybkiego uzdrowienia. Jeśli rząd chce mieć w szkołach wyższych, w ich społecznościach, ich organach, partnera w swej polityce reformowania i rozwoju Polski, trzeba to wyraźnie powiedzieć".

jest obecnie najważniejszym - choć bardzo trudnym do realizacji - zadaniem Uniwersytetu. Chociaż w rankingu prasowym Uniwersytet Jagielloński znajduje się na drugiej pozycji w kraju (po Uniwersytecie Warszawskim), kryteria oceny są niejasne, a wyniki mogą być mylące i dlatego wolimy obiektywne zasady wartościowania. Z zadowoleniem przyjmujemy inicjatywę Konferencji Rektorów Uniwersytetów Polskich powołującą Komisję Akredytacyjną (afiliowaną czasowo przy Uniwersytecie Poznańskim). Rozpocznie swą działalność jeszcze w tym roku, oceniając poszczególne kierunki studiów. Trzeba przy tym dodać, że jednym z warunków akredytacji jest wprowadzenie powszechnego systemu ankiet studenckich na wydziałach.
     Mówiąc o studiach należy podkreślić, że w ostatnim roku nastąpił także dalszy wzrost liczby słuchaczy studiów doktoranckich w UJ - z około 700 w 1997 r. do ponad 1000 obecnie. Dowodzi to, że młodzież jest zainteresowana wszystkimi formami studiów wyższych, a na rynku pracy zaczynają się liczyć stopnie naukowe, nawet jeśli nie zawsze znajduje to odbicie w wysokości uposażeń.
     Tym bardziej cieszy wysoka aktywność niektórych młodych pracowników naukowych, którzy zdobywają stypendia zagraniczne oraz prestiżowe stypendia Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. Od czasu pierwszej edycji konkursu na stypendia tej Fundacji w 1995 r. doktoranci i młodzi naukowcy UJ zdobyli najwięcej, bo 55 stypendiów, podczas gdy Uniwersytet Warszawski ma 49 laureatów, a wszystkie instytuty badawcze PAN łącznie 52.
     Nasi naukowcy osiągnęli w ostatnim roku szereg sukcesów i wyróżnień na arenie krajowej i międzynarodowej, zwłaszcza w dziedzinie nauk biomedycznych, chemii, prawa, historii, archeologii, socjologii i literaturoznawstwa.
     Jeśli Uniwersytet dysponuje tak liczną i dobrą kadrą, a zapotrzebowanie na studia rośnie z roku na rok - wyłania się pytanie, co stoi na przeszkodzie rozwojowi uczelni? Odpowiedź jest prosta - niska dotacja budżetowa na działalność dydaktyczną oraz katastrofalne warunki lokalowe.
     Sztandarowa inwestycja uniwersytecka - nowe skrzydło Biblioteki Jagiellońskiej - osiągnęła tzw. stan surowy i w dniu święta UJ została na budynku zawieszona tradycyjna "wiecha". Było to zwieńczenie kilkuletnich wysiłków wielu zaangażowanych pracowników Uniwersytetu. Pomimo kryzysu w służbie zdrowia ubiegły rok przyniósł zakończenie kilku ważnych inwestycji Collegium Medicum, takich jak Instytuty Wydziału Farmacji w Prokocimiu, Ośrodek Chorób Immunologicznych i Środowiskowych, Ośrodek Dializ Kliniki Nefrologicznej czy Pawilon Diagnostyki Obrazowej Rezonansu Jądrowego.

Uniwersytetu można jedynie osiągnąć przez budowę nowego Kampusu w Pychowicach. Ubiegły rok akademicki upłynął pod znakiem ogromnych wysiłków władz uczelni i społeczności akademickiej dla przybliżenia tego celu. Należy przypomnieć, że przed niespełna rokiem została w Krakowie utworzona Specjalna Strefa Ekonomiczna o nazwie "Centrum Zaawansowanych Technologii" obejmująca trzy niezależne obszary. Stworzyło to zachętę dla przyciągnięcia inwestorów strategicznych i rozpoczęcia przez Gminę Kraków budowy odpowiedniej infrastruktury na terenach III Kampusu.
     W dniu 25 czerwca odbyło się uroczyste wmurowanie kamienia węgielnego pod pierwszy budynek części akademickiej - Centrum Badań Przyrodniczych i Aparatury Naukowej UJ przy ul. Gronostajowej. Dwukondygnacjowy budynek o powierzchni około 2500 m kw. ma być gotowy na wiosnę przyszłego roku i pomieści część pracowni Instytutu Biologii Środowiskowej i Środowiskowego Laboratorium Analiz Fizykochemicznych i Badań Strukturalnych, a nawet biuro Banku Przemysłowo-Handlowego, który uruchamia specjalną linię kredytową umożliwiającą szybkie zakończenie tej inwestycji, w oparciu o środki własne Uniwersytetu.
     Poszukujemy różnych źródeł finansowania inwestycji III Kampusu. Nie ulega jednak wątpliwości, że fundusze na budowę obiektów naukowo-dydaktycznych muszą głównie pochodzić z dotacji budżetowej.
     Tymczasem szybkimi krokami zbliża się jubileusz odnowienia Akademii Krakowskiej, który powinien nabrać wymiaru europejskiego i stać się świętem wszystkich uczelni naszego miasta, świętem całej polskiej nauki. Senacka Komisja Jubileuszowa zaproponowała rozłożenie obchodów na okres między 12 maja 1999 r. a 12 maja 2001 r. przy kulminacji jubileuszu w dniu 1 października 2000 roku.
ALEKSANDER KOJ
REKTOR UJ