Niepołomice. 100-lecie Orkiestry Dętej Lira. Strażacki zespół był od zawsze wizytówką miasta

FLESZ - Finlandia chce wstąpić do NATO

Podczas tego spotkania pasjonatów historii, nie mogło zabraknąć koncertu "Liry". Natomiast Stanisław Dąbroś, wieloletni prezes OSP Niepołomice oraz od 50 lat członek orkiestry (wstąpił do zespołu już gdy miał 12 lat) podzielił się swoimi wspomnieniami, zaprezentował stare fotografie oraz opowiedział w kilku słowach o obecnej działalności straży i orkiestry.

O „Lirze” (taką nazwę orkiestra nosi od lat 80.XX wieku) opowiadali również inni uczestnicy spotkania, a bibliotekarze z Niepołomic przybliżyli informacje o jubilatce, odnalezione w dokumentach oraz tematycznych wydawnictwach.

- Początki Orkiestry Dętej przy Ochotniczej Straży Pożarnej nie są do końca ustalone. W świetle dokumentów można stwierdzić, że orkiestra ta mogła istnieć już w 1910 roku. Świadczy o tym wpis w Pamiątkowej Księdze sypania Kopca Grunwaldzkiego w Niepołomicach, gdzie pod datą maj 1910, zapisano: „W niedzielę przygrywała sypiącym Kopiec Orkiestra Straży Pożarnej za zezwoleniem naczelnika Antoniego Siwka”. Z kolei na podstawie zachowanych dokumentów oraz opierając się na wspomnieniach starszych członków Straży Pożarnej jako początek istnienia zespołu podaje się rok 1923 – relacjonują Agnieszka Grab i Ewa Korabik z Biblioteki Publicznej, która organizuje i prowadzi (wraz z Fundacją „Lepsze Niepołomice”) spotkania Klubu Poszukiwaczy Historii Niepołomic.

Za inicjatora utworzenia orkiestry jest uznawany założyciel niepołomickiej OSP – Aleksander Kasperowski. Pewne jest, że zespół nie mógłby funkcjonować, gdyby nie Franciszek Kwaśny, mieszkaniec Niepołomic, który w 1920 roku wrócił z Ameryki w rodzinne strony. Młody człowiek potrafił grać na instrumentach, wstąpił też do OSP. A, że dysponował dużą kwotą pieniędzy, ufundował kilka instrumentów dla rodzącej się orkiestry. Szybko zebrała się także grupa miłośników muzyki, którzy stali się zalążkiem zespołu.

Pod koniec lat 20. XX wieku „Lira” liczyła ponad 20 osób. Jako pierwszy prowadzenia orkiestry podjął się Wojciech Ślusarczyk, o od 1928 roku funkcję dyrygenta i nauczyciela przejął organista niepołomickiej parafii Czesław Cebula. Pod jego kierownictwem orkiestra wystąpiła po raz pierwszy na uroczystości poświęcenia sztandaru OSP oraz motopompy (w 1929 roku).

W latach 1930-1939 zespołowi szefował Anastazy Bogusławski, oficer Wojska Polskiego. W tym okresie nastąpił szybki rozwój zespołu, przed wybuchem II wojny należało do orkiestry 40 osób.

- Orkiestra od zawsze była wizytówką miasta. W 1933 roku, kiedy w Bochni urządzono obchody 600-lecia wstąpienia na tron króla Kazimierza Wielkiego, delegację miasta Niepołomice, na której czele stał ówczesny wiceburmistrz dr Tadeusz Zieja, stanowiła - OSP z „wozem rekwizytowym” i orkiestrą strażacką. Działalność zespołu przerwała okupacja. Część instrumentów przechowywana była w Magistracie, a pozostałe w domach członków orkiestry. Dzięki staraniom Stefana Fiemy, jednego z członków zespołu, mieszkańcy Niepołomic mogli znów usłyszeć swoją orkiestrę w maju 1945 roku – podają Agnieszka Grab i Ewa Korabik.

Od 1946 roku kierował „Lirą” Edward Ozga, zaś jej "duszą" był przez lata Marian Dumieński, pseudonim Dziadek.

W latach 60. minionego stulecia orkiestra przeżywała trudny okres. Zmniejszyła się ilość jej członków, brakowało porządnych instrumentów. Z pomocą przyszedł wtedy m.in. proboszcz niepołomickiej parafii, ks. Andrzej Fidelus, który ufundował nowe instrumenty. W latach 70. opiekę nad orkiestrą przejmuje Miejski Dom Kultury. Próbowano wówczas przekształcić „Lirę” w Orkiestrę Miejską, ale pomysł nie spodobał się ani mieszkańcom, ani OSP.

W 1990 roku doszło do połączenia orkiestr działających przy OSP w gminie Niepołomice - w jeden zespół, właśnie „Lirę”.

- W nowych, korzystnych warunkach nastąpił szybki rozwój orkiestry. Wstępują do niej młode osoby. Duże znaczenie ma też fakt, że dziś członkowie zespołu mają również wykształcenie muzyczne. Orkiestra występuje często również poza granicami gminy Niepołomice – opowiadają bibliotekarki.

Strażacka Orkiestra Dęta Lira liczy dziś 34 osoby. Kapelmistrzem zespołu jest Antoni Majerski.

Źródła

• Tadeusz Jasonek „Kronika Ochotniczej Straży Pożarnej w Niepołomicach 1890-1990”, Niepołomice, 1990 rok
• Mieczysława Ptak „65 lat Orkiestry Dętej „Lira” w Niepołomicach”
• Tadeusz Jasonek „75-lecie Orkiestry Dętej „Lira”, Niepołomice, 1998 rok
• Tadeusz Jasonek „120 lat Ochotniczej Straży Pożarnej w Niepołomicach i 100 lecie jej orkiestry”, Niepołomice, 2010 rok